چه زمانی نباید معامله کرد؟

«یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد به امری نمایند و مورد قبول آنها باشد. به موجب این تعریف با انعقاد قرارداد تعهداتی برای طرفین ایجاد می شود که ملزم به انجام آن می باشند.»

چه زمانی نباید معامله کرد؟

جمع‌بندی روایات موجود در این زمینه، ناظر به آن است که افراد باید تلاش کنند تا در معاملات خود ضرر فاحش نکرده و اموال خود را به سادگی در اختیار افراد گران‌فروش و کلاه‌بردار قرار ندهند. در همین راستا اگر خریدار، قیمت اعلام شده از سوی فروشنده را - بویژه در کالاهای ارزش‌مند و گران‌قیمت - بالاتر از حد معمول بداند، بهتر است با چانه‌زدن، قیمت اعلامی را جهت منافع خود کاهش دهد، اما با این وجود، در مورد کالاهای کم‌ارزش و یا آن دسته از کالاهایی که قیمت اعلامی آنها عرفاً قیمتی مقطوع به شمار می‌آید، توصیه شده است که اصرار بر چانه‌زنی نشود.

از مهم‌ترین موضوعاتی که با زیرشاخه‌های فراوان در فقه اسلامی وجود دارد؛ موضوع معاملات می‌باشد که در آن احکام فقهی و اخلاقی بسیاری وجود دارد. یکی از آنها، رعایت انصاف در معامله است. در اسلام با این‌که درصد مشخصی برای سود در معامله تحمیل نشده، [1] اما به دفعات به رعایت انصاف در معامله توجه شده است.
با این حال؛ نبود انصاف و متفاوت‌بودن سودی که فروشندگان مختلف دریافت می‌کنند و نیز مقدار انصافی که خریداران برای خرید یک جنس از فروشنده دارند، باب گفت‌وگو میان فروشنده و خریدار را بر روی قیمت اعلامی - در عرف عامیانه از آن به «چانه‌زدن» تعبیر می‌کنند - باز کرده است. لذا هم فروشنده و هم خریدار می‌توانند بدان اقدام کنند. در این موضوع، روایاتی وجود دارد، برخی از آنها به چانه‌زنی توصیه کرده و برخی خودداری از آن‌را سفارش می‌کنند. در ذیل این روایات را مرور می‌کنیم.
جواز چانه‌زدن
امام باقر(ع) فرمود: «برای دریافت مبلغ بیشتر با مشترى چانه بزنید؛ زیرا اگر قیمت بالاتر(اما عرفاً مناسب) به شما پرداخت کند، شیرین‌کام‌تر خواهید بود و هرآن‌که در خرید و فروش دچار ضرر شود، نه کارش پسندیده است نه اجری خواهد برد». [2]
این توصیه‌ای به فروشندگان است که مبادا از ترس گران‌فروشی به مفت‌فروشی روی آورده و در دراز مدّت ورشکستگی خود را رقم زنند.
از امام صادق(ع) درباره مردى پرسیدند که کالایى دارد و قیمت مشخصى روى آن می‌گذارد و اگر کسی چانه نزند، کالا را با همان قیمت اعلام شده به او می‌فروشد، اما اگر به فردی که چانه‌زده و از خرید با این قیمت خودداری می‌کند، کالای بیشتری را در مقابل همان قیمت اعلامی در اختیارش قرار دهد(تا تشویقی برای خرید باشد)، آیا چنین رویکردی اشکال دارد؟ امام(ع) در پاسخ فرمود: «اگر به حسب مورد به دو یا سه نفری که چانه زده‌اند کالای بیشترى نسبت به دیگران بدهد، اشکالى ندارد، اما این‌که این روش را به عنوان رویکردی ثابت مورد توجه قرار دهد پسندیده نیست». [3]
علاوه بر اینها، روایات دیگری نیز وجود دارند که چانه‌زدن را مجاز اعلام می‌کند. [4]
از طرفی پیشوایان معصوم(ع) خود در خرید برخی کالاها، چانه می‌زدند که البته این رویکردی دائمی برای آن بزرگواران نبود:
راوی می‌گوید: با گروهی از زائران بیت الله در سرزمین مِنا بودیم و در آن سال، گوسفند کم بود، امام صادق(ع) را دیدیم که به شدت مشغول چانه‌زدن با فروشندگان گوسفند بود، بعد از پایان یافتن خرید، رو به ما که منتظرش بودیم کرده و پرسید: «گمان می‌کنم که از چانه‌زنی‌ام شگفت‌زده شدید؟!» گفتیم: آرى، فرمود: کسی که در معامله، ضرر فاحشی کند، نه کارش مورد پسند است نه اجرى خواهد برد». [5]
ابوحنیفه به امام صادق(ع) گفت: دیروز مردمی که شما را در عرفه دیده بودند، تعجب کردند از این‌که شما در خریدن شتری به این اندازه چانه می‌زنید. امام فرمود: «خداوند راضی نیست که من دچار ضرر فاحشی در اموال خود شوم». [6]
نهی از چانه‌زدن
در مقابل، در برخی روایات از چانه‌زدن در برخی موارد نهی شده است:
پیامبر اسلام(ص) در وصیت خود به امام علی(ع) فرمود: «در خرید چهار چیز چانه مزن: گوسفند براى قربانى عید، کفن، برده و کرایه سوارى‏ براى رفتن به مکّه‏». [7]
امام حسن(ع) با پای پیاده به سفر حج رفته بودند. در اثر پیاده‌روی زیاد، پاهای ایشان وَرَم کرد. برخی از خدمت‌کاران به ایشان پیشنهاد دادند که بر مرکب سوار شوند تا اندکی از ورم پای ایشان بخوابد. امام در جواب فرمود: «هرگز! زمانی که به کاروان‌سرای بعدی رسیدیم . روغنی برای این ورم پایم بخرید و در خرید آن چانه مزنید». [8]
امام سجاد(ع) به کارگزار خویش فرمود: «هرگاه براى حجّ؛ نیازمندی‌های مرا تهیّه می‌کنى آن‌را بخر، ولى با فروشنده راجع به قیمت آن، گفت‌وگو و چانه مزن». [9]
دیدگاه فقها درباره این روایات
فقهای شیعه دیدگاه‌های مختلفی در جمع‌بندی این دو دسته روایات به ظاهر ناهمخوان دارند:
1. با افراد با ‌ایمان نباید چندان چانه‌زد اما در مقابل افراد بی‌ایمان چانه‌زدن روا است. [10]
2. تنها در کالاهایی که خرید آن واجب است، چانه‌زدن مکروه است. [11]
3. در معاملات بهتر آن است که ضرری متوجه طرفین نشود و در همین راستا اگر انسان در معامله‌ای - بویژه در اجناس ارزش‌مند و گران‌قیمت - مشاهده ‌کند که قیمت اعلامی و یا درخواستی، بسیار بیشتر و یا کمتر از قیمت بازار و ارزش واقعی آن کالاست، چانه‌زنی توصیه شده و دلایل موجود در روایات جواز نیز ناظر به همین موارد است که میان چانه‌زدن و ضرر هنگفت کردن، قطعاً مورد اول رجحان دارد و برخی علما بر همین اساس فتوا داده‌اند که «چانه‌زدن و سخت‌گیرى براى اجتناب از زیان دیدن، مستحبّ است». [12]
به نظر می‌رسد این جمع‌بندی با آنچه در روایات آمده سازگارتر است. به عبارت دیگر، در مواردی که ضرر قابل توجهی از چانه‌نزدن متوجه انسان نخواهد شد، نباید شخصیت خود را سبک کرده و به چانه‌زنی پرداخت، اما در جایی که چانه‌نزدن ممکن است خسارت مالی قابل توجهی را برای خریدار و یا فروشنده ایجاد کند، باید چانه زد همان‌گونه که گزارش چانه‌زنی امام صادق(ع) در سال گرانی و کمبود گوسفند بود که احتمال سوء استفاده گسترده فروشندگان وجود داشت.
4. جز موارد خاصی که در روایات بدان‌ها اشاره شده و استثنا شده‌اند، چانه‌زنی ایرادی ندارد. [13]
گفتنی است؛ امروزه و با توجه به رقابت شدیدی که در بازارها وجود دارد، موضوع چانه‌زنی، در بسیاری از کالاها و خدمات منتفی شده و جز کالاهای گرانبهایی که قیمت متغیر دارند زمینه‌ای برای چانه‌زنی وجود ندارد. مواردی؛ مانند مسکن، وسیله نقلیه، امکنه تجاری و صنعتی و . .

