ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟

مالیات بر ارزش افزوده چیست

یکی از انواع مالیات های غیر مستقیم مالیات ارزش افزوده می باشد که در ازای ارزش افزوده ایجاد شده ، در طول مراحل مختلف تولید اخذ می شود و پرداخت کننده نهایی آن مصرف کننده است . نحوه محاسبه ارزش افزوده در حال حاضر به صورت خود اظهاری است و مهلت ثبت اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در سامانه ارزش افزوده نیز 15 روز پس از پایان هر فصل می باشد .

برای مشاوره مالیات ارزش افزوده

برای مشاوره مالیات ارزش افزوده

عناوین اصلی این مقاله

یکی از عمده ترین راه های کسب درآمد توسط دولت ها ، وضع مالیات می باشد که اصولا با هدف ارائه خدمات به شهروندان تعیین و وضع می شود . به طور کلی مالیات هایی که توسط دولت اخذ می شود را به انواع مختلفی همچون مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم تقسیم بندی می کنند که هر یک از آنها نیز به انواع مختلفی تقسیم می شوند .

یکی از انواع مالیات های غیر مستقیم ، مالیات ارزش افزوده یا مالیات بر ارزش افزوده می باشد که به معنای مالیاتی است که به دلیل ارزش افزوده ایجاد شده در فرایند تولید کالاها و خدمات ، به صورت مرحله ای وضع می شود و در نهایت به صورت غیر مستقیم از خریداران یا مصرف کنندگان آن کالا اخذ می شود . بنابراین قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم که نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده و مهلت ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده چگونه است .

به همین مناسبت ابتدا به تعریف و مفهوم مالیات ارزش افزوده می پردازیم و پس از توضیح نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده ، به توضیح سامانه مالیات بر ارزش افزوده پرداخته و مهلت ثبت اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را ذکر می کنیم .

مالیات ارزش افزوده چیست

به طور کلی مالیات را به دو نوع مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی می کنند و همانگونه که از نام آن مشخص است ، مالیات مستقیم به مالیاتی گفته می شود که به صورت مستقیم و بلا واسطه از درآمد یا دارایی های افراد اخذ می شود ؛ مانند مالیات بر درآمد حقوق و مشاغل ، مالیات بر درآمد املاک و یا مالیات بر دارایی ها همچون مالیات بر ارث .

اما در مورد مالیات های غیر مستقیم ، شخص بخصوصی به صورت مستقیم مسئول پرداخت مالیات نیست ؛ بلکه در عمده موارد توسط مصرف کنندگان کالاها پرداخت می شود ؛ مانند مالیات بر مصرف و فروش کالاها و خدمات و همچنین مالیات بر ارزش افزوده . بنابراین ، مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات غیر مستقیم است که پرداخت کننده مشخصی را نمی توان برای آن شناخت ؛ بلکه در نهایت از مصرف کننده کالا یا خدمات دریافت می شود .

اما در پاسخ به این سوال که مالیات ارزش افزوده چیست و چه مفهومی دارد ، می توان به قانون مالیات بر ارزش افزوده رجوع کرد که ارزش افزوده را تعریف کرده است و بر اساس آن ، " ارزش افزوده در این قانون ، تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین می ‌باشد " .

همانطور که ملاحظه می شود ارزش افزوده به ارزشی گفته می شود که از تفاوت ارزش کالاها و خدمات ، با ارزش کالاهای واسطه ای یا مواد اولیه تشکیل دهنده آن ناشی می شود ؛ بنابراین این تفاوت ارزش ، مشمول اخذ مالیات ارزش افزوده خواهد شد .

به عنوان مثال اگر بهای تمام شده برای کالایی 1000 تومان بوده و این کالا پس از طی مراحل مختلف تولید ، به قسمت 3000 تومان به دست مصرف کننده برسد ، ارزش افزوده ای معادل 2000 تومان خواهد داشت که به این ارزش افزوده ، در هر مرحله از تولید ، مالیات تعلق می گیرد که به آن مالیات بر ارزش افزوده گفته می شود و پرداخت کننده آن کسی نیست جز مصرف کننده نهایی ؛ که در ادامه نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده توضیح داده می شود .

لازم به ذکر است که مبلغ مالیات بر ارزش افزوده نرخ مصوبی است که در ابتدای هر سال با توجه به نرخ تورم ، توسط سازمان مالیاتی کشور اعلام می‌شود ؛ به عنوان مثال مالیات بر ارزش افزوده برای سال 1400 ، با نرخ 9 درصد تعیین شده است که شامل 6 درصد مالیات و 3 درصد عوارض می باشد .

