منابع ریسک در سرمایه‌گذاری

نشریه مدیریت دارایی و تامین مالی

هدف این پژوهش، پیمایش ابعاد پیاده‌سازی و توسعۀ مدیریت ریسک در سازمان‌های صنعت مالی ایران است به طوری که سطح پیاده‌سازی مدیریت ریسک و درجۀ بلوغ آن شامل میزان و سطح فرهنگ مدیریت ریسک، حاکمیت مدیریت ریسک و در نهایت یکپارچگی سیستم‌ها و فرآیندهای مدیریت ریسک را در سازمان‌های صنعت مالی کشور شناسایی و اندازه‌گیری کند. این پژوهش که از . بیشتر هدف این پژوهش، پیمایش ابعاد پیاده‌سازی و توسعۀ مدیریت ریسک در سازمان‌های صنعت مالی ایران است به طوری که سطح پیاده‌سازی مدیریت ریسک و درجۀ بلوغ آن شامل میزان و سطح فرهنگ مدیریت ریسک، حاکمیت مدیریت ریسک و در نهایت یکپارچگی سیستم‌ها و فرآیندهای مدیریت ریسک را در سازمان‌های صنعت مالی کشور شناسایی و اندازه‌گیری کند. این پژوهش که از لحاظ ماهیت جزو پژوهش‌های پیمایشی و از جنبۀ هدف کاربردی است، در میان 173 سازمان از تمام شرکت‌ها و مؤسسات صنعت مالی کشور محقق شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که فرهنگ مدیریت ریسک در سازمان‌های صنعت مالی کشور در سطح کمی پایین‌تر از متوسط قرار دارد. حکمرانی ریسک در سطح کمی بالاتر از ضعیف و یکپارچگی سیستم‌ها و فرایندهای مدیریت ریسک در سطح پایین‌تر از متوسط قرار دارد. این پژوهش برای نخستین بار در کشور به عارضه‌یابی مدیریت ریسک و میزان پیشرفت پیاده‌سازی آن در سازمان‌های صنعت مالی کشور پرداخته است.

پیش‌بینی‌های مدیریتی، ریسک ویژۀ شرکت و محیط اطلاعاتی ‏ ‏(شواهدی از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران)‏

محمد اصولیان؛ محمد اسماعیل فدایی نژاد؛ شادی قیطاسی

چکیده

اهداف: بازار سرمایه، یکی از اصلی‌ترین ارکان بازار مالی، نقش مهمی در جذب و گردش نقدینگی بازار و هدایت آن به‌سمت بخش‌های کارآمد اقتصادی ایفا می‌کند. بنابراین توجه به سرمایه‌گذاری صحیح در این بازار براساس اطلاعات منتشره، اهمیت ویژه‌ای دارد. پیش‌بینی‌های مدیریتی مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در بازار سهام هستند که انتشار نادرست آن از . بیشتر اهداف: بازار سرمایه، یکی از اصلی‌ترین ارکان بازار مالی، نقش مهمی در جذب و گردش نقدینگی بازار و هدایت آن به‌سمت بخش‌های کارآمد اقتصادی ایفا می‌کند. بنابراین توجه به سرمایه‌گذاری صحیح در این بازار براساس اطلاعات منتشره، اهمیت ویژه‌ای دارد. پیش‌بینی‌های مدیریتی مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در بازار سهام هستند که انتشار نادرست آن از سوی مدیریت، باعث افزایش ریسک خاص سهام شرکت و درنتیجه تصمیمات نادرست سرمایه‌گذاری از سوی سرمایه‌گذاران می‌شود. در این پژوهش، از متغیر خطای پیش‌بینی مدیریتی برای سنجش کیفیت اطلاعات افشاشده استفاده شده منابع ریسک در سرمایه‌گذاری است تا به این وسیله، ضمن سنجش رابطۀ بین کیفیت افشای اطلاعات و ریسک ویژۀ شرکت‌ها، اثر محیط اطلاعاتی بر رابطۀ بین این دو متغیر در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شود. روش: به همین منظور نمونه‌ای متشکل از 160 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1388 منابع ریسک در سرمایه‌گذاری تا 1397 با استفاده از مدل‌های رگرسیونی و داده‌های تابلویی بررسی شد. نتایج: نتایج نشان‌دهندۀ آن است که خطای پیش‌بینی مدیریتی رابطۀ مثبتی با ریسک ویژه دارد. علاوه بر این، براساس شواهد به‌دست‌آمده، خطای پیش‌بینی مدیریتی در یک محیط اطلاعاتی خوب رابطۀ مثبت کمتری با ریسک ویژه دارد.

بررسی رابطۀ بین ریسک‌پذیری شرکت و نقدشوندگی سهام با ارزش شرکت

مجتبی گل محمدی شورکی

چکیده

هدف: سنجش ریسک پروژه‌ها و ارتباط آن با بازده یکی از عوامل اساسی در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری است؛ به گونه‌ای که اجتناب از ریسک و ریسک‌پذیری بیش از حد درنهایت، بر ارزش شرکت تأثیر می‌گذارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطۀ بین سطح ریسک‌پذیری شرکت و ارزش شرکت است؛ به‌علاوه رابطۀ بین نقدشوندگی سهام و ارزش شرکت نیز مطالعه شده است.روش: برای . بیشتر هدف: سنجش ریسک پروژه‌ها و ارتباط آن با بازده یکی از عوامل اساسی در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری است؛ به گونه‌ای که اجتناب از ریسک و ریسک‌پذیری بیش از حد درنهایت، بر ارزش شرکت تأثیر می‌گذارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطۀ بین سطح ریسک‌پذیری شرکت و ارزش شرکت است؛ به‌علاوه رابطۀ بین نقدشوندگی سهام و ارزش شرکت نیز مطالعه شده است.روش: برای آزمون فرضیه‌های پژوهش، تعداد 156 شرکت از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازۀ زمانی 1393 تا 1397 مطالعه شده است. داده‌ها به روش همبستگی با استفاده از الگوی رگرسیونی و مبتنی‌‌بر ساختار مقطعی و نرم‌‌افزار Eviews تجزیه و تحلیل شده است.نتایج: نتایج پژوهش نشان می‌دهد ریسک‌پذیری شرکت رابطۀ مثبت و معنی‌داری با ارزش شرکت دارد؛ با این حال شاخص‌های مختلف نقدشوندگی حاکی از نتایج مختلفی است؛ به گونه‌ای که نسبت گردش سهام، نسبت عدم نقدشوندگی آمیهود و درصد سهام شناور آزاد فاقد رابطۀ معنی‌دار با ارزش شرکت است؛ ولی رتبۀ نقدشوندگی شرکت رابطۀ مثبت و معنی‌داری با ارزش شرکت دارد؛ به‌‌علاوه نتایج نشان می‌‌دهد نقدشوندگی سهام رابطۀ بین منابع ریسک در سرمایه‌گذاری ریسک‌‌پذیری و ارزش شرکت را تعدیل نمی‌‌کند.نوآوری: تاکنون، در پژوهش‌های داخلی رابطۀ بین ریسک‌پذیری شرکت و ارزش شرکت مطالعه نشده است؛ همچنین الگوی معرفی‌شده برای سنجش ریسک‌پذیری تاکنون، استفاده نشده و به‌جای استفاده از داده‌های مالی (انحراف معیار بازده سهام) از داده‌های حسابداری برای تبیین ریسک‌پذیری استفاده شده است.منابع ریسک در سرمایه‌گذاری

پیاده‏ سازی مدیریت ریسک سازمانی؛ شناسایی، تحلیل و ارزیابی مورد مطالعه: نهاد مالی فعال در بازار سرمایۀ ایران

ابوالحسن جلیلوند؛ مجتبی رستمی نوروزآباد؛ احسان عسکری فیروزجایی؛ میلاد رحمانیانی

چکیده

هدف:هدف این پژوهش بررسی مدیریت ریسک سازمانی در یک نهاد مالی فعال در بازار سرمایۀ ایران است. براساس استاندارد مدیریت ریسک سازمانی، مدیریت ریسک به پنج بخش شناسایی، تحلیل و ارزیابی، درپیش‌گرفتن راهبردهای لازم برای مقابله با ریسک، اجرا، کنترل و نظارت تقسیم‏بندی شده است که در اینجا دربارۀ دو مرحلۀ اول مطالعه شده است. روش: روایی مطالعۀ . بیشتر هدف:هدف این پژوهش بررسی مدیریت ریسک سازمانی در یک نهاد مالی فعال در بازار سرمایۀ ایران است. براساس استاندارد مدیریت ریسک سازمانی، مدیریت ریسک به پنج بخش شناسایی، تحلیل و ارزیابی، درپیش‌گرفتن راهبردهای لازم برای مقابله با ریسک، اجرا، کنترل و نظارت تقسیم‏بندی شده است که در اینجا دربارۀ دو مرحلۀ اول مطالعه شده است. روش: روایی مطالعۀ حاضر براساس طرحی از جلیلوند و رستمی‌نوروزآباد در سال 1395 در یک شرکت سرمایه‏گذاری فعال در بازار سرمایۀ ایران تأیید شده است؛ بنابراین، ریسک‏های موجود در سطح شرکت مطالعه‌شده، با استفاده از روش‏های چک‌لیست، تراوش ذهنی (طوفان مغزی) و کانون تمرکز شناسایی شده و پس از آن با فن نظرسنجی از خبرگان در سطح شرکت احتمال رخداد و میزان اثر هر ریسک بر عملکرد شرکت به دست آمده است؛ سپس نقشۀ ریسک شرکت برای مشخص‌کردن جایگاه هر کدام از ریسک‏های موجود برای درپیش‌گرفتن راهبردهای لازم برای مدیریت آنها طراحی شد. در ادامه با استفاده از شدت تأثیر هر کدام از ریسک‏ها رتبه‏بندی اهمیت ریسک‏های موجود مشخص شد. نتایج: نتایج نشان داد ریسک‏های رقابت، سیاسی، نیروی انسانی، بازار، نقدینگی، قوانین و مقررات، اعتباری، شهرت و اعتبار، حاکمیت شرکتی، نقدشوندگی، سیستمیک، عملیاتی، سرمایه و رویداد به ترتیب در رتبه‏های اول تا چهاردهم قرار دارند.

تأثیر مدیریت اثربخش ریسک در عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق منابع ریسک در سرمایه‌گذاری بهادار تهران: نقش واسطه‌ای سرمایۀ فکری و اهرم مالی

باقر عسگرنژاد نوری؛ پریسا امکانی

چکیده

مدیریت اثربخش ریسک، از رویکردهای جدیدی است که برای بهبود عملکرد سازمان‌ها در شرایط عدم اطمینان محیطی استفاده می‌شود. مدیریت اثربخش ریسک به معنی کاربرد نظام‌مند سیاست‌های مدیریتی، رویه‌ها و فرایندهای مربوط به فعالیت‌های تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک است. این پژوهش می‌کوشد تأثیر مدیریت اثربخش ریسک را بر عملکرد مالی شرکت‌ها بررسی . بیشتر مدیریت اثربخش ریسک، از رویکردهای جدیدی است که برای بهبود عملکرد سازمان‌ها در شرایط عدم اطمینان محیطی استفاده می‌شود. مدیریت اثربخش ریسک به معنی کاربرد نظام‌مند سیاست‌های مدیریتی، رویه‌ها و فرایندهای مربوط به فعالیت‌های تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک است. این پژوهش می‌کوشد تأثیر مدیریت اثربخش ریسک را بر عملکرد مالی شرکت‌ها بررسی کرده و نقش واسطه‌ای سرمایۀ فکری و اهرم مالی را نیز در ارتباط بین این متغیر‌ها شناسایی کند. بدین منظور برخی از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در دورۀ زمانی 1387 تا 1392مطالعه شدند. نتایج نشان می‌دهد مدیریت اثربخش ریسک بر نرخ بازده دارایی‌ها و رشد ارزش بازار، تأثیر مثبت دارد. اهرم مالی تنها در ارتباط بین مدیریت اثربخش ریسک و نرخ بازده دارایی‌ها نقش واسطه‌ای داشته، نقش واسطه‌ای سرمایۀ فکری نیز فقط در ارتباط بین مدیریت اثربخش ریسک و رشد ارزش بازار تأیید شد.

ریسک نقدینگی و تأثیر آن بر بازده مازاد در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

احمد احمدپور؛ فرشته مروی

چکیده

در فرهنگ سرمایه­گذاری،اصل ثابتی مبنی بر اینکه سرمایه از ریسک و خطر گریزان است و به سوی بازده و سود تمایل دارد، وجود دارد. به همین دلیل است که سرمایه­گذاران ریسک­گریز از ورود سرمایۀ خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایه‌شان هست، امتناع می­کنند. این پژوهش بازده اضافی سهام را با درنظرگرفتن . بیشتر در فرهنگ سرمایه­گذاری،اصل ثابتی مبنی بر اینکه سرمایه از ریسک و خطر گریزان است و به سوی بازده و سود تمایل دارد، وجود دارد. به همین دلیل است که سرمایه­گذاران ریسک­گریز از ورود سرمایۀ خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایه‌شان هست، امتناع می­کنند. این پژوهش بازده اضافی سهام را با درنظرگرفتن دو متغیر نقدینگی و ریسک نقدینگی در بازه زمانی 1391-1386 بررسی می‌کند. نمونۀ انتخاب‌شده برای آزمون شامل 40 شرکت پذیرفته­شده در بورس اوراق بهادار تهران است. نتایج با رگرسیون چندمتغیره و با استفاده از داده­های تابلویی (پانل)آزموده شد تا ارتباط بین متغیرهای پژوهش و بازده اضافی سهام ارزیابی شود. یافته­های پژوهش نشان می­دهد نقدینگی، اثر منفی و معنادار بر بازده اضافی دارد. نقدینگی بازار، ریسک نقدینگی شرکت و ریسک نقدینگی بازار با بازده اضافی سهام ارتباط معنی‌داری ندارند.

استفاده از مدل ترکیبی کانسی- نگاشت خود سازمانده در مدیریت ریسک و ارزیابی سهام

زهرا نصراللهی؛ سعید فرهادی

چکیده

در این مقاله از تحلیل کانسی که به وسیله الگوریتم یادگیری نگاشت خود سازمانده بهبود داده شده، برای تصمیم‌گیری در زمینه انتخاب سهام استفاده شده است.در این پژوهش با استفاده از آمار ماهانه سهام شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران از فروردین ماه 1392 تا خرداد ماه 1392 و نظرهای شش کارگزاری خبره در انتخاب سهام، به انتخاب سهام برتر در این . بیشتر در این مقاله از تحلیل کانسی که به وسیله الگوریتم یادگیری نگاشت خود سازمانده بهبود داده شده، برای تصمیم‌گیری در زمینه انتخاب سهام استفاده شده است.در این پژوهش با استفاده از آمار ماهانه سهام شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران از فروردین ماه 1392 تا خرداد ماه 1392 و نظرهای شش کارگزاری خبره در انتخاب سهام، به انتخاب سهام برتر در این دوره پرداخته شد. طبق نتایج به‌دست آمده شرکت­های پالایش­نفت بندرعباس، سیمان فارس و خوزستان و سرگروه توسعه­ملی به عنوان سهام برتر انتخاب شدند، تحلیل نمودار قیمت این شرکت­ها در بازه زمانی مذکور، نشان­دهنده، بازدهی قابل­قبول این شرکت‌ها در این دوره است.

طراحی مدل پویای همزمان برای رفتار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران درشرایط عدم اطمینان

رضا تهرانی؛ سعید فلاح پور؛ سیدجلال طباطبائی

چکیده

درپژوهش حاضر مدل همزمان پویا برای رفتار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس ایران طراحی وارائه می شود.مبنای اصلی مدل مذکور بر محدودیت منابع و مصارف وجوه نقد در شرکتها می باشد.]چهار معادله ساختاری سرمایه گذاری ، استقراض ،تقسیم سود و انتشار سهام با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته سیستمی ضرایب مدل با دقت بالایی تخمین زده می شود.نتایج پژوهش . بیشتر درپژوهش حاضر مدل همزمان پویا برای رفتار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس ایران طراحی وارائه می شود.مبنای اصلی مدل مذکور بر محدودیت منابع و مصارف وجوه نقد در شرکتها می باشد.]چهار معادله ساختاری سرمایه گذاری ، استقراض ،تقسیم سود و انتشار سهام با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته سیستمی ضرایب مدل با دقت بالایی تخمین زده می شود.نتایج پژوهش نشان می دهد که تصمیمات سرمایه گذاری ،تامین مالی و تقسیم سود در شرکتها از همزمانی برخوردار و ارتباط متقابل بین آنها وجود دارد.مدیران شرکتها در شرایط محدودیت تامین مالی همواره باید در انتخاب گزینه های مصارف و منابع ارتباط آنها را درنظر داشته باشند،تااز از زیانهای ناشی از سرمایه گذاری غیر بهینه وهمچنین افزایش هزینه سرمایه شرکت اجتناب ورزند همچنین وجود سلسله مراتب تامین مالی در شرکتها برای سرمایه گذاری تایید می شود.

بررسی تأثیر تمرکز مشتری بر عملکرد مالی شرکت

عبدالاحد عباشی؛ غلامرضا کردستانی

چکیده

تأثیر تمرکز مشتری بر عملکرد شرکت، از دو دیدگاه قابل بررسی است: دیدگاه اول تمرکز مشتری را عامل فشار بر فروشنده در نظر میگیرد و دیدگاه دوم آن را عاملی برای افزایش هماهنگی تولید، مدیریت موجودیها و تسهیم اطلاعات در زنجیره تأمین به شمار می‌آورد. افزایش تمرکز مشتری، موجب کاهش هزینههای فروش و بهبود عملکرد مالی شرکت میشود. این پژوهش . بیشتر تأثیر تمرکز مشتری بر عملکرد شرکت، از دو دیدگاه قابل بررسی است: دیدگاه اول تمرکز مشتری را عامل فشار بر فروشنده در نظر میگیرد و دیدگاه دوم آن را عاملی برای افزایش هماهنگی تولید، مدیریت موجودیها و تسهیم اطلاعات در زنجیره تأمین به شمار می‌آورد. افزایش تمرکز مشتری، موجب کاهش هزینههای فروش و بهبود عملکرد مالی شرکت میشود. این پژوهش برای بررسی اثر تمرکز مشتری بر بهبود عملکرد مالی شرکت طراحی شده است. برای این منظور، مدلهای رگرسیون چند متغیره، برای دادههای ترکیبی برآورد شده است. دادههای موردنظر از 79 شرکت تولیدیِ(539 مشاهده) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره 1381-1390، جمـعآوری شده است. یافتهها نشان میدهد، تمرکز مشتری، با عملکرد مالی رابطه مثبتی دارد که از نظر آماری معنادار است. بنابراین افزایش تمرکز مشتری، عملکرد مالی شرکتها را بهبود میبخشد. همچنین شرکتهای برخوردار از تمرکز مشتری بالا، مدیریت موجودی بهینهتری را تجربه میکنند. یافتههای این پژوهش ، از اهمیت وجود مشتریان عمده در بازار حمایت میکند.

منابع ریسک‌ شرعی سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام بین‌المللی‌

جریان بین‌المللی‌ سرمایه به‌عنوان یک جریان موثر در رشد و توسعه اقتصادی جوامع از سوی کارشناسان اقتصادی مطرح می‌باشد که این جریان به دو طریق سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم ( FDI ) و غیر مستقیم ( FPI ) محقق می شود. در بعد غیر مستقیم سرمایه‌گذاری خارجی که از آن به‌عنوان سرمایه‌گذاری در سبد مالی سایر کشورها یاد می‌گردد، سرمایه‌گذاران با انواع مختلفی از ریسک‌های مالی، حقوقی و . مواجه هستند. با این حال در فضای تامین مالی اسلامی، سرمایه‌گذاران مسلمان در خارج از کشورهای خود با ریسک شریعت نیز مواجه هستند.

منبع ریسک شریعت متناسب با نوع کشور و بازار مالی که در آن اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، متفاوت می‌باشد که در این نوشتار درصدد تبیین منابع ریسک‌ شریعت در بازار سهام کشورهای مختلف برای سرمایه‌گذاران مسلمان خصوصاً سرمایه‌گذاران ایرانی که علاقمند هستند با رعایت اصول شریعت در بازارهای سهام بین‌المللی‌ سرمایه‌گذاری نمایند، خواهیم پرداخت.

بیشتر شرکت‌های در دسترس سرمایه‌گذاران مسلمان در بازارهای سهام، شرکت‌هایی با فعالیت‌های مختلط (ترکیبی) هستند به این معنی که در کنار انجام فعالیت‌های مبتنی بر شریعت برخی از فعالیت‌های ناسازگار با شریعت را نیز در کنار و یا ترکیب فعالیت‌های اصلی خود دارند. این امر در ارتباط با شرکت‌های فعال در بسیاری از کشورهای اسلامی همانند کشورهای حوزه خلیج فارس (امارات متحده عربی، عربستان و . ) و جنوب شرق آسیا (مالزی، منابع ریسک در سرمایه‌گذاری اندونزی و . ) نیز حاکم است.

از مهم‌ترین دلایل حاکم شدن این فضا در گستره بازارهای سهام جهانی موارد زیر است:

۱. چارچوب تامین مالی جهانی خود مبتنی بر شریعت نیست. شرکت‌ها معمولاً نیازهای مالی خود را از طریق نهادها و ابزارهای مالی متعارف تامین می‌کنند. برای مثال، عدم وجود بانک‌های اسلامی در بسیاری از کشورها برای حمایت از معاملات برون مرزی مسئله خیلی بزرگی است. به همین ترتیب، بازارهای سرمایه اسلامی برای تسهیل تجارت در بسیاری از حوزه‌های قضایی توسعه یافته نیستند، بیمه اسلامی (تکافل) یا کم است یا برای پوشش ریسک تجارت مرتبط وجود ندارد. این سطح از شکاف بدون هیچگونه انتخابی به جز دریافت خدمات از منابع متعارف رفع نخواهد شد. بنابراین بسیاری از شرکت‌ها به ناچار و به دلیل فقدان عمق و تنوع ابزارها و نهادهای مالی اسلامی با بخش تامین مالی متعارف در ارتباط می‌باشند که همین امر مبتنی بر شریعت بودن فعالیت آنها برای سرمایه‌گذاران مسلمان علاقمند به سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام جهانی با ابهام همراه می‌کند.

۲. در بسیاری موارد، شرکت‌ها توسط غیر مسلمانان تاسیس یا مدیریت شده‌اند که گرچه به‌ طور کامل نیازهای حقوقی و قانونی حوزه قضایی خاصی را برآورد نمی‌کنند. نیازی به پیروی از قوانین شریعت برای فعالیت خود نمی‌بینند. چنین شرکت‌هایی ممکن است در فعالیت‌های تجاری غیرقانونی همراه با مجازات (مثل قرض گرفتن با بهره یا به دست آوردن بهره سپرده‌ها و غیره) شرکت کنند.

۳. برخی از شیوه‌های کسب و کار برای مسلمانان ممنوع است، همان ممکن است بر غیر مسلمانان ممنوع نباشد. از جمله این موارد می‌توان به تولید و مصرف گوشت خوک و مشروبات الکلی اشاره نمود. بنابراین در این مورد نیز شرکت‌هایی که به نوعی مرتبط با فعالیت‌های غیرمجاز شرعی هستند با ریسک شریعت همراه خواهند بود.

با توجه به تمامی مواردی که در ارتباط با منابع ریسک شریعت فعالیت شرکت‌های مختلط موجود در بازارهای سهام کشورهای اسلامی و غیر اسلامی بیان شد، امروزه محققان شریعت، مقامات نظارتی و دیگر بازیگران تامین مالی اسلامی با ابداع و اجرای معیارها و روش‌هایی درصدد غربالگری شریعت سهام بازارهای مالی مختلف برآمده‌اند. به اینصورت که با توجه به این معیارها و روش‌ها سهام مجاز از نظر شریعت را از غیر مجاز تفکیک نموده و سرمایه‌گذاران مسلمان با دسترسی به این فهرست به راحتی و به دور از ریسک شریعت اقدام به سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام بین‌المللی‌ می‌نمایند. بر اساس این راه حل‌ها، شاخص سهام متنوعی ارائه شده که شامل داوجونز ( Dow Jones )، بورس اوراق بهادار فایننشیال تایمز ( FTSE )، شاخص مالی سرمایه بین‌المللی‌ مورگان استنلی ( MSCI ) و استاندارد اند پورز ( S&P ) هستند که معیارهای خود را برای تعیین انطباق با شریعت شرکت‌های سهامی در سطح بین‌الملل توسعه داده‌اند.

غربالگری شرعی اوراق بهادار مالی زمینه توسعه و تعمیق بیش از پیش تامین مالی اسلامی را فراهم نموده هر چند که هم اکنون در ابتدای راه خود است به گونه‌ای که در ارتباط با فقه امامیه تا کنون اقدام عملی در این زمینه صورت نگرفته در صورتی که با توجه به حجم سرمایه‌گذاری هموطنانمان و شیعیان سایر کشورها در بازارهای مالی بین‌المللی‌ به عنوان یک ضرورت برای توسعه تامین مالی اسلامی در نظر گرفته شود.

سرمایه گذاری کم ریسک در بورس به کمک آموزش

بازار بورس به دلایل مختلفی برای سرمایه‌گذاران جذابیت دارد. این بازار می‌تواند با جمع‌ آوری پس‌اندازهای کوچک یا بزرگ افراد، از آن‌ها برای تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌ها استفاده کند. نتیجه این امر به توسعه و شکوفایی اقتصادی کشور ختم می‌شود.

علاوه بر شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران نیز با یافتن حوزه‌ای امن برای سرمایه‌گذاری از کاهش ارزش دارایی خود در برابر تورم جلوگیری می‌کنند. با این که این بازار بستری امن برای سرمایه گذاری محسوب می‌شود، برای ورود مطمئن به این حوزه و کسب بازدهی باید آموزش نحوه سرمایه گذاری در بورس را به عنوان قدم اول ورود به بازار در نظر بگیرید. البته برای افرادی که خواستار ریسک کمتری هستند، ابزار مدیریت دارایی پیشنهاد می‌شود تا چنانچه زمان و شرایط یادگیری بورس را ندارند، بتوانند در این بازار به فعالیت پرداخته و از سرمایه خود سود کسب کنند.
آموزش بورس کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را به دنبال دارد. برای فعالیت در هر بازاری باید با مفاهیم آن بازار به خوبی آشنا باشید تا نداشتن اطلاعات و آگاهی کافی موجب آسیب به دارایی‌های شما نشود. بازار بورس، بازاری پرریسک است و برای فعالیت در آن باید با احتیاط قدم برداشت. کسب سود در این بازار اتفاقی نیست و برای رسیدن به آن نیاز به آموزش دارید. از مزیت‌های کسب دانش و اطلاعات در بازار بورس رسیدن به قدرت تحلیل، توانایی تصمیم‌گیری درست در زمان مناسب، آشنایی با تمام جنبه‌های بازار بورس، مدیریت ریسک و هیجانات و در نهایت کسب سود مناسب است.

روش‌های سرمایه گذاری در بورس

دو روش اصلی مستقیم و غیر مستقیم برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه وجود دارد که هر فرد با توجه به شرایط خود می‌تواند یکی از آن‌ها را انتخاب کند. در روش مستقیم شما به عنوان مدیر سرمایه خود به بازار وارد می‌شوید. به عبارتی در این روش شما به طور مستقیم به معامله سهم‌های مورد نظر خود می‌پردازید. برای موفق شدن در این روش آموزش بورس بسیار مهم است. اگر قصد دارید تا به تنهایی وارد این بازار بزرگ شوید، باید خود را با دانش و مهارت کافی مجهز کنید.

اما در روش غیر مستقیم دردسر و ریسک کمتری را تجربه کرده و به تبع باید در انتظار کسب سود کمتری نیز باشید. این روش نیاز به دانش کافی برای معامله در بازار ندارد. حتی این روش برخلاف روش مستقیم نیاز به صرف زمان برای رصد بازار و بررسی سهم‌های مختلف برای کشف منابع ریسک در سرمایه‌گذاری موقعیت‌های مناسب نخواهد داشت.

یکی از روش‌های سرمایه گذاری غیر مستقیم استفاده از صندوق‌های سرمایه گذاری است. در این صندوق‌ها می‌توانید با خرید واحدهای صندوق به نوعی در بازار بورس سرمایه گذاری کنید. در این روش نیاز به مدیریت شما نیست ومدیران صندوق با استفاده از دانش و تخصص کارشناسان منابع ریسک در سرمایه‌گذاری موقعیت‌های خوب سرمایه گذاری را شناسایی کرده تا بتوانند سود مناسبی برای سرمایه افراد تولید کنند. البته این صندوق‌ها مبلغی را به عنوان کارمزد خدمات خود از حساب شما کسر خواهند کرد.

انتخاب شرکت‌های سبدگردان راه دیگر سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار بورس است که در آن با سپردن سرمایه‌تان به دست افراد متخصص و با تجربه در بازار، مسئولیت خرید، فروش و مدیریت سرمایه را از دوش خود برمی‌دارید. این شرکت‌ها با سنجش میزان ریسک‌پذیری شما سرمایه‌تان را وارد موقعیت‌های معاملاتی می‌کنند.

شناخت روش‌های تحلیل در بورس

تصور سرمایه گذاری در بازار سرمایه بدون آموزش بورس مانند رانندگی با دوچرخه در آزادراهی پر تردد است؛ به همان میزان خطرناک! یکی از مواردی که باید در بورس یاد بگیرید، نحوه استفاده از روش‌های مختلف تحلیل داده‌های بورسی است. شما به عنوان یک سرمایه‌گذار باید بتوانید با تحلیل سهام‌ها، سرمایه ارزشمند خود را وارد موقعیت درستی کنید.
به خصوص که اگر به دنبال سرمایه گذاری مستقیم در بورس هستید، باید یادگیری دانش تحلیلی بورس نیز جزو برنامه‌هایتان باشد. تحلیل تکنیکال یا فنی و تحلیل بنیادی یا فاندامنتال دو روش تحلیل در بازار بورس محسوب می‌شوند.
در تحلیل تکنیکال نگاه فرد به گذشته است که داده‌های مالی سهم‌های مختلف را با هدف بررسی دقیق‌تر و کشف الگوهای منطقی مورد بررسی قرار می‌دهد. در تحلیل تکنیکال تمام فاکتورهای لازم برای تصمیم‌گیری در قیمت سهم پنهان و با تاریخ تکرار می‌شود. تحلیلگران تکنیکال قصد اندازه‌گیری ارزش ذاتی اوراق بهادار را ندارند. در این روش تحلیلی فرض بر این است که همه چیز در نمودار قیمت دیده شده و قیمت طبق روند مشخصی حرکت می‌کند.
اما تحلیل بنیادی برای تشخیص ارزش ذاتی سهام است. این تحلیل روشی برای آنالیز سهام یا اوراق بهادار ارائه می‌کند و با بررسی موارد تأثیرگذار بر ارزش دارایی انجام می‌شود .با کشف ارزش سهم و مقایسه با قیمت فعلی، سرمایه‌گذار می‌تواند برای خرید یا فروش سهم تصمیم‌گیری کند. تحلیلگر بنیادی عواملی مانند درآمد شرکت، حاشیه سود و . را مورد بررسی قرار داده و به نوعی وضعیت مالی یک شرکت را مد نظر قرار می‌دهد.

سخن پایانی

اگر علاقه‌مند به ورود و فعالیت در بازار بورس هستید، باید با عواقب نداشتن اطلاعات منابع ریسک در سرمایه‌گذاری و مهارت کافی و تاثیر آن در کلیت بازار آشنا شوید. بازار بورس بازاری است که کلیت آن بر اساس عرضه و تقاضا و رفتار افراد تعیین می‌شود. مسئله حرکت درست در بازار تنها به شما مربوط نیست و تصمیمات شما می‌تواند روی کلیت بازار تاثیرگذار باشد. اگر شما و دیگر افراد فعال در بازار آموزش بورس را جدی نگیرید، با کوچک‌ترین اتفاقی باید منتظر دستاورد منفی تصمیمات هیجانی در بازار باشید. تصمیمات هیجانی اهالی بازار جهت حرکت کل بازار را تحت تاثیر قرار داده و می‌تواند شاخص بورس را بی دلیل با کاهش مواجه کند. بنابراین قبل از ورود به این بازار باید با یادگیری مفاهیم بورسی به سطح مناسبی از دانش برسید و پس از آن شروع به فعالیت کنید.

نحوه محاسبه ریسک و بازده

سرمایه‌گذاران برای ورود به هر بازاری، به اطلاعات و دانش کافی برای موفقیت در آن بازارها نیاز دارند. عملکرد شرکت‌های بورسی در هنگام تصمیم‌گیری درباره معاملات سنجیده می‌شود و به‌طور هم زمان ریسک و بازده آن‌ها محاسبه می‌گردد. ریسک و بازده از مهمترین و تأثیرگذارترین فاکتورها در زمینه معامله‌گری است.

ریسک چیست؟

ریسک در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد نظر و بازده واقعی در یک سرمایه‌گذاری گفته می‌شود؛ به عبارت دیگر زیان بالقوه قابل اندازه‌گیری یک سرمایه‌گذاری را ریسک می‌نامند. "وستون" و "بریگام" در تعریف ریسک یک دارایی می‌نویسند: ریسک یک دارایی عبارت است از تغییر احتمالی بازده آتی ناشی از آن دارایی. بنابراین ریسک، احتمال تغییر بین بازده واقعی و بازده پیش‌بینی شده است. منظور از احتمال این است که اطمینانی به تغییرات نیست؛ تغییر اشاره به هرگونه کاهش یا افزایش در منافع را دارد، به این معنا که تغییر همیشه نامطلوب نیست.

کل ریسک را می‌توان به دو نوع تقسیم نمود:

ریسک سیستماتیک: ریسکی را می‌نامند که مربوط به کل بازار است. این ریسک را "ریسک غیرقابل حذف" و یا "ریسک بازار" نیز می‌نامند. این ریسک بر کل بازار و نه تنها یک سهم یا صنعت خاص تأثیر می‌گذارد.

ریسک غیرسیستماتیک: این ریسک یکی از انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری است و شرکت و یا صنعت خاصی را مورد بررسی قرار می‌دهد. ریسک غیرسیستماتیک را اصطلاحاً "ریسک مشخص" نیز می‌نامند. این گونه ریسک‌ها اغلب ریسک‌های درونی هستند و به مسائل شرکت مرتبط است؛ مواردی مانند ضعف مدیریت شرکت، عدم درست عمل کردن سهامداران و غیره.

طبق نظریه‌های ارائه شده در پرتفولیو، ریسک غیرسیستماتیک از بین می‌رود اما ریسک سیستماتیک همچنان پا برجاست. تغییر نرخ بهره، نرخ تورم، سیاست‌های پولی و مالی، شرایط سیاسی و غیره از منابع ریسک سیستماتیک می‌باشند. هر تغییر در عوامل ذکر شده بر روی شرایط کلی بازار تأثیر گذارند. تغییرات متغیرهای کلان اقتصادی از منابع اصلی ریسک سیستماتیک می‌باشد که می‌توان به ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک کشور، ریسک بازار اشاره کرد.

رسیک غیر سیستماتیک + ریسک سیستماتیک = ریسک کل

از ضریب بتا، برای اندازه‌گیری ریسک سیستماتیک استفاده می‌شود.

بازده

به منفعتی که از یک سرمایه‌گذاری به دست می‌آید، بازده می‌گویند. سرمایه‌گذاری عبارتست از تخصیص منابع به دارایی‌های واقعی نظیر زمین و خانه و دارایی‌های مالی نظیر اوراق بهادار که میزان بازده آن متناسب با ریسک مورد انتظار باشد. بازده به معنای پاداشی است که سرمایه‌گذار از سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورد. بازده نرخ به تدریج پایین می‌آید و ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی با آن محاسبه می‌گردد.

بازده سهام از دو قسمت تشکیل می‌شود:

1) بازده جاری یا بازده ناشی از دریافت سود سهام
2) بازده ناشی از افزایش قیمت سهام

رابطه بین ریسک و بازده

ریسک و بازده تا یک نقطه با هم رابطه مستقیم دارند، چنانچه ریسک افزایش یابد بازده نیز افزایش پیدا می‌کند. اما با بالا رفتن ریسک از یک سطح مشخص بازده کاهش پیدا می‌کند، به نحوی که پس از گذشت از این نقطه هر چه ریسک را بالا ببریم، بازده افزایش پیدا نمی‌کند.

محاسبه ریسک

با توجه به تعریف ریسک می‌توان آن را با انحراف معیار محاسبه کرد:

که در آن با توجه به مفاهیم مالی:

σ: انحراف بازده واقعی یا ریسک
ri: بازده‌های واقعی
r: میانگین بازده‌ها
n: تعداد دوره‌ها

هرچه انحراف معیار نسبت به میانگین کوچکتر باشد؛ منابع ریسک در سرمایه‌گذاری ریسک کمتر خواهد بود. ریسک را می‌توان در دو بعد زمانی محاسبه کرد:

ریسک فعلی: ریسک فعلی براساس اطلاعات تحقق یافته یک دارایی در طی سال‌هاي گذشته تاکنون محاسبه می‌گردد.

ریسک آتی: این نوع ریسک براساس اطلاعات حاصل از پیش‌بینی‌هاي آتی محاسبه می‌شود. چون اساس محاسبات، ارقام پیش‌بینی شده است، در این روش محاسبه باید توزیع احتمالات و روش محاسبه میانگین (امید ریاضی) را شناخت.

منابع ریسک در سرمایه‌گذاری

ریسک و سرمایه گذاری مورد نیاز در عملیات بالادستی

چهارشنبه های حقوق نفت و گاز – درست گفتار دوم

دکتر سیدعرفان لاجوردی – مدیرعامل موسسه حقوقی فرصت

به دلیل عدم توازن دوره ای، بین عرضه و تقاضای نفت و به دنبال صعود و تنزل ناگهانی قیمت نفت، اکتشاف و استخراج منابع نفتی جدید، هم برای اقتصادهای صنعتی و هم برای کشورهای در حال توسعه، امری ضروری به شمار می رود . این نکته، نشان می دهد اگر اندک ثبات سیاسی و اقتصادی در دهه های بعدی غلبه داشته باشد، اکتشاف و بهره برداری نفت بایستی با سرعت بیش تری دنبال شود .

باید توجه داشت، عملیات اکتشاف، توسعه و تولید نفت یا عملیات بالادستی ( Exploration & Production: ”E & P” or “upstream”) ، مستلزم منابع مالی قابل توجه است . بسیاری از مناطق نفت خیز اصلی جهان و ذخایر آتی، در کشورهای در حال توسعه قرار دارد؛ حال آن که توانایی های فنی، زیرساخت های صنعتی و منابع مالی این کشورها محدود است .

عامل دیگری که رویکرد ملیِ صرف به عملیات اکتشاف و بهره برداری نفت را با مشکل روبه رو می سازد، ریسک نهفته منابع ریسک در سرمایه‌گذاری در همه ی فعالیت های اکتشافی است . عملیات اکتشاف با عدم قطعیت تجاری و زمین شناسی فراوانی همراه و به سرمایه گذاری های کلان نیازمند است . در واقع، طبیعی است که ده ها و شاید صدها میلیون دلار، قبل از نخستین اکتشاف، هزینه شود و با این وجود هیچ کشفی رخ ندهد . بسیاری از کشورهای در حال توسعه، نمی توانند این ریسک را پذیرا باشند و ناگزیرند که از شرکت های نفتی بین المللی تقاضا کنند این عملیات را از جانب آن ها انجام دهند .

به علاوه، در دهه های گذشته، پیش رفت های مهمی در روش های اجرایی عملیات اکتشاف، توسعه و بازیافت نفت رخ داده است . دست آوردهای فن آوری، از طریق عملیات لرزه نگاری پیش رفته و نرم افزارهای کامپیوتری پیچیده ( مانند نرم افزار لرزه نگاری سه بعدی ) ، ریسک عملیات اکتشاف و توسعه را کاهش داده؛ و امکان حفاری ایمن را تا عمق های بیش تر فراهم آورده ؛ و توسعه ی میادینی را امکان پذیر ساخته که در قسمت عمیق تر آب های ساحلی قرار گرفته است ( آب های با عمق بیش از دو هزار متر ) و هم چنین، حفاری در چاه های افقی، بالا بردن بهره وری برداشت نفت از میادین موجود و تولید نفت از میادین نفتی غیر متعارف ( هم چون نفت و گاز فوق سنگین از مخازن کم بازده ) را موجب شده است . این دست آوردها، امکان دست رسی به منابع آتی هیدروکربن را فراهم می آورد؛ برای مثال کشف یک میدان بزرگ جدید، در آب های عمیق ساحل برزیل، در سال 2007. به علاوه، صنعت نفت و گاز، با توسعه ی روش های ذخیره سازی و ضبط کربن در مخازن زیر زمینی، صنعتی پیش تاز در پروژه های کاهش انتشار دی اکسید کربن به داخل جو محسوب می شود . هنگامی که تولید اولیه ی میادین عظیم و کم هزینه ای پایان یابد که چندین دهه قبل کشف شده اند، اکتشاف و تولید نفت، بیش تر و بیش تر، هزینه بر خواهد شد . این نکته، نشان می دهد، چرا هزینه های سرمایه ای صورت گرفته در سراسر جهان، برای اکتشاف و توسعه ی پروژه های نفتی، ظرف پنج سال گذشته، افزایش قابل توجهی داشته است ( هزینه های فولاد، سیمان، تجهیزات حفاری و اقلام مصرفی عملیات بالادستی نفت نیز به شدت افزایش یافته است .). در سال 2008 ، این هزینه ها، تقریبا به چهارصد میلیارد دلار رسید و اگر تقاضای جهانی نفت و گاز با افزایش عرضه هم راه شود، این روند، ادامه خواهدداشت .