[2] . شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 197، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[3] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏5، ص 152، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[4] . ر.ک: شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 6، ص 355، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[5] . شیخ طوسی، محمد بن حسن، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 2، ص 267، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1390ق.

[10] . مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق، موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی‌پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ‌ج 4، ص 91، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.

[11] . اصفهانی (مجلسی اول)، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج 7، ص 156، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1414ق.

[12] . ر.ک: امام خمینی، رساله توضیح المسائل(محشّی)، گردآورنده، بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 2، ص 196، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.

[13] . محدث بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، محقق، ایروانی، محمد تقی، مقرم‌، سید عبد الرزاق، ج 18، ص 47، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1405ق.

خیار غبن چیست

خیار غبن، از جمله خیارات نام برده شده در قانون مدنی است که امکان فسخ معامله را به شخصی که از معامله، زیان فاحش دیده است، می دهد. اعمال خیار غبن، تنها در عقود معوض، امکان پذیر است و زمان اعمال آن، بعد از آگاهی از ضرر، به صورت فوری می باشد. مغبون برای اعمال خیار، باید به دفاتر خدمات قضایی، مراجعه کرده و اظهارنامه خود را در خصوص اعمال خیار غبن، به ثبت برساند.

برای مشاوره خیار غبن

برای مشاوره خیار غبن

عناوین اصلی این مقاله

بر اساس قانون مدنی، در شرایطی که یکی از دو طرف معامله، از انعقاد معامله، دچار ضرر و زیان فاحشی شده که این ضرر، ناشی از عدم رعایت تعادل، بین عوضین معامله باشد، می تواند معامله را فسخ کند. به این شرایط ، غبن در معامله گفته می شود که در این وضعیت، فسخ معامله از طریق اعمال خیار غبن، صورت می گیرد. احکام این خیار، در مواد 416 تا 421 قانون مدنی، توضیح داده شده است.

اعمال خیار غبن، فوری است، یعنی بعد از آن که مغبون از وضعیت پیش آمده، آگاه شد، باید آن را اعمال کند. بنابراین، گاهی در معاملات، طرفین معامله، در خصوص این که در چه شرایطی می توانند به موجب خیار غبن، معامله را فسخ کنند و زمان اعمال آن، چه موقع می باشد، با ابهاماتی مواجه می شوند که لازم است به این موضوعات، آگاهی داشته باشند. همچنین، افراد، برای انعقاد هر قراردادی، بهتر است قبل از آن، به حقوق خود در قرارداد، آگاهی نسبی داشته باشند، تا از بروز مشکلات بعدی، جلوگیری نمایند.

با توجه به اهمیت خیار غبن در معاملات، در این مقاله، قصد داریم، در ابتدا، به این سوال پاسخ دهیم، که خیار غبن چیست، سپس در ادامه، شرایط اعمال خیار غبن و چه زمانی باید خیار غبن را اعمال کرد را بررسی نماییم. اگر در خصوص خیار غبن سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.

خیار غبن چیست ؟

غبن، در لغت به معنای ضرر و زیان رساندن و فریب دادن است. در اصطلاح حقوقی، منظور از غبن، آن است که یکی از دو طرف معامله، از انجام معامله، دچار ضرر و زیان فاحشی شده باشد و در معامله، فریب خورده باشد. در واقع، معامله به شکلی انجام شده که از واقعیت، بسیار دور است و تفاوت فاحشی دارد. برای نمونه، فردی خانه اش را که یک میلیارد ارزش دارد، به قیمت سه میلیارد به فروش رسانده است، در این حالت مغبون (طرف معامله که فریب خورده) می تواند، به استناد خیار غبن، معامله منعقد شده را فسخ کند.

اگر هر یک از دو طرف معامله، درباره ارزش واقعی مال مورد معامله، فریب بخورد، می تواند از خیار غبن استفاده کند و معامله را فسخ کند. اگر کسی، مالی را به قیمت غیر واقعی، معامله کند، فرد مغبون، برای اعلام درخواست خود برای فسخ قرارداد، باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و با ثبت اظهارنامه خود به طرف دیگر درخواست خود را اظهار کند، در صورتی که او، راضی به فسخ معامله نشد، فرد مغبون مجددا به دفاتر خدمات قضایی رفته تا دادخواست فسخ قرارداد تنظیم کرده و برای دادگاه ارسال کند. دادگاه دادخواست او مبنی بر غبن، بررسی می کند. در صورت اثبات غبن، دادگاه طرف دیگر را ملزم به فسخ قرارداد می کند.

حتما بخوانید: حق فسخ قرارداد

شرایط اعمال خیار غبن

اعمال خیار غبن، نیازمند شرایطی است، تا بتوان از طریق آن، معامله را فسخ کرد، این شرایط، به صورت کامل از ماده 416 تا 421 قانون مدنی، توضیح داده شده اند، که شرایط اعمال خیار غبن، از قرار زیر است :

معامله، باید در قالب یک عقد معوض باشد، مثل قرارداد خرید و فروش یا عقد اجاره. زیرا، تنها در معاملات معوض است که دو چیز، با هم مبادله می شوند و یک طرف، ممکن است دیگری را فریب بدهد، نه در معاملات غیر معوض، مثل هبه. چرا که، در معاملات غیر معوض، معمولا قصد احسان وجود دارد و کسب سود، ملاک اصلی نیست.

به موجب ماده 418 قانون مدنی، مغبون (کسی که فریب خورده است)، نباید در حین معامله، از قیمت عادلانه خبر داشته باشد؛ در صورتی که عالم باشد، اختیار فسخ نخواهد داشت.

به موجب ماده 417 قانون مدنی، غبن باید فاحش باشد، یعنی تفاوت قیمت باید فاحش باشد و نباید به صورتی باشد که بتوان از آن، مسامحه کرد. مثلا، در معامله خانه ای با ارزش 150 میلیون تومان، 500 هزار تومان تفاوت قیمت، باعث نمی شود که خریدار، بتواند معامله را با توجه به خیار غبن خاتمه دهد. ولی 50 میلیون تومان تفاوت قیمت، به خریدار اجازه می دهد که با ثبت اظهارنامه، معامله خود را فسخ کند.

چه زمانی باید خیار غبن را اعمال کرد

در خصوص آن که چه زمانی می توان خیار غبن را اعمال کرد در دو ماده از قانون مدنی، احکام مربوط به آن را، بیان کرده اند. بر اساس ماده 416 قانون مدنی، " هر یک از متعاملین که در معامله، غبن فاحش داشته باشد، بعد از علم به غبن می تواند، معامله را فسخ کند." بنابراین، بعد از آن که هریک از طرفین به این موضوع پی برد که معامله، سبب ضرر فاحش او شده است، می تواند معامله را فسخ کند و اگر در حین معامله به این موضوع آگاهی داشته باشد، دیگر بعد از انعقاد نمی تواند، آن را برهم بزند و در خصوص این موضوع، ادعایی کند.

اما این سوال پیش می آید، که تا چه زمانی فرد مغبون امکان فسخ معامله را دارد؟ بر اساس ماده 420 قانون مدنی، "خیار غبن بعد از علم به غبن فوری است." این یک فوریت عرفی است، یعنی کسی که در معامله ای دچار ضرر فاحش شده است، بعد از آن که متوجه این موضوع شد. باید فورا اقدام کند و اگر این کار را به تعویق بیاندازد، دیگر حق فسخ نخواهد داشت. برای مثال، فردی در سال 1398، معامله ای منعقد می کند و در همان زمان، متوجه ضرر خود می شود، اما بعد از دو سال تصمیم به فسخ معامله می گیرد، که بر اساس این ماده قانونی برای او همچین امکانی وجود ندارد. لذا، زمان اعمال خیار غبن بعد از علم به غبن، فوری است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد خیار غبن در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاور حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاور حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون خیار غبن پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- خیار غبن چیست؟

منظور از غبن آن است که یکی از دو طرف معامله از انجام معامله دچار ضرر و زیان فاحشی شده است و در معامله فریب خورده است که با اعمال خیار غبن می تواند معامله را فسخ کند که این موضوع در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.

2- شرایط اعمال خیار غبن چیست؟

خیار غبن فقط زمانی می تواند اعمال شود که غبن فاحش باشد و عرفا قابل مسامحه نباشد که این موضوع و سایر شرایط در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.

3- چه زمانی می توان خیار غبن را اعمال کرد؟

به موجب قانون فرد مغبون بعد از علم به ضرر خود باید معامله را فورا فسخ کند که این موضوع در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.

عدم پرداخت ثمن معامله

مشتری مکلف است ثمن را در زمان و مکانی که هنگام عقد مشخص شده و مطابق با شرایطی که به وسیله طرفین تعیین گردیده تأدیه نماید عدم پرداخت ثمن معامله ضمانت اجرای قانونی دارد.

ثمن معامله چیست؟

تأدیه ثمن با پول رایج در کشور انجام خواهد شد، مگر اینکه طرفین طور دیگری توافق کنند. به موجب ماده ۳۹۵ قانون مدنی، در صورتی که مشتری ثمن را درمورد مقرر تأدیه نکند بایع می تواند با وجود شرایط مربوط، از خیار ثمن استفاده کرده و معامله را به هم بزند و هم می تواند با مراجعه به دادگاه، الزام خریدار به تأدیه ثمن را درخواست کند.
البته به موجب ماده ۳۷۷ قانون مدنی، هریک از بایع و مشتری حق دارد از تسلیم مبیع یا ثمن خودداری کند تا اینکه طرف دیگر معامله حاضر به تسلیم شود. در صورتی که طرفین معامله هرکدام تسلیم مال خود را به تسلیم مال دیگری موکول کند و هیچکدام به طرفین دیگر معامله اطمینان نداشته باشد، در اینصورت طرفین باید در محضر دادگاه حاضر شده و هریک مالی را که باید به طرف دیگر بدهد نزد دادگاه می سپارد تا دادگاه مال هرکدام را به صاحبش رد کند.

هزینه تسلیم پرداخت ثمن

هزینه های تسلیم ثمن مطابق قانون بر عهده خریدار است. ماده ۳۸۱ قانون مدنی در این باره می گوید: «مخارج تسلیم مبیع از قبیل اجرت شمردن و وزن کردن آن به عهده بایع است و مخارج تسلیم ثمن به عهده مشتری است» حکم قانون مبتنی بر یک قاعده تکمیلی حقوقی که «هزینه های اجرای تعهد بر عهده متعهد است» می باشد؛ البته این قاعده آمره نبوده و اطراف قرارداد بیع می توانند برخلاف آن تراضی کنند. ماده ۳۸۲ قانون مدنی ناظر به این مسئله بوده و چنین مقرر می دارد: «هرگاه عرف و عادت از بابت مخارج معامله یا محل تسلیم برخلاف ترتیبی باشد که ذکر شد یا عقد برخلاف آن شرط شده باشد، باید طبق متعارف یا مشروط در عقد رفتار شود و همچنین متبایعین می توانند آن را به تراضی تغییر دهند.»

عدم پرداخت ثمن معامله

حال سوال این است که چه ضمانت اجراهایی برای بایع ممکن است وجود داشته باشد تا بتواند مشتری را ملزم به پرداخت ثمن کند؟ آیا باید شرط پرداخت خسارت در قرارداد بیع تصریح گردد یا خود قانون در این خصوص تعیین تکلیف نموده است؟

امکان مطالبه خسارت از سوی خریدار

الف) مطالبه خسارت قانونی: اگر موضوع تعهد مطابق قانون یا قرارداد منعقده مانند قرارداد بیمه یا فروش و… مستلزم پرداخت وجه نقد باشد؛ لیکن متعهد در سررسید آن به تعهد خود عمل نماید مانند اینکه با وجود سررسید چک وجه آن را کارسازی نکند یا شرکت بیمه‌ای با وجود دریافت مدارک و اسناد لازم به تعهدات خود مطابق ماده ۲۲ آیین نامه اجرای حمایت از حقوق بیمه شدگان و بیمه‌گذاران مصوب ۱۳۹۱ در پرداخت خسارت عمل نکند یاد یا تأخیر در انجام آن داشته باشد متعهدله می تواند همزمان با الزام متعهد به پرداخت وجه نقد، خسارات تاخیر تادیه با رعایت شرایط ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹ که مقرر می دارد: «در دعاویی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه دائم و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سر رسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد مگر اینکه طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.» را درخواست یا مستقلاً این خواسته را تحت دعوای دیگری مطرح نماید.

ب) مطالبه خسارت قراردادی:

ممکن است اطراف قرارداد در حین انعقاد عقد یا به موجب توافق مستقل دیگر خسارتی را از بابت عدم پرداخت به موقع ثمن یا پاس نشدن چک ها یا ضمانت هایی که از باب ثمن به بایع داده شدند را تعیین نمایند که از آن تحت عنوان وجه التزام یاد می شود. در این خصوص ماده ۲۳۰ قانون مدنی چنین مقرر داشته است: «اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف متخلف مبلغی به عنوان خسارت تادیه نماید حاکم نمی تواند او را به بیشتر یا کمتر از آنچه ملزم شده است محکوم کند.»

ایجاد حق فسخ برای خریدار

اختیار فسخ یا فسخ شدن معامله ممکن است ناشی از قرارداد یا قانون باشد که حسب مورد به توضیح هر یک می پردازیم.

الف) خیار فسخ به تجویز قانون: بر اساس ماده ۴۰۲ قانون مدنی: «هرگاه مبیع عین خارجی و یا در حکم آن بوده و برای تادیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین اجلی معین نشده باشد. اگر سه روز از تاریخ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع مبلغی را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد، بایع مختار در فسخ معامله می شود.»

البته اگر با یک به نحوی از انحاء مطالبه ثمن نماید چه زمانی نباید معامله کرد؟ و به قرائن معلوم گردد که مقصود التزام به بیع بوده است خیار او ساقط خواهد شد و هرگاه بایع در ظرف سه روز از تاریخ بیع تمام مبیع را تسلیم مشتری کند، یا مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد، دیگر برای بایع اختیار فسخ نخواهد بود. اگرچه ثانیاً به نحوی از انحاء مبیع به بایع و ثمن به مشتری برگشته باشد. همچنین است اگر مشتری ثمن را حاضر کرد که بدهد و بایع از اخذ آن امتناع نمود خیار فسخ نخواهد داشت.

تسلیم بعض ثمن یا دادن آن به کسی که حق قبض ندارد، خیار بایع را ساقط نمی کند البته اگر مشتری برای ثمن ضامن بدهد یا بایع ثمن را حواله دهد بعد از تحقق حواله خیار تأخیر ساقط می شود.

ب) خیار فسخ به تجویز قرارداد: حالتی است که طی مبایعه‌نامه توافق مقرر می شود در صورت عدم پرداخت ثمن معامله در زمان مندرج در مبایعه نامه یا برگشت چک ثمن معامله بایع حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. در حقوق از آن به عنوان «خیار تخلف از شرط» یاد میشود.

البته در بعضی از مبایعه نامه ها مشاهده می گردد که فروشنده شرط می گذارد در صورتی که به هر دلیلی هر یک از چک های موضوع مبایعه نامه از بابت ثمن معامله با گواهی عدم پرداخت مواجه شود، معامله منفسخ گردد. هر چند چنین شرطی در مقررات مدنی وجود ندارد؛ لیکن این نوع شرط در مبایعه نامه ها صریح و قانونی بوده در عالم حقوق از آن تحت عنوان «شرط فاسخ» نام می‌برند.

شرایط فسخ قرارداد و آثار حقوقی مرتبط با فسخ

در مقاله حاضر هر آنچه که لازم است در خصوص فسخ قرارداد بدانید برای شما گفته خواهد شد، بنابراین ابتدا باید تعریفی از قرارداد و فسخ ارائه شود. ماده 183 قانون مدنی قرارداد یا عقد را اینگونه تعریف کرده است:

«یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد به امری نمایند و مورد قبول آنها باشد. به موجب این تعریف با انعقاد قرارداد تعهداتی برای طرفین ایجاد می شود که ملزم به انجام آن می باشند.»

علاوه بر آن ماده 10 قانون مدنی بیان می دارد که طرفین می توانند هر تعهد و امری را در صورت عدم مخالفت با قانون توافق نمایند. قطعا بنابر این تعریف هرآنچه که طرفین نسبت به آن توافق نمایند از نظر قانونگذار تا زمانی که با قوانین موضوعه مغایر نباشد قابل حمایت است به طوری که اگر کسی به تعهدات خود عمل ننماید این امر از طریق مراجع قضایی قابل پیگیری خواهد بود. در قانون مدنی عقود به دو دسته معین و غیرمعین تقسیم بندی می شوند. عقود معین در قانون مدنی پیش بینی شدند مانند عقد اجاره، بیع یا صلح. عقود غیرمعین بر مبنای ماده 10 قانون مدنی قابل قبول و حمایت از سوی قانونگذار هستند مانند قرارداد عدم افشا و عدم رقابت. بعد از توضیح مختصری که درخصوص عقد یا قرارداد داده شد می بایست فسخ را تعریف کنیم. فسخ در معنای ساده و روان آن به معنای انحلال و خاتمه دادن قرارداد تنظیمی توسط طرفین یا یکی از آنها و یا شخص ثالث است. باتوجه به اینکه مبحث قراردادها که روابط بین افراد را در اجتماع ایجاد می نماید مبحث مهمی است قطعا موضوعات مرتبط با انحلال آن نیز بسیار اهمیت دارد بنابراین افراد پیش از تنظیم هرگونه قرارداد می بایست درخصوص مسائل حقوقی مرتبط با آن ازجمله فسخ که یکی از راههای انحلال قرارداد است آگاهی کافی داشته باشند. در مقاله حاضر شرایط فسخ قرارداد، قانون فسخ معامله، انواع فسخ قرارداد، قانون فسخ قرارداد، مدت زمان فسخ قرارداد، خسارت فسخ قرارداد، مراحل فسخ قرارداد، خیار فسخ قرارداد و موجبات فسخ قرارداد بیان گردید. با ما همراه باشید.

برای انتخاب وکیل حقوقی متخصص و دریافت مشاوره حقوقی در این حوزه از طریق لینک های زیر اقدام نمایید:

شرایط فسخ قرارداد

همانطور که در مقدمه بحث گفته شد یکی از راه های انحلال و خاتمه دادن قرارداد، فسخ قرارداد خواهد بود. زمانی بحث فسخ قرارداد مطرح می شود که عقد لازم باشد. عقد لازم عقدی است که طرفین بعد از انعقاد آن حق برهم زدن آن را نخواهند داشت مگر زمانی که طرفین بخواهند با توافق یکدیگر قرارداد را برهم بزنند یا شرایط فسخ قرارداد وجود داشته باشد. عقد بیع (خرید و فروش)، عقد صلح یا عقد اجاره جزء عقود لازم هستند.
عقد لازم در مقابل عقد جایز مانند عقد وکالت قرار دارد. عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین هر زمانی که بخواهند می توانند آن را برهم بزنند.
بنابراین از شرایط فسخ قرارداد این است که عقد لازم باشد و در عقد جایز بحث فسخ قرارداد مطرح نخواهد شد.
یکی دیگر از شرایط فسخ معامله یا قرارداد این است که زمانی یک قرارداد یا معامله قابل فسخ است که یا طرف قرارداد به موجب قانون حق فسخ قرارداد را داشته باشد یا حق فسخ در قرارداد تصریح شده باشد که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.

انواع فسخ قرارداد

موجبات فسخ قرارداد یا به موجب تصریح در قرارداد است و یا به موجب حکم قانون که هریک به اختصار بیان می شود:

- فسخ قرارداد به موجب تصریح حق فسخ در قرارداد:

طرفین قرارداد این امکان را دارند که درضمن قرارداد و یا خارج از آن برای خود یا شخص ثالث، حق فسخ قرارداد در نظر بگیرند. برای مثال در معامله یک واحد آپارتمان شرط شود که هر یک از طرفین معامله مدت یک ماه از عقد قرارداد اگر تمایل داشته باشند معامله را فسخ نمایند، که به استناد ماده 399 قانون مدنی به این عمل خیار شرط گفته می‌شود.
در این خصوص می بایست مدت زمان فسخ در قرارداد تعیین شود در غیر این‌صورت باید توجه داشت که اگر زمان مشخص نشود هم شرط و هم بیع باطل خواهد بود.

البته طرفین قرارداد می توانند در قرارداد تنظیمی به تصریح حق فسخ در زمانی که هر یک از طرفین به تعهدات خود عمل ننمودند، بپردازند برای مثال اگر ظرف یکماه از تاریخ سررسید مبلغ معامله به فروشنده پرداخت نشود و یا ظرف یکماه از تاریخ تحویل ملک که در قرارداد قید شده ملک به خریدار تحویل داده نشود حق فسخ قرارداد برای شخص ذی نفع وجود داشته باشد.

- فسخ قرارداد به موجب حکم قانون:

در برخی موارد با توجه به ضرر و زیانی که ممکن است به طرفین معامله وارد شود، قانون به طور مستقیم به طرفین حق فسخ قرارداد را داده است. برای مثال شخصی اتومبیلی را خریداری می‌کند و بعد از مدتی متوجه عیب فاحش در اتومبیل می‌شود، در این شرایط خریدار با توجه به قانون، حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. زمانی که فسخ قرارداد به حکم قانون به شخص اعطا شود نیاز به تصریح آن در قرارداد نخواهد بود.

مقاله پیشنهادی: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اقاله قرارداد، مقاله " اقاله قرارداد چیست و شرایط اقاله قرارداد به چه صورت است" را مطالعه نمایید.

خیار فسخ قرارداد

خیار در لغت به معنی اختیار و اجازه است. در حقوق به معنی اختیاری است که به طرفین قرارداد، برای بر هم زدن یک جانبه معامله داده می‌شود. بنابراین قانون به طرفین معامله این اختیار را داده است اگر قرارداد موجب ضرر و زیان ‌شود، اقدام به فسخ قرارداد نمایند. خیارات انواع مختلفی دارند و یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق مدنی می‌باشند که به توضیح انواع آن خواهیم پرداخت.
1- خیار مجلس: با استناد به ماده 397 قانون مدنی هر یک از طرفین قرارداد که در مجلس حضور دارند و تا زمانی که آنجا را ترک نکرده اند حق فسخ قرارداد را خواهند داشت. خیار مجلس مختص عقد بیع (خرید و فروش) است و در سایر عقود اعمال نمی شود.
2- خیار حیوان: در خرید و فروش حیوان سه روز از زمان انعقاد قرارداد به خریدار مهلت داده شده است تا در صورت تمایل معامله را فسخ نماید. این خیار بیشتر به این دلیل است که امکان دارد در حیوان عیبی باشد و خریدار متوجه آن نشود. خیار حیوان نیز مختص عقد بیع می‌باشد.
3- خیار تأخیر ثمن: به استناد ماده 402 قانون مدنی؛ اگر مبیع (مال مورد معامله) عین خارجی و یا در حکم آن باشد و برای پرداخت مبلغ معامله و یا تحویل مال مورد معامله بین طرفین زمانی مشخص نشده باشد و بعد از سه روز از تاریخ عقد معامله هیچ یک از طرفین حسب مورد اقدام به پرداخت تمام مبلغ و یا تحویل مال مورد معامله ننمایند، فروشنده حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. این خیار نیز تنها مختص عقد بیع می‌باشد.
4- خیار رؤیت و تخلف از وصف: اگر خریدار مالی را بدون دیدن و تنها با شنیدن اوصاف آن معامله نماید و بعد از تنظیم قرارداد مال مورد معامله دیده شده و دارای اوصاف ذکر شده نباشد، خریدار حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.
5- خیار غبن: به این معنا است که یکی از طرفین معامله ضرر مالی کرده باشد برای مثال اتومبیلی معامله شده اما به قیمت بیش از ارزش واقعی فروخته شده که در این صورت خریدار حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.
6- خیار تدلیس: عبارت است از این‌که شخصی با عملیاتی دیگری را فریب دهد به طوری که اگر خریدار می‌دانست این کالا دارای ویژگی خاصی نیست از انعقاد معامله خودداری می‌کرد، پس از عقد و آشکار شدن فریب، حق فسخ را خواهد داشت و البته این خیار برای هر یک از طرفین معامله می‌باشد.
7- خیار عیب: اگر پس از عقد مشخص شود که مال مورد معامله دارای عیب بوده است، خریدار مختار است که ارش (تفاوت میان کالای سالم و معیوب) را بگیرد و یا حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.
8- خیار تبعض صفقه: صفقه به معنی تجزیه و جدا شدن است. اگر قسمتی از معامله صحیح و قسمت دیگر باطل باشد، مشتری این حق را دارد که معامله را به طور کامل فسخ نماید و یا نسبت به بخشی که صحیح واقع شده معامله را قبول نماید و نسبت به بخشی که باطل شده مبلغ پرداختی معامله را دریافت نماید.
9- خیار تعذر تسلیم: این خیار زمانی برای فرد حق فسخ ایجاد می کند که مالی که فروخته شده قابل تسلیم شدن به مشتری نباشد.
10- خیار شرکت: زمانی که بخشی از مال مورد معامله متعلق به دیگری باشد و مالک آن چه زمانی نباید معامله کرد؟ قسمت نسبت به معامله رضایت ندهد خریدار می تواند معامله را فسخ کند یا معامله را قبول کند و نسبت به آن بخش از معامله مبلغ پرداختی را مطالبه نماید.

البته اصطلاحی با عنوان اسقاط کافه خیارات وجود دارد که با قید این عنوان در قرارداد حق فسخ طرفین از طریق خیارات ساقط می‌شود که در پذیرش این امر طرفین باید هشیار باشند. البته بر اساس نظر برخی حقوقدانان برخی از خیارات از جمله خیار غبن با شرایطی، خیار تدلیس یا خیار تعذر تسلیم قابل اسقاط نیستند.

آثار فسخ قرارداد

اثر فسخ قرارداد، انحلال و از بین رفتن قرارداد است و اثرش نسبت به آینده خواهد بود یعنی از زمان فسخ معامله، دیگر نیاز نیست طرفین به تعهداتی که در آینده داشته اند عمل کنند و فسخ، تعهدات طرفین نسبت به آینده را از بین خواهد برد.
بعد از اعلان فسخ قرارداد رابطه قراردادی طرفین قطع خواهد شد و هریک از طرفین معامله باید آنچه که از دیگری گرفته است را به او مسترد کند و عدم تحویل یا پرداخت پس از اعلان فسخ برای آنها ضمان آور خواهد بود.
درخصوص افزایش قیمت مال مورد معامله در زمان فسخ باید گفته شود که خریدار تا زمان فسخ مالک عین و منافع مال مورد معامله می باشد و بعد از فسخ منافع متصله یعنی همان افزایش قیمت مال برای او نخواهد بود.

در صورت فسخ معامله در صورتی که خسارتی به دیگری وارد شود و این موضوع در قرارداد تصریح گردید و یا بدون تصریح در قرارداد به موجب حکم قانون امکان مطالبه آن وجود داشته باشد خسارت وارده قابل مطالبه خواهد بود.

مدت زمان فسخ قرارداد

به موجب مندرجات قانون مدنی اعمال حق فسخ در خیار مجلس، حیوان، غبن، عیب، تدلیس، رویت و تخلف از وصف فوری است و در خصوص باقی خیارات مدت زمان اعمال حق فسخ براساس عرف درنظر گرفته می شود و نباید به گونه ای عمل شود که عدم استفاده از حق فسخ به معنای پایبندی به قرارداد باشد چرا که در چنین شرایطی دادگاه حکم به فسخ نخواهد داد. البته بحث اعمال حق فسخ با درنظر گرفتن هر مورد ممکن است متفاوت باشد و نیاز به بررسی هر کیس به نحو جداگانه توسط متخصصین این حوزه خواهد داشت.

مقاله پیشنهادی: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خسارت ناشی از قرارداد ، مقاله " خسارت قراردادی و شرایط مطالبه خسارت براساس قانون" را مطالعه نمایید.

مبلغ جریمه فسخ قرارداد

پرداخت خسارت فسخ قرارداد در چند حالت قابل مطالبه است:
یک مورد زمانی است که شخص برای خود حق فسخ مثلا برای یک ماه قائل می شود که در چنین شرایطی طرف مقابل می تواند بندی در قرارداد قرار دهد مبنی بر اینکه اگر صاحب حق فسخ، قرارداد را در مدت مقرر فسخ کرد او بتواند مبلغی معین به عنوان خسارت قراردادی برای خود قائل شود.
مورد دوم زمانی است که در قراردادی که برای مدت موقت منعقد می شود برای مثال در قرارداد اجاره ای که به مدت یکسال تنظیم شده، بندی قید شود که اگر قبل از موعد به هر دلیلی قرارداد اجاره فسخ شود طرف دیگر بتواند مبلغی را برای فسخ قرارداد دریافت نماید.
مورد سوم در جایی است که اگر به دلیل مغبون شدن شخص یا یا به دلیل وجود عیب در مال مورد معامله یا به دلیل تدلیس و فریب خوردن شخص برای فرد حق فسخ ایجاد شد شخص علاوه بر فسخ بتواند خسارت وارده به ایشان را نیز مطالبه نماید.
علاوه بر موارد گفته شده فرد می تواند مبلغ معینی تحت عنوان وجه التزام به موجب ماده 230 قانون مدنی در صورت عدم رعایت هریک از مندرجات قراردادی را برای خود درنظر بگیرد.

مقاله پیشنهادی: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد وجه التزام، مقاله " مطالبه وجه التزام قراردادی؛ جبران خسارت یا جریمه متخلف" را مطالعه نمایید.

مراحل فسخ قرارداد

نکته مهمی که شاید مورد پرسش قرار بگیرد این است که مراحل فسخ قرارداد و طریقه فسخ آن چگونه خواهد بود. می‌دانیم که فسخ حقی یک طرفه است و تنها لازمه آن اراده یک طرف قرارداد است بنابراین اگر هر یک از طرفین قرارداد با توجه به حقوقی که دارند تصمیم به فسخ قرارداد بگیرند نیازی به توافق و رضایت طرف دیگر نخواهد بود اما با همه این تفاسیر طرف دیگر قرارداد ممکن است فسخ را نپذیرد و اگر پول یا مالی را در ازای تعهدی گرفته باشد، حاضر به بازپرداخت آن نشود. در این صورت شخصی که خواهان فسخ قرارداد است باید بدواً اظهارنامه ای ارسال نموده و مراتب فسخ را به طرف دیگر اعلام نماید و سپس تقاضای تنفیذ فسخ را تحت قالب دادخواست فسخ قرارداد از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه ارائه نماید. صدور حکم دادگاه مبنی بر تنفیذ فسخ الزامی می باشد و قرارداد بدون حکم دادگاه قابل فسخ نخواهد بود مگر زمانی که این موضوع به تایید طرف دیگر رسیده باشد.

انتخاب وکیل فسخ قرارداد از سامانه دادیاب

سامانه دادیاب به منظور سهولت دسترسی به وکلا و مشاوران حقوقی متخصص تاسیس گردیده است. شما در این سامانه می توانید از بین وکلای متخصص وکیل مورد نظر خود را با درنظرگرفتن سابقه و حق الوکاله تعرفه شده در قسمت خدمات وکالتی حقوقی، دعاوی قراردادی، فسخ قرارداد انتخاب نمایید. شما می‌توانید قبل از انتخاب وکیل پایه یک دادگستری از خدمات مشاوره‌ای استفاده نمایید، به همین دلیل دادیاب برای پرسش و پاسخ حقوقی کاربران بخش مشاوره حقوقی رایگان و همچنین برای سوالات تخصصی کاربران و ارائه راهکار تخصصی وکلا بخش مشاوره حقوقی تلفنی با هزینه به صرفه و مناسب را در نظر گرفته است تا با راهنمایی مشاوران، کاربران بتوانند بهترین وکیل و مسیر درست را انتخاب نمایند. در صورت نیاز کاربران برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رزومه تحصیلی و کاری وکلا و مشاوران می‌توانند به بخش جستجوی وکیل مراجعه نمایند.
جهت انتخاب وکیل و مشاور حقوقی خود وارد لینک‌های زیر شوید:

جهت انتخاب وکیل فسخ قرارداد ملکی خود وارد لینک زیر شوید:

سوالات متداول در خصوص فسخ قرارداد

برای موضوع فسخ قرارداد از چه طریقی در سامانه دادیاب مشاوره حقوقی دریافت کنیم؟

شما برای مشاوره درخصوص فسخ قرارداد می توانید با شماره " 02146114039 " تماس بگیرید تا پشتیبانان سامانه، مشاوران متخصص این حوزه را به شما معرفی کنند و یا از طریق لینک زیر به بخش مربوطه مراجعه نموده و با بررسی، مشاور مورد نظرتان را انتخاب نمایید.

شرایط فسخ قرارداد از طرف فروشنده چیست؟

فروشنده می تواند در قرارداد قید کند اگر خریدار در تاریخ سررسید مبلغ معامله را پرداخت نکرد حق فسخ قرارداد برای او محفوظ باشد.

چگونه پرونده فسخ قرارداد خود را به وکیل متخصص در دادیاب بسپاریم؟

شما برای ارجاع پرونده در خصوص فسخ قرارداد می توانید با شماره " 02146114039 " تماس بگیرید تا پشتیبانان سامانه، وکلای متخصص این حوزه را به شما معرفی کنند و یا از طریق لینک زیر به بخش مربوطه مراجعه نموده و با بررسی، وکیل مورد نظر را انتخاب نمایید.

قانون فسخ قرارداد چیست؟

یکی از راه های انحلال قرارداد فسخ آن است. زمانی از طریق فسخ می توان قرارداد را منحل کرد که عقد لازم باشد چرا که در عقود جایز هر یک از طرفین می توانند قرارداد را هر زمان که بخواهند فسخ کنند. فسخ قرارداد دارای شرایطی است که در مقاله حاضر به طور کامل توضیح داده شده است.

فسخ معامله ملک چگونه انجام می شود؟

در صورتی که شرایط فسخ معامله ملک در قرارداد تصریح شده باشد و یا به موجب قانون امکان فسخ قرارداد وجود داشته باشد با ارسال اظهارنامه و پس از آن تنظیم دادخواست اعلام فسخ می توانید معامله را فسخ کنید. برای درخواست فسخ قرارداد ملکی خود از طریق لینک زیر اقدام نمایید.

ماده فسخ قرارداد چیست؟

به موجب مواد 396 تا 463 قانون مدنی احکام مربوط به خیارات و فسخ معامله بیان گردیده است.

نکات مهم در معاملات فارکس

بازار فارکس نیز مثل دیگر بازارهای مالی، طرفداران مخصوص به خود را داراست و بسیاری از معامله گران با روش ها و استراتژی های گوناگون، در این بازار مشغول به فعالیت هستند ولی آیا شما نکات مهم در معاملات فارکس را میدانید و بلد هستید که چطور از این بازار سود به دست آورید و ریسک خود را نیز مدیریت کنید؟ در واقع این نکات مهم در معاملات فارکس به شما کمک می کند تا به صورت کلی جزئیات سرمایه گذاری و فعالیت در بازار فارکس را یاد بگیرید و معاملات سودده تری داشته باشید، بنابراین اگر دوست دارید نکات مهم در معاملات فارکس را به زبان ساده و کاملا رایگان یاد بگیرید، این مطلب برای کمک به شما تهیه شده است؛

نکات مهم در معاملات فارکس

جالب است بدانید که فارکس واژه مرکبی است که از عبارت foreign currency and exchange گرفته شده است. Foreign Exchange به فرآیند تغییر یک ارز به ارز دیگر به دلایل گوناگون می باشد که از جمله آن ها می‌ توان تجارت، ترید یا گردشگری اشاره کرد. مطابق با گزارشات اخیر که هر ۳ سال یکبار از طرف بانک بنگاه‌ های بین‌ المللی انتشار داده می شود، حجم ترید روزانه فارکس به صورت متوسط ۵٫۱ تریلیون دلار بوده است. اما در تعریف بازار فارکس می توان گفت که بازار فارکس جایی است که ارزهای گوناگون در آن مورد معامله قرار می گیرند. ارز‌ها برای بیشتر مردم دنیا حائز اهمیت اند، خواه این افراد چنین قضیه ای را تشخیص داده باشند یا خیر، چرا که برای انجام ترید و تجارت خارجی می بایست ارز‌ها مورد خرید و فروش قرار گیرند.

چنانچه شما در کشور آمریکا ساکن هستید و قصد دارید از فرانسه پنیر خریداری کنید، هم شما و هم شرکتی که پنیر را از آن خریداری می کنید، مجبور به انجام معامله با یورو خواهند بود و این بدین معنی است که وارد‌کننده آمریکایی مجبور به مبادله ارزش معادل دلار با یورو خواهد بود. در مورد مسافرت هم امر صادق است. یک گردشگر فرانسوی در قادر نیست در کشور مصر برای دیدن اهرام مصر یورو بپردازد، چرا که این ارز به شکل محلی در مصر قابل معامله نیست، لذا این توریست باید برای مبادله یورو با ارز محلی یعنی پوند مصر به نرخ روز اقدام نماید.

یک جنبه منحصر به فرد بازار بین المللی فارکس این است که بازاری مرکزی برای خرید و فرش وجود ندارد، بلکه معامله ارز به شکل کاملا الکترونیک و در خارج از صرافی صورت می پذیرد و این بدین معنی است که تمامی این تراکنش‌ ها از طریق شبکه‌ های کامپیوتری میان معامله گران در کل دنیا روی می‌ دهد و یک صرافی متمرکز نیست که این امور را مدیریت کند. نکته شایان ذکر دیگر این که بازار فارکس ۲۴ ساعته در ۵ روز هفته در دسترس قرار دارد و ارز‌ها به صورت جهانی در مراکز مالی برجسته لندن، نیویورک، توکیو، زوریخ، فرانکفورت، هنگ کنگ، سنگاپور، پاریس و سیدنی و تقریبا در هر ناحیه زمانی مورد معامله قرار می گیرند. نهایتا بازار فارکس در هر زمان از روز می‌ تواند شدیدا فعال باشد و قیمت‌ ها دائما در حال تغییرند.

۱) باید بدانید چه زمانی نباید معامله کنید

یکی از حائز اهمیت ترین مهارت های معامله گری در بازار فارکس دانستن این امر است که چه وقتی نباید معامله کرد! معمولا می توانید دلایلی را بیاورید که چرا قیمت نوسان پیدا می کند، ولی این بدین معنی نیست که شما حتما بایستی برای معامله کردن اقدام کنید. لذا شما باید مثل یک تک تیرانداز خرید و فروش نمایید، تنها منتظر بهترین موقعیت باشد و تلاش کنید تمرکزتان را در طول مسیر حفظ کنید. در این بخش به ۶ موقعی که نباید برای معامله کردن اقدام کنید، اشاره کرده ایم :

• هنگامی که هیچ گونه تحلیلی انجام نداده اید.
• هنگامی که قیمت از نقطه ورود شما عبور کرده است.
• هنگامی که قصد دارید حجم معامله خود را بیشتر کنید.
• هنگامی که نمی دانید نقطه خروج شما دقیقا کجاست.
• هنگامی که بازار نوسانات شدید قیمتی را تجربه کرده است.
• هنگامی که نوع حرکت بازار با استراتژی شما مطابقت ندارد.

۲) تایم فریم مناسب را شناسایی کنید

ما به صورت مداوم بین بازه های زمانی روزانه، چهار ساته و یک ساعته تغییر جابجا می شویم و این موضوع به نحوه حرکت قیمت بستگی دارد. بعضی مواقع بازه زمانی روزانه نوسان کمی دارد، ولی ۴H یا ۱H روندهای خوبی را در نمودارهای فارکس در اختیارتان قرار خواهد داد. لذا در چنین شرایطی، باید به بازه های زمانی پایین تر برویم، ولی زمانی که ۱H یا ۴H بیش از حد نامنظم هستند و کندل ها سایه های زیادی دارند، به نمودار روزانه مراجعه می کنیم، جایی حرکت نمودار در آن آهسته تر و قابل پیش بینی تر است. البته این یک قاعده کلی است و استثنائات زیادی دارد.

۳) احساسات خود را در معاملات کنترل کنید

در مورد سوم منظور ما کنترل احساسات و در واقع مدیریت آن هاست نه این که بدانید چه موقع از معامله خارج شوید، در واقع منظور اینجاست که بدانید چه زمانی از میز معاملاتی خود فاصله بگیرید و معامله کردن را متوقف کنید. احساساتی مانند ترس، طمع و انتقام مشکلات جبران ناپذیری را برای بیشتر تریدرها به وجود آورده و می آورد. برای مثال معامله انتقام جویانه پس از یک ضرر یا معامله بیش از حد، ضررهای بزرگتری را به همراه خواهد داشت که جبران آن به مراتب سخت تر از ضررهای گذشته ماست. بنابراین هر معامله گر می بایست قانونی برای توقف روز یا هفته داشته باشد و بداند که چه زمانی باید دست از کار بکشد و احساسات خود را مدیریت کند.

برای مثال بعد از ۲ یا ۳ ضرر متوالی، روز خود را تمام کنید و سعی کنید دیگر هیچ گونه معامله ای باز نکنید. یا این که مثلا در هفته ۵ درصد از حسابتان را از دست داده اید، لذا آن هفته دیگر نمی تواند شانس بالایی برای برنده شدن شما داشته باشد و باید سعی کنید معاملاتتان را کنترل کنید. به صورت کلی می توان این طور گفت که معامله یک دویدن سریع نیست؛ یک ماراتن است و شما باید اطمینان یابید که طبق آن اصول اساسی فعالیت کرده و پیش می روید، چرا که آن ها اطمینان حاصل می کنند که ترید شما در یک پایه محکم بنا شده است.

۴) به هیچ وجه یادگیری را متوقف نکنید

نخستین مرحله برای آغاز فعالیت در هر حوزه‌ ای، آشنایی با مفاهیم اولیه و مسلط شدن بر آن هاست. بازار فارکس هم به این علت که شرایط متغیری دارد، تریدرها را ملزم به صرف وقت کافی به منظور رسیدن به اطلاعاتی کامل از آن می‌ کند. در حقیقت به این منظور که بتوانید در این بازار به موفقیت دست پیدا کنید، بهتر است تا ضمن ارزیابی مداوم عملکرد خود، دانش خود را در هر زمینه ای که فکر می کنید در راستای معاملاتتان به شما کمک می کند، بالا ببرید.

اتفاقات گوناگون سیاسی، اقتصادی، شیوع بیماری‌ ها، وقوع جنگ و مواردی اینچنینی از جمله مواردی محسوب می شوند که دانستن آن ها دید بهتری در پیش بینی روند بازار و خرید و فروش هایتان می دهد، بنابراین مطالعه مداوم و پیگیری اخبار را نیز در دستور کار خود قرار دهید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که حساب‌ های آزمایشی با شبیه‌ سازی بازار واقعی، آمادگی شما را بدون متحمل شدن زیان، بیشتر می کنند، به همین خاطر قادرید قبل از ورود به بازار، تجربه کافی از معاملات را به دست آورید. البته این را هم باید گفت که معامله بیش از حد در این فضا هم به این خاطر که همراه با ریسک نیست، خیلی نمی تواند مناسب باشد، پس سعی کنید حدود خاصی را در این مورد رعایت کنید.

۵) استراتژی معاملاتی خود را پیدا کنید

در واقع منظور از استراتژی معاملاتی، مشخص کردن چارچوبی است که معاملات شما، بر پایه اصول آن پیش می رود. جالب است بدانید که این کار نظم ذهنی شما را بالا می برد و کاری با شما می کند که در نتیجه آن، می دانید از بازار چه چیزی می خواهید. لذا به منظور دستیابی به یک استراتژی خوب، لازم است تا همه ابعاد سرمایه‌ گذاری مورد نظر خود را، ارزیابی و امتحان نمایید.

به عنوان مثال تعیین بازه زمانی معاملاتی اعم از بلندمدت، کوتاه مدت و میان مدت، روش تحلیلی اعم از تکنیکال یا فاندامنتال یا هر دو، نمادهای خاصی که قصد معامله کردن آن ها را دارید و مواردی اینچنینی از مواردی هستند که با مشخص کردن آن ها، شانس پیدا کردن استراتژی مناسب معاملاتی را پیدا خواهید کرد. لذا قبل از آغاز فعالیت در فارکس، سعی کنید استراتژی معاملاتی برای خود پیدا کنید و به اصول آن پایبند بمانید و این را در نظر داشته باشید که با این کار، تحت تاثیر هیجانات بازار تصمیم گیری نخواهید کرد و دید بهتری نسبت به عملکرد خود پیدا می کنید.

۶) حتما مدیریت سرمایه را رعایت کنید

تعداد زیادی از تریدرهای موفق در بازار فارکس، رمز موفقیت خود را مدیریت کردن سرمایه خود می دانند. در حقیقت بدون توجه به این امر، خرید و فروش در بازار فارکس، قمار است و چیزی جز ضرر و زیان برای ما به همراه نخواهد داشت. یک سیستم مدیریت سرمایه مناسب، می تواند ریسک هر یک از معاملات شما را کم کند و به صورت کلی ریسک حساب کاربری شما را مدیریت نماید. پایبندی به اصول مدیریت سرمایه، این امکان را در اختیارتان قرار می دهد تا معاملات خود را کنترل‌ شده جلو ببرید و تنها بر روی سوددهی در بلندمدت، تمرکز نمایید و اتفاقات و نوسانات کوتاه مدت و میان مدت را در نظر نگیرید و تحت تاثیر آن ها اقدام عجولانه ای انجام ندهید.

نکات تکمیلی برای فعالیت در بازار فارکس

1. از بیشتر کردن ناگهانی معاملات پس از یک دوره موفق و سوددهی در معامله، اکیدا بپرهیزید.
2. زمانی که شک کردید، از بازار خارج شوید و تا وقتی که تردید دارید، برای ورود کردن به بازار اقدامی انجام ندهید.
3. همواره از سودهای کوچک در برابر زیان‌ های بزرگ، پرهیز کنید و نسبت ریسک به ریوارد را مد نظر خود قرار دهید.
4. معاملات خود را بدون وجود یک دلیل خوب نبندید؛ لذا با تعیین نقطه توقف زیان برای معامله‌ ها، از سود خود محافظت کنید.
5. حتما برای معاملات خود حد ضرر مشخص کنید و در زمان خرید نیز پله پله خریدهای خود را انجام دهید و به اینها پایبند باشید.
6. سعی کنید سرمایه‌ خود را به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم کنید و هرگز بیشتر از یک دهم کل سرمایه چه زمانی نباید معامله کرد؟ تان را برای یک معامله در نظر نگیرید، چرا که ریسک شما افزایش پیدا خواهد کرد این با مدیریت سرمایه در تضاد است.
7. بخشی از سود خود را کنار بگذارید؛ پس از این که چند معامله موفق داشتید، قسمتی از سودتان را در حسابی خاص پس انداز کنید و تنها در پیشامدهای ناگهانی و ناخوشایند آن را مورد استفاده قرار دهید.
8. هیچ وقت اجازه ندهید یک معامله سودده وارد فاز زیان دهی شود. زمانی که سود شما به ۳ واحد و بیشتر از آن رسید، نقطه توقف ضرر را به جایی که نه سود و نه زیان باشد بیاورید.
9. ریسک را به نسبت مساوی تقسیم بندی نمایید؛ در صورت امکان ۴ یا ۵ دارایی بخرید و از این که کل سرمایه خود را تنها روی یک دارایی، سهم یا ارز سرمایه‌ گذاری کنید، اکیدا بپرهیزید.
10. هیچ وقت بیشتر از سرمایه‌ تان چیزی نخرید و این موضوع را در همه بازارهای مالی رعایت کنید و همیشه با پول مازاد وارد بازارهای مالی شوید.

ترید در فارکس چه ریسک هایی دارد؟

معامله ارزها می‌ تواند با ریسک و سختی همراه شود، همچنین بازار بین بانکی از درجات متفاوتی از قانون‌ گذاری برخوردار است و ابزار‌های فارکس استاندارد به حساب نمی آیند. در برخی از قسمت های دنیا، معامله فارکس کاملا قانون گذاری نشده رها شده است. جالب است بدانید که بازار بین بانکی از بانک‌ هایی طراحی شده است که در سراسر دنیا با یکدیگر به معامله می پردازند. بانک ها خود مجبور به تعیین و پذیرش ریسک حکومتی و اعتباری هستند و آن ها پروسه های درونی در راستای ایمن نگه داشتن خودشان به وجود آورده اند.

در واقع چنین قوانینی، قوانین تحمیل شده صنعتی برای محافظت از هر بانک مشارکت کننده به حساب می آید و از آنجا که بازار متشکل از چنین بانک‌ هایی است که به ارائه و خرید ارز خاص می پردازند، مکانیزم قیمت‌ گذاری بازار مطابق با عرضه و تقاضا صورت خواهد گرفت. از آنجا که چنین جریان‌ های معاملات بزرگ در داخل سیستم وجود دارد، برای معامله گرانی که بزرگ نیستند، مشکل است که قیمت یک ارز را تحت تاثیر قرار دهند و لازم به ذکر است که این سیستم به ایجاد شفافیت در بازار برای سرمایه‌ گذاران با دسترسی به معاملات بین بانکی کمک شایانی کرده است. بیشتر معامله گران خرد با بروکر‌ها و دلال‌ های کوچک و تقریبا قانون‌ گذاری نشده معامله می کنند که بعضی مواقع به قیمت‌ گذاری دوباره نیز می پردازند و یا در برابر مشتریان خود معامله را انجام می دهند.

با توجه به موقعیت جغرافیایی بروکر، این امکان وجود دارد که قوانین حکومتی و صنعتی وجود داشته باشد ولی این حراست‌ ها در کل دنیا ثابت نیستند. بیشتر سرمایه‌ گذاران خرد می بایست وقتی را به تحقیق در مورد پیدا کردن بروکری تخصیص دهند که در کشور آمریکا یا بریتانیا و یا در کشورهایی با قوانین و نظارت غیر سخت‌ گیرانه قانون‌ گذاری شده باشد. همچنین این که چه نوع محافظت‌ های اکانتی در صورت بحران بازار و یا در صورت ورشکستگی در اختیار مشتریان خود قرار می دهند نیز می تواند معیار خوبی برای سنجش و پیدا کردن بروکرهای مناسب برای معاملات باشد.

مزایا و معایب انجام معاملات در فارکس چیست؟

آیا بازار فارکس از نظر حجم ترید روزانه، بزرگ‌ ترین بازار دنیا به حساب می آید! لذا بیشترین نقدینگی در آن در حال گردش است. این باز کردن پوزیشن و خروج از آن را در هر یک از ارز‌های اصلی در کسری از ثانیه و با اسپرد کم در بیشتر شرایط بازار آسان می‌ کند. لذا بانک‌ ها، بروکر‌ها و دلالان در بازار‌های فارکس اجازه مقادیر بالایی از لوریج را می‌ دهند که این بدین معنی است که معامله گران این توانایی را دارند که پوزیشن‌ های بزرگی را با پول نسبتا کم خود باز کنند. البته این را هم باید در نظر داشت که همه معامله گران فعال در بازار فارکس باید استفاده از لوریج و ریسک‌ های آن را درک کرده باشند، وگرنه استفاده از آن به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

چرا که امکان دارد لوریج‌ های بالا، فروپاشی غیرمنتظره اکانت شما را به همراه داشته باشد. نکته شایان ذکر دیگر این که بازار فارکس ۲۴ ساعت روز و پنج روز هفته فعال است و هر روز از استرالیا آغاز شده و در نیویورک آمریکا به اتمام می رسد. مراکز اصلی فارکس سیدنی، هنگ کنگ، سنگاپور، توکیو، فرانکفورت، پاریس، لندن و نیویورک محسوب می شوند. ترید سازنده و مفید ارز‌ها، درک اصول تحلیل فاندامنتال، تحلیل تکنیکال، علم اقتصاد و اندیکاتور‌ها را می طلبد. لذا تریدر باید درک خوبی از اقتصاد کشور‌های گوناگون و پیوستگی میان آن ها داشته باشد تا اصول بنیادین تعیین کننده ارزش ارز مورد نظر را به بهترین شک درک نماید و این موضوع قطعا جزو مهم ترین نکات مهم در معاملات چه زمانی نباید معامله کرد؟ فارکس به شمار می رود.

همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، در این مطلب نکات مهم در معاملات فارکس را به زبان ساده به شما آموزش دادیم.

همچنین اگر دوست دارید نکات مهم در خرید طلای آب شده را نیز یاد بگیرید، این مطلب شما را به بهترین صورت راهنمایی می کند.

بین نکات مهم در معاملات فارکس شما کدامیک را مهم تر می دانید؟ (تجربه های خودتون در زمینه خرید و فروش ملک رو با سایر مخاطبان به اشتراک بگذارید تا اونها نیز استفاده نمایند)