البته در دو مورد خاص ، قانون نرخ مالیات ارزش افزوده بیشتری پیش بینی نموده که عبارتند از انواع سیگار و محصولات دخانی با مالیات بر ارزش افزوده 12 درصد و همچنین انواع بنزین و سوخت هواپیما با نرخ ارزش افزوده بیست درصد . عرضه کالاها و خدمات و یا واردات موارد زیر نیز از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شده است :

- محصولات کشاورزی فرآوری نشده ؛

- دام و طیور زنده ، آبزیان ، زنبور عسل و نوغان ؛

- انواع کود، سم، بذر و نهال ؛

- آرد خبازی ، نان ، گوشت ، قند ، شکر ، برنج ، حبوبات و سویا ، شیر ، پنیر ، روغن نباتی و شیرخشک ؛

- کتاب ، مطبوعات ، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ ، تحریر و مطبوعات ؛

- کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه‌ها ، مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی ؛

- کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات ، وارد کشور می‌شود ؛

- اموال غیر منقول ؛

- انواع دارو ، لوازم مصرفی درمانی ، خدمات‌ درمانی و خدمات توانبخشی و حمایتی ؛

- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق ، موضوع قانون مالیات های مستقیم ؛

- خدمات بانکی و اعتباری بانک ها ، مؤسسات و تعاونی‌ های اعتباری و صندوق ‌های قرض‌الحسنه مجاز و صندوق تعاون ؛

- خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون شهری جاده‌ای ، ریلی ، هوایی و دریایی ؛

- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی ؛

- خوراک دام و طیور؛

- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه ها ؛

- اقلام با مصارف صرفا دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی ؛ لذا تولید کنندگان و ارائه دهندگان مصادیق فوق نیازی نیست اقدام به ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده در مهلت تعیین شده نمایند .

نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده

در قسمت قبل تا حدودی به توضیح مفهوم ارزش افزوده و مالیات ارزش افزوده پرداخته شد ؛ با این حال برای شناخت دقیق مفهوم مالیات بر ارزش افزوده لازم است که نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده با ذکر مثال توضیح داده شود .

همانطور که گفتیم مالیات بر ارزش افزوده که مالیات طلا از نمونه های آن بوده، از زمان تولید تا عرضه و رسیدن به دست مشتری به صورت مرحله به مرحله دریافت می‌شود و اولین پرداخت کننده آن ، تولید کننده و سپس عرضه کننده هستند که در آخرین مرحله ، مصرف کننده ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ یا خریدار ، مالیات نهایی را می پردازد و عرضه کننده پس از کم کردن و برداشتن مالیات پرداخت شده توسط خودش ، باقی مانده آن را به دولت می پردازد . به عنوان مثال :

تصور کنید تولید کننده ای کالای خود را با قیمت 1000 تومان ، با احتساب 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده ( تعیین شده برای سال 1400 ) ، به عرضه کننده ای بفروشد . اینجا عرضه کننده باید مبلغ 1090 تومان به تولید کننده بپردازد . این 90 تومان ، همان مالیات ارزش افزوده یعنی 9 درصدی است که بر کالا تعیین شده است .

اگر عرضه کننده قصد داشته باشد کالای خریداری شده را با قیمت 1200 تومان به مصرف کننده نهایی بفروشد ، مصرف کننده نهایی علاوه بر پرداخت 1200 تومان ، باید مبلغ 108 تومان دیگر نیز به عنوان مالیات ارزش افزوده بپردازد . این 108 تومان اضافه شده ، همان 9 درصد مالیات ارزش افزوده ای است که به کالای 1200 تومانی تعلق گرفته است . همانطور که ملاحظه می شود ، پرداخت کننده اصلی مالیات بر ارزش افزوده ، مصرف کننده نهایی است .

اما در نهایت ، فروشنده یا عرضه کننده ای که کالای خود را فروخته است ، مسئول تنظیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات ارزش افزوده به دولت است و اوست که در مقابل دولت پاسخگوی پرداخت مالیات ارزش افزوده است و برای پرداختن مالیات ارزش افزوده ، باید مالیات پرداخت شده توسط خودش را از مالیات دریافت شده توسط خریدار کسر کرده و باقیمانده آن از طریق سامانه عملیات الکترونیکی tax.gov.ir به دولت بدهد .

در این مثال ، چون فروشنده کالا 90 تومان به تولید کننده پرداخته ، باید آن را از مالیات 108 تومانی که از خریدار گرفته کسر کرده و 18 تومان باقی را به حساب دولت واریز نماید که در ادامه به توضیح مهلت ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده در سامانه ارزش افزوده خواهیم پرداخت .

در پایان، لازم به ذکر است که در مورد یکی از اقسام خاص مالیات بر ارزش افزوده، یعنی مالیات طلا، مطابق آخرین اصلاحات قانون مالیات ارزش افزوده، مالیات، صرفا به اجرت ساخت طلا و سود فروشنده تعلق گرفته و بنابراین، اص طلا، از مالیات، معاف می باشد.

سامانه مالیات ارزش افزوده

در قسمت قبل نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده را توضیح دادیم و گفتیم که برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده ، ارائه دهندگان کالا می توانند مالیات پرداخت شده توسط خودشان را از مالیات دریافتی کم کرده و باقی مانده آن را به حساب دولت واریز نماید که البته این موضوع نیازمند آن است که گواهی ارزش افزوده داشته باشند و مشتریان می توانند پس از استعلام گواهی ارزش افزوده این مالیات را به آنها بپردازند .

اما در پاسخ به این سوال که نحوه پرداخت مالیات ارزش افزوده چگونه است ، باید گفت که در حال حاضر این امر از طریق سامانه مالیات ارزش افزوده انجام می شود .

با این توضیح که در حال حاضر برای ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی سامانه یک پارچه مالیات ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir ایجاد شده است که همه مودیان مالیاتی می توانند با مراجعه به سامانه ارزش افزوده و با استفاده از روش خود اظهاری ، مالیات بر ارزش افزوده شان را به صورت الکترونیکی مشخص و پرداخت کنند .

لازم به ذکر است که برای ورود به سامانه مالیات بر ارزش افزوده و ثبت اظهارنامه ارزش افزوده ابتدا باید کد اقتصادی جدید دریافت کرد . در صورتی که مودی قبلا در این سامانه ثبت نام نکرده باشد ، ابتدا بایست با انجام مراحل ثبت نام ، نام کابری و رمز عبور خود را مشخص نماید .

مهلت ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده

در این قسمت قصد داریم این موضوع را بررسی کنیم که مهلت ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده تا چه زمانی است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که بر اساس قانون ، در پایان هر فصل از سال ( یعنی هر سه ماه یک بار ) ، مودیان مالیات ارزش افزوده مکلف هستند که به سامانه مالیات ارزش افزوده مراجعه کرده و پس از محاسبه مالیات ارزش افزوده ، اقدام به ثبت اظهارنامه مالیاتی خود ظرف مدت 15 روز پس از پایان هر فصل نمایند . البته در مواردی مهلت ثبت اظهارنامه مالیاتی تمدید می شود .

لازم به ذکر است که ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده خارج از مهلت قانونی سبب اعمال جریمه هایی در خصوص مودیان خواهد شد ؛ به این معنا که اگر مودیان در مهلت مقرر اقدام به ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده نکرده باشند ، مالیات ارزش افزوه آنان به طریقی غیر از ثبت اظهارنامه ( یعنی با رسیدگی مالیاتی ) تعیین می شود و ممکن است مشمول جریمه های قانونی شوند .

بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره تابستان 1401 تا 20 مهر ماه سال جاری، تمدید گردید. مودیان می توانند با مراجعه به سامانه مالیات بر ارزش افزوده www.e-vat.ir، برای ثبت اظهارنامه ارزش افزوده سه ماهه دوم سال، اقدام نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات ارزش افزوده در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات ارزش افزوده پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- مالیات ارزش افزوده چیست ؟

مالیات بر ارزش افزوده به مالیاتی گفته می شود که ناشی از ارزش افزوده ایجاد شده در کالاها و خدمات در طی مراحل مختلف بوده که در آخرین مرحله از مصرف کننده دریافت می شود که این موضوع در مقاله توضیح داده شده است .

2- نحوه محاسبه مالبات بر ارزش افزوده چگونه است ؟

مالیات ارزش افزوده به صورت مرحله به مرحله محاسبه می شود و مصرف کننده کالا پرداخت کننده نهایی آن محسوب می شود ولی ارائه دهنده کالا یا خدمت باید مابه التفاوت مالیات پرداخت شده با مالیات دریافت شده از مصرف کننده را به دولت بپردازد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

3- مهلت ثبت اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده چقدر است ؟

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده برای هر فصل باید تا 15 روز پس از پایان فصل تنظیم شده و در سامانه ارزش افزوده ثبت شود که جزئیات مربوط به این موضوع در متن مقاله توضیح داده شده است .

ارزش خالص هر انسان چگونه محاسبه می شود؟

محاسبه ارزش خالص هر انسان ساده است. فقط باید بدهی را از ارزش ترکیبی ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ تمامی اموال شخص، کم کنیم. یعنی اگز شما می خواهید ارزش خالص خود را محاسبه کنید باید ارزش فعلی تمام دارایی های خود را مشخص کنید. سپس تمام بدهی های خود را محاسبه کنید. خیلی ساده بگم ارزش خالص هر انسان برابر است با دارایی منهای بدهی. سعی میکنم این مفهوم را با یک مثال ساده برای شما توضیح بدم.

حتما بخوانید : صرفه جویی یا ساده گرایی؟ کدام سبک زندگی بهتر است؟

بیایید تصور کنیم آقای جان خانه ای به ارزش ۱۰۰ هزار دلار و خودرویی با ارزش فعلی ۱۰ هزار دلار و وسایل دیگری به جمع کل ۵ هزار دلار.

در جمع، تمامی ارزش اموال آقای جان یکصد و پانزده هزار دلار می شود.

و حالا تنها بدهی آقای جان به برادرش به مبلغ ۱۵ هزار دلار می باشد.

و حالا وقتی جمع کل اموال که ۱۱۵ هزار دلار است را از ۱۵ هزار دلار بدهی او کم کنیم. ارزش خالص آقای جان، مبلغ ۱۰۰ هزار دلار می شود.

محاسبه ارزش خالص در انسان به