اوراق تبعی یا بیمه سهام چیست ؟!
انتشار اوراق اختیار تبعی راه‌حل دولت و سازمان بورس برای حمایت از سهام و بازگشت اعتماد از دست رفته به بازار بود که در روزهای گذشته گرفته شد.
به گزارش بیداربورس انتشار اوراق اختیار تبعی راه‌حل دولت و سازمان بورس برای حمایت از سهام و بازگشت اعتماد از دست رفته به بازار بود که در روزهای گذشته گرفته شد.
*چه سهامی اوراق تبعی منتشر کردند؟
بانک تجارت، بانک ملت، بانک صادرات، بانک پارسیان، ایران خودرو، سایپا، پالایشگاه بندرعباس، پتروشیمی پارس، پالایشگاه اصفهان، پالایشگاه تهران، سرمایه گذاری تامین اجتماعی، ملی مس، فولاد مبارکه، مخابرات و ارتباطات سیار ایران
*سود ۲۱ درصدی اوراق تبعی در روز نخست
در روز نخست انتشار اوراق تبعی ۱۵ شرکت بزرگ بورسی کل حجم عرضه اوراق در نماد «شبندر» با قیمت هر سهم ۱۳.۷ تومان معامله شد. همچنین بیش از ۶۰ درصد اوراق عرضه شده در نماد «پارس» نیز با قیمت هر سهم ۱۱.۶ تومان معامله شد. بنابراین در روز نخست انتشار اوراق تبعی میانگین نرخ سود موثر تا سررسید اوراق تبعی منتشر شده در حدود ۲۱ درصد است که به نظر می رسد از مطلوبیت نسبی برای صندوق های درآمد ثابت خصوصا در نمادهای پرپتانسیل بازار برخوردار باشد.
*اوراق تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی که به سهامدار فروخته شده است، این امکان را به مالک آن میدهد که در تاریخی مشخص شده، سهام خود را با قیمتی از پیش توافق شده به فروش برساند. درواقع، شرکت‌ها اوراقی را به فروش می‌رسانند که این اوراق باعث ایجاد یک کف قیمتی برای سهم شما شده و تضمین میکنند که در صورت ریزش قیمتی، خسارت شما را جبران کنند و ضرری به شما نرسد. به علت شباهت این موضوع با بیمه کردن، اصطلاحا آن را تحت عنوان بیمه سهام می شناسیم.
*نحوه عملکرد اوراق تبعی ؟
براساس این قرارداد، خریدار حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بفروشد. یعنی این فرد میتواند (اجباری نیست) دارایی که در قرارداد ذکر شده را با قیمتی مشخص که به آن قیمت اعمال یا Strike Price گویند و در زمانی مشخص (زمان سررسید) بفروشد. در صورتی که دارنده اختیار فروش بخواهد از حق خود استفاده کند، فروشنده اختیار فروش ملزم به ایفای تعهدات خود خواهد بود.
*برای مثال
فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از نمادی را به قیمت فعلی ۱۰۰۰۰ ریال خریده‌اید و قصد بیمه کردن آن را دارید. به این منظور «اختیار فروش تبعی» این سهم را می‌خرید. طبق این اوراق، سهام شما به قیمت تعیین‌شده در قرارداد (مثلا ۱۲۰۰۰ ریال یا به عبارتی ۱۰ اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ درصد بالاتر از قیمت فعلی) خریداری میشود. حال ۲ سناریو ممکن است رخ دهد:
۱- قیمت سهم در زمان سررسید کمتر از ۱۲۰۰۰ ریال شود. در این‌صورت شما میتوانید سهام خود را با همان قیمت ۱۲۰۰۰ ریال به شرکت بفروشید و برخلاف سایر سهامداران این سهم که متحمل ضرر شده‌اند، سود تضمین‌شده ۱۰ درصدی را کسب کنید.
۲- قیمت سهم در زمان سررسید بیشتر از ۱۲۰۰۰ ریال شود. در این‌صورت منطقی نیست که از اختیار فروش خود استفاده کنید؛ زیرا میتوانید همین سهم را در بازار با قیمتی بالاتر به فروش برسانید. در این حالت تنها هزینه‌ای بابت بیمه کردن سهام خود پرداخت کرده‌اید.
" برای اینکه اوراق اختیار تبعی را خریداری نمایید باید سهام پایه را داشته باشید. اگر مثلا بخواهید اختیار تبعی سهام شرکت پترول را خریداری کنید اول باید سهم این شرکت را و سپس هترول را خریداری کنید تا سهام بیمه شود. "
نکته : نماد اوراق اختیار فروش تبعی معمولا با استفاده از فرمول " حرف "ه" + بخشی از نماد سهم پایه + تاریخ سرسید " ساخته می شود
*نکته:
- این اوراق فقط در تاریخ سررسید قابل اعمال است، یعنی خریداران "اوراق اختیار فروش تبعی" فقط در تاریخ اعمال میتوانند اختیار فروش خود را اعمال کنند.پس از گذشت این تاریخ، "اوراق اختیار فروش تبعی"، اعمال نشده تلقی شده و عرضه کننده درخصوص آن تعهدی نخواهد داشت.
- مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می شود در واقع بابت بیمه سهام خود میپردازید و غیرقابل برگشت است.
- اوراق اختیار فروش تبعی دارای معاملات ثانویه نبوده و خریدار امکان فروش اوراق خریداری شده را در طول دوره معاملاتی ندارد.
به طور کلی بازده از طریق فرمول زیر به دست می آید :
بازده = پرداختی ـ دریافتی
دریافتی = قیمت اعمال اوراق تبعی در زمان سررسید × تعداد اوراق تبعی خریداری شده
اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟
اوراق تبعی چیست؟
اوراق تبعی زیر مجموعه قراردادهای اختیار است و در دسته قراردادهای سلف قرار می‌گیرد.
قرارداد سلف به این صورت است که هزینه اوراق در زمان حال پرداخت میشود و زمان تحویل آن در آینده است.
اوراق تبعی نوعی اوراق اختیار فروش است که به سهامدار اجازه میدهد قیمت اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ سهم را در آینده تضمین کند و به نوعی سهم را بیمه کند و سهامدار این حق را دارد که در تاریخ مشخص، مقدار معینی از دارایی خود در آن سهم با قیمت از پیش تعیین شده به فروش برساند.
اوراق تبعی = بیمه سهم
نکات مهم در خصوص اعمال اوراق تبعی
نماد و تعداد معتبر اوراق اختیار فروش تبعی مربوط به هر مشتری از 3 روز کاری قبل از سررسید به مشتریان نمایش داده خواهد شد.
کارگزار ناظر اوراق تبعی در هر نماد برای هر مشتری همان کارگزار ناظر مشتری در سهام پایه نماد مذکور خواهد بود.(در صورتی که سهام پایه مشتری دارای کارگزار ناظر نباشد، امکان ثبت درخواست اعمال وجود نداشته و مشتری باید نسبت به تعیین کارگزار ناظر برای سهام پایه خود اقدام نماید، نیازی به ثبت درخواست تغییر ناظربرای نمادهای اوراق تبعی نیست)
مشتریان صرفا از طریق کارگزار ناظر اوراق تبعی خود قادر به ارسال درخواست اعمال اوراق تبعی خواهند بود.
از یک هفته مانده به سررسید اوراق تبعی، مشتری نباید کارگزار ناظر سهام پایه ای که قصد اعمال آن را دارد تغییر دهد.
دسترسی مشتریان برای ارسال درخواست اعمال اوراق تبعی، از ابتدای یک روز کاری قبل از سررسید تا ساعت 14 روز سررسید، در صفحه معاملات آنلاین هر شخص ایجاد می‌گردد؛ همچنین امکان حذف یا ویرایش درخواست‌ها تا ساعت مذکور وجود دارد.
فقط اوراق تبعی سهامدارانی که سهام پایه را تا روز سررسید نگهداری کرده باشند، اعمال خواهد شد.
در صورت عدم ثبت درخواست اعمال طبق رویه اعلام شده و در تاریخ سررسید طی مهلت مشخص شده اوراق تبعی منقضی شده و قابلیت اعمال ندارد.
مشتریان میتوانند نوع تسویه را برای بخش یا تمام دارایی خود در اوراق تبعی انتخاب کنند
حداکثری-فیزیکی (دارایی پایه مشتری با توجه به تعداد کل اوراق تبعی معتبر و به قیمت اعمال از طرف ناشر خریداری و مبلغ آن به مشتری پرداخت میشود و دارایی پایه از پورتفوی مشتری حذف میشود)
حداکثری-اول نقدی بعد فیزیکی (اولویت با حالت تسویه نقدی است یعنی مبلغ حاصل از اختلاف آخرین قیمت پایانی سهم پایه با قیمت اعمال، ضربدر تعداد کل اوراق تبعی معتبر به مشتری پرداخت میشود و دارایی پایه در پورتفوی مشتری باقی می‌ماند در غیر این صورت با حالت حداکثری-فیزیکی تسویه انجام خواهد شد)
انتخابی (به‌طور مثال از تعداد 500 اوراق تبعی، تعداد 200 اوراق درخواست فیزیکی، 300 اوراق درخواست نقدی بعد فیزیکی)
نکته: درخواست حداکثری؛ به معنای اعمال تمام اوراق تبعی به یک روش مشخص است.
نکته: تسویه اول نقدی بعد فیزیکی، فقط در صورتی که قیمت پایانی سهام پایه در تاریخ سررسید از قیمت اعمال پایین تر باشد انجام خواهد شد.
نکته: در صورتی که قیمت سهام پایه در سررسید از قیمت اوراق تبعی بیشتر باشد تسویه فقط به صورت اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ فیزیکی انجام میشود.
نکته: اگر مجموع درخواست‌های اعمال مشتری در یک نماد اوراق تبعی بیش از دارایی شخص در آن نماد باشد، ابتدا درخواست تسویه فیزیکی، سپس مانده آن به عنوان درخواست تسویه از نوع اول نقدی بعد فیزیکی در نظر گرفته میشود.
تاثیر افزایش سرمایه و سود نقدی برقیمت اعمال و تعداد اوراق تبعی
در صورتی که سهام پایه افزایش سرمایه داشته باشد، قیمت اعمال به نسبت افزایش سرمایه بر اساس فرمول زیر تعدیل میشود:
تعداد اوراق تبعی نیز به صورت زیر به نسبت افزایش سرمایه تغییر می کند:
نحوه اعمال اوارق تبعی
پس از دریافت تمامی درخواست‌های اعمال از دارنده اوراق اختیار و عرضه کنندگان، نحوه اعمال برای هر شخص مشخص خواهد شد.
اولویت تسویه با توجه به درخواست سهامدار و ناشر با حالت فیزیکی است تنها در صورتی که اولویت هر دو طرف اول نقدی بعد فیزیکی باشد و قیمت پایانی سهم کمتر از قیمت اعمال باشد حالت تسویه به صورت نقدی انجام خواهد شد.
نمایش آیتم اوراق تبعی در حالت مدرن
نمایش آیتم اوراق تبعی در حالت کلاسیک
نحوه اعمال اوراق تبعی اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ در فارابیکسو
پس از درج اوراق تبعی مربوطه در محل مشخص شده، جهت اعمال آن، گزینه "درخواست اعمال" را طبق تصویر زیر ثبت نمایید.
پس از ثبت گزینه درخواست اعمال، از قسمت مشخص شده در تصویر زیر باید نسبت به نوع درخواست اقدام نمود.
درصورتی که نوع درخواست اعمال انتخابی باشد، مشتری باید تعداد مورد نظر خود را با توجه به درخواست فیزیکی یا نقدی بعد فیزیکی وارد نماید.
پس از ثبت درخواست اعمال، پنجره ای تحت عنوان راهنمای اوراق تبعی که شامل نکات مهمی در خصوص شرایط اعمال است برای مشتری نمایش داده میشود که در صورت موافقت مشتری درخواست ثبت و جهت اعمال به سازمان ارسال خواهد شد.
جهت ویرایش یا حذف درخواست اعمال ثبت شده می‌توان از قسمت مشخص شده در تصویر اقدام نمود.
با نگه داشتن بر روی نماد مربوطه و نمایان شدن علامت i مشخص شده در تصویر زیر می‌توان وضعیت سفارش اعمال اوراق تبعی را مشاهده کرد.
نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی
در این مطلب قصد داریم تا با نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی بیشتر آشنا شویم. اما ابتدا باید بررسی کنیم که منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ اوراق اختیار فروش تبعی نوعی اوراق بهادار است که در بازار سرمایه معامله میشود.
از ویژگی‌های این اوراق این است که با در اختیار داشتن آن میتوانید در تاریخی مشخص، مقداری معین از سهمی خاص را با قیمتی که از قبل مشخص شده است، بفروشید.
به عبارت دیگر، خرید اوراق اختیار تبعی به شما این امکان را میدهد که اگر قیمت سهم خریداری شده از قیمتی که در اوراق فروش تبعی آن مشخص شده است کمتر باشد، آن سهم را با قیمتی بیشتر معامله کنید. به این قیمت، قیمت اعمال گفته میشود. قیمت اعمال همان قیمت مشخص شده در اوراق اختیار فروش تبعی است.
با استفاده از این اوراق شما میتوانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید. تمامی جزئیات مربوط به اعمال اوراق اختیار تبعی از جمله قیمت اعمال و تاریخ سررسید اوراق، در اطلاعیه عرضه اوراق مشخص میشود.
اعمال اوراق اختیار فروش تبعی
اوراق اختیار فروش تبعی تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال شدن دارد. بعد از آن تاریخ اوراق کارایی نداشته و نمی‌توانید از آن استفاده کنید. بنابراین، در قدم اول برای اعمال اوراق اختیار باید از سررسید آن آگاه باشید.
برای اعمال اوراق اختیار باید قبل از تاریخ سررسید درخواست اعمال اوراق را ثبت کنید. پس از ثبت درخواست امکان لغو آن وجود اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ ندارد؛ بنابراین لازم است تا با اطمینان این درخواست را انجام دهید. البته بعد از ثبت درخواست اعمال، امکان تغییر نحوه تسویه اوراق تبعی وجود دارد.
روش‌های تسویه اوراق اختیار فروش تبعی
تسویه اوراق اختیار تبعی در بازار سرمایه ایران به 2 شکل تسویه نقدی و تسویه فیزیکی انجام میشود که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی
در این روش از تسویه اوراق اختیار تبعی، در تاریخ سررسید در صورتی که قیمت سهم از قیمت اعمال کمتر باشد، اختلاف قیمت اعمال و قیمت اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ پایانی سهام پایه از طرف عرضه‌کننده به دارنده اوراق به صورت نقدی پرداخت میشود.
با تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی، مابهالتفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم به مشتری پرداخت میشود، اما سهام پایه اوراق اختیار در پرتفوی او باقی می‌ماند.
توجه داشته باشید که تسویه نقدی تنها زمانی امکان‌پذیر است که قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال اوراق در روز سررسید پایین‌تر باشد.
تسویه فیزیکی اوراق اختیار تبعی
در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش، عرضه‌کننده اوراق متعهد میشود تا سهام پایه را با قیمت مشخص در قرارداد، از دارنده اوراق خریداری کند. در این نوع از تسویه اوراق، سهام اصلی به قیمت اعمال از دارنده اوراق تبعی خریداری و مبلغ مورد‌نظر به او پرداخت میشود. در نهایت پس از پرداخت مبلغ دارایی سهام پایه دارنده اوراق از پرتفوی او کسر میشود.
در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش اگر قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال باشد، همچنان امکان اعمال اوراق اختیار فروش وجود دارد.
مبلغ حاصل از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به مانده حساب شما در سامانه‌های آنلاین اضافه می‌گردد.
معمولا در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ اوراق تبعی نوع تسویه توسط صادرکننده اوراق مشخص میشود. اما در صورت حق انتخاب نوع تسویه توسط خریدار اوراق، شما میتوانید با توجه به تحلیل خود روش مناسب را انتخاب کنید.
به عنوان مثال، در تاریخ 16 آبان سهم X دارای صف فروش با قیمت 1500 ریال بوده و قیمت اعمال اوراق تبعی آن 1900 تومان است. در تسویه نقدی اوراق تبعی سهم X شرکت صادرکننده تفاوت دو قیمت عنوان شده را نسبت به تعداد اوراق پرداخت می‌کند و سهم X در دارایی‌های پرتفو دارنده اوراق باقی می‌ماند. در صورت تسویه فیزیکی نیز صادرکننده باید به تعداد اوراق تبعی در قیمت اعمال سهام شما را خریداری کند. در این مثال، تفاوت دو روش تسویه اوراق اختیار فروش تبعی را با زبان ساده بیان کردیم.
مزیت اوراق اختيار تبعی
اوراق اختيار فروش، عملا فروش سهم را در قیمتی عادلانه تضمین می‌کند. این مسئله نشانه‌ای از ارزندگی سهم به بازار ارائه می‌کند و افراد را به انجام معاملات بیشتر ترغیب می‌کند و موجب رونق بازار میشود. علاوه بر این شرکت‌ها نیز میتوانند از کاربردهای این اوراق استفاده کنند و با استفاده از آن ارزش سهام خود را حفظ کنند.
در اوراق اختیار فروش به خریدار این امکان داده میشود تا سهام پایه را بیمه نماید که به این ترتیب بازدهی برای خریدار تضمین میشود. بنابراین، این اوراق برای هر دو سر معامله یعنی خریدار و شرکت دارای مزیت است.
سخن آخر
اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس است. ابزاری که سهامداران و شرکت‌ها میتوانند از مزیت‌های آن استفاده کنند.
توجه داشته باشید که اگر فردی قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را داشته باشد، حتما باید قبل از خرید اوراق سهم پایه را خریداری کند. از طرفی سرمایه‌گذار نمی‌تواند بیشتر از تعداد سهام پایه خريداری شده اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند. در صورتی که تعداد سهام پایه خریداری شده توسط سهامدار از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی کمتر باشد، اوراق تبعیِ اضافه، باطل می‌شوند.
اوراق تبعی چیست و چگونه کار می‌کند؟
فائزه رهنی - ارسلان پوربابایی کارشناسان بازار سرمایه در بازار سهام ایران که تنها در جهت رشد بازار می‌توان سود کرد، افت شدید قیمت‌ها باعث ترس و هراس سهامداران میشود؛ به گونه‌ای که گاه شاهد تصمیمات هیجانی در رابطه با فروش سهم هستیم. اوراق‌تبعی ایده‌ای بود که هم‌زمان با ریزش شدید بورس تهران از سمت مسوولان بازار سرمایه به فعالان ابلاغ شد. این اوراق با توجه به نگرانی‌هایی که سهامداران خرد داشتند، به‌عنوان ابزاری برای بیمه کردن ارزش سهام معرفی شد تا توسط آن نوسانات و زیان سهم بیمه شود. در واقع سهامدار میتواند با در اختیار داشتن اوراق تبعی ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند.
ناشر اوراق‌تبعی با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراق با قیمت مشخص را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی‌که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ اعمال اوراق تبعی باشد زیان او جبران میشود. لازم به‌ذکر است که ناشر اوراق تبعی در بازار سرمایه ایران معمولا سهامدار عمده بوده یا تامین مالی ناشر توسط سهامدار عمده صورت می‌گیرد.
فرایند اجرایی اوراق تبعی
اطلاعیه اوراق تبعی منتشر میشود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایه‌گذاری میتواند ورقه تبعی را خریداری کند.
ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر می‌کند و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاران خرد را کاهش میدهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه میشود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط میتواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.
نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که این اوراق در بازار ثانویه عرضه نمی‌شوند و بنابراین قابل معامله نیستند.
فرجام این اوراق یکی از دو حالت ذیل است:
۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگ‌تر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چرا‌که دارنده اختیار میتواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.
۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت۱۳ آن روز انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است کسانی میتوانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم مورد‌نظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال میشود.
فرض کنید که قیمت اعمال برای اختیار تبعی فروش یک سهم در تاریخ سررسید ۱۵۰۰ تومان و قیمت پایانی سهم در آن تاریخ ۱۰۰۰ تومان باشد. دارنده اختیار به دلیل بالاتر بودن قیمت اعمال اختیار خود میتواند سهم خود را با قیمت ۱۵۰۰ تومان به ناشر اوراق تبعی بفروشد یا مابهالتفاوت قیمت سهم و قیمت اختیار را به‌صورت نقدی دریافت کند. چگونگی اعمال آن در اطلاعیه منتشر‌شده اعلام میشود که میتواند نقدی یا سهمی باشد.
احتمال رشد قیمت سهام با نزدیک شدن به تاریخ اعمال!؟
با توجه به ریزش‌های اخیر بازار سرمایه و راه‌حل‌هایی که برای آن مطرح می‌شد موضوع سهام تبعی نیز مورد‌توجه ارکان بازار قرار گرفت. در کل انتظار می‌رفت که سهامداران با توجه به تضمین حداقل سود مورد انتظار از نوسانات بازار هراسی نداشته باشند و تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند. حال با نزدیک‌شدن به تاریخ اعمال برخی از اوراق تبعی منتشر شده آنچه که اهمیت دارد سیاست ناشر اوراق تبعی در روزهای منتهی به روز سررسید است.
برخی از اهالی بازار سرمایه معتقدند با توجه به اینکه در اکثر سهم‌ها قیمت اعمال از قیمت روز سهام بیشتر است، این امکان وجود دارد که ناشر برای اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ اجتناب از زیان قیمت سهم را تا قیمت اعمال بالا ببرد.
به‌نظر می‌رسد که با توجه به حجم اوراق تبعی موضوع حمایت ناشر اوراق تا رسیدن قیمت سهم به قیمت اعمال چندان قابل‌استناد نبوده و این مساله‌ای نیست که ناشر اوراق بخواهد روند سهم را به هر قیمتی و در بازار منفی تا تاریخ سررسید تغییر دهد؛ چرا‌که بالا بردن قیمت سهم در بازار منفی هزینه به‌‌مراتب بیشتری را به سهامدار عمده تحمیل می‌کند. علاوه بر آن با توجه به قیمت سهام پس از ریزش‌های اخیر، ناشر اوراق میتواند سهم‌ها را در بازه‌های نسبتا ارزنده خریداری کند.
به‌عنوان نمونه قیمت ورقه تبعی بانک صادرات که در تاریخ ۲۳/ ۱۲/ ۱۳۹۹ سررسید میشود، ۳۷۵۰ ریال است. اگر برای مثال قیمت پایانی سهم در نزدیکی تاریخ اعمال ۳هزار ریال باشد، با توجه به حجم ۵ میلیاردی اوراق تبعی سهم، حداکثر زیان ناشی از اعمال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان است. گذشته از آن به نظر می‌رسد بخشی از دارندگان اوراق‌تبعی قبل از سررسید سهام خود را فروخته و اوراق تبعی آنها باطل شده باشد. بنابراین در ظاهر هزینه رشد قیمت سهم تا قیمت اعمال به مراتب بیشتر از زمانی است که ناشر اقدام به خرید سهام به‌صورت نقدی یا سهمی در تاریخ اعمال کند.
با توجه به اینکه انتظار می‌رود بازار طی هفته‌های آتی با افزایش تقاضا رو‌به‌رو باشد و با توجه به افت قیمت سهام و جذابیت خرید آنها، ممکن است ناشر اوراق تبعی جهت تامین مالی برای زمان اعمال ترجیح دهد با فروش سهام در بازار تامین نقدینگی کند. این موضوع میتواند به‌نوعی منجر به رشد حجم عرضه در بازار شود.
تفاوت اوراق تبعی و قرارداد اختیار فروش
ناشر اوراق‌تبعی با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراق با قیمت مشخص را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی‌که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ اعمال اوراق تبعی باشد زیان او جبران میشود. لازم به‌ذکر است که ناشر اوراق تبعی در بازار سرمایه ایران معمولا سهامدار عمده بوده یا تامین مالی ناشر توسط سهامدار عمده صورت می‌گیرد.
فرایند اجرایی اوراق تبعی
اطلاعیه اوراق تبعی منتشر میشود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایه‌گذاری میتواند ورقه تبعی را خریداری کند.
ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر می‌کند و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاران خرد را کاهش میدهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه میشود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط میتواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.
۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگ‌تر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چرا‌که دارنده اختیار میتواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.
۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت۱۳ آن روز انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است کسانی میتوانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم مورد‌نظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال میشود.
احتمال رشد قیمت سهام با نزدیک شدن به تاریخ اعمال!؟
انتظار می‌رفت که سهامداران با توجه به تضمین حداقل سود مورد انتظار از نوسانات بازار هراسی نداشته باشند و تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند. حال با نزدیک‌شدن به تاریخ اعمال برخی از اوراق تبعی منتشر شده آنچه که اهمیت دارد سیاست ناشر اوراق تبعی در روزهای منتهی به روز سررسید است.
برخی از اهالی بازار سرمایه معتقدند با توجه به اینکه در اکثر سهم‌ها قیمت اعمال از قیمت روز سهام بیشتر است، این امکان وجود دارد که ناشر برای اجتناب از زیان قیمت سهم را تا قیمت اعمال بالا ببرد.
به‌نظر می‌رسد که با توجه به حجم اوراق تبعی موضوع حمایت ناشر اوراق تا رسیدن قیمت سهم به قیمت اعمال چندان قابل‌استناد نبوده و این مساله‌ای نیست که ناشر اوراق بخواهد روند سهم را به هر قیمتی و در بازار منفی تا تاریخ سررسید تغییر دهد؛ چرا‌که بالا بردن قیمت سهم در بازار منفی هزینه به‌‌مراتب بیشتری را به سهامدار عمده تحمیل می‌کند. علاوه بر آن با توجه به قیمت سهام پس از ریزش‌های اخیر، ناشر اوراق میتواند سهم‌ها را در بازه‌های نسبتا ارزنده خریداری کند.
حال با مثالی شما را با بیشتر با مبحث اوراق تبعی آشنا می کنیم.
تصور کنید شما تعداد ۱۰۰۰ سهم از یک شرکت را در قیمت ۳۵۶۰ ریال در تاریخ ۲۶ شهریور 1400 خریداری کرده اید. این شرکت با انتشار اوراق تبعی به شما این اطمینان را می دهد که تا تاریخ ۲۶ شهریور 1401 قیمت هر سهم آن حداقل به ۴۴۵۰ ریال برسد. بنابراین شما می توانید برای اطمینان از سود خود در این یک سال، به تعداد سهام خود، اوراق تبعی خریداری کرده و در تاریخ سررسید یا همان تاریخ اعمال، در صورتی که قیمت هر سهم پایه شما کمتر از ۴۴۵۰ ریال بود، با فروش سهام خود به شرکت، به میزان ۴۴۵۰ ریال بابت هر سهم خود دریافت کنید.
حال تصور کنید ۲۶ شهریور 1401 فرا رسیده است و قیمت سهم می تواند سه حالت داشته باشد:
1.قیمت سهم پایه بالاتر از ۴۴۵۰ ریال باشد. در این حالت قطعا شما تمایل دارید که اوراق تبعی را نادیده گرفته و به جای دریافت سود کمتر، سهام خود را با قیمت بیشتر و در بازار بورس به فروش رسانید.
2.قیمت سهم برابر با ۴۴۵۰ ریال باشد. در این صورت برای شما فرقی نخواهد کرد که در بازار بورس و شخصا سهام خود را به فروش رسانید یا آن را توسط اوراق اختیار فروش خود به شرکت ارجاع داده و پول سهام خود را دریافت کنید اما در این حالت مشکلی که ممکن است با آن روبرو شوید، صف فروش سنگین سهام چه توسط افرادی که اوراق اختیار فروش دارند و چه دیگر سهامداران که از تاریخ اعمال باخبر هستند.
3.قیمت سهم کمتر از ۴۴۵۰ ریال باشد. در این صورت شما می توانید از گزینه اعمال اوراق تبعی در کارگزاری در زمان مشخص اعلام شده استفاده کرده و با فروش سهام پایه به شرکت، ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهید.
نحوه خرید اوراق تبعی در بورس
تمام اوراق تبعی منتشر شده در بورس، دارای نماد معاملاتی هستند که در اطلاعیه آن ها درج می شود. شما می توانید با جستجوی نماد آن ها در کارگزاری های بورسی خود، مقدار اوراق مورد نظر خود را با توجه به قیمت در نظر گرفته شده برای هر ورق خریداری نمایید.نماد های اختیار فروش تبعی با (ه) شروع میشود.
توجه داشته باشید که بیشتر از سقف مجاز اعلام شده توسط شرکت قادر به خرید نخواهید بود و همچنین این اوراق تنها به همراه سهام پایه ارزش خواهند داشت؛ بنابراین حتما باید سهام پایه شرکت منتشر کرده اوراق تبعی را خریداری کرده باشید. همچنین اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟ خرید تعداد بیشتر اوراق تبعی نسبت به تعداد سهام پایه موجود در پرتفوی شما فقط باعث هزینه اضافه برای شما شده و تعداد مازاد سوخت می گردد
برای مشاهده نماد های اوراق تبعی میتوانید به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس مراجعه کنید
تا به اینجا کامل اوراق تبعی را آموزش دیدیم، و با ساز و کار آن آشنا شدیم . اما تفاوت اوراق تبعی و قرارداد اختیار فروش در چیست؟
1.عدم وجود بازار ثانویه برای فروش اوراق تبعی در حالی که معامله گر قرارداد اختیار فروش تا زمان سررسید هر زمان میتواند قرارداد خودش را به فروش برساند.
2.وجود سقف خرید برای سهامداران حقیقی و حقوقی در اوراق تبعی در حالی که در قرارداد های اختیار فروش شما سقف خرید ندارید.
3.فروش تنها در تاریخ اعمال برای اوراق تبعی به این صورت که شخص خریدار اوراق تبعی تا تاریخ سررسید باید اوراق خودش را نگه دارد درحالی که در بازار آپشن این محدودیت نیست.
4.داشتن سهام پایه در صورت خرید اوراق تبعی،اما دربازار آپشن شما الزامی به داشتن و خرید سهام پایه ندارید.
دیدگاه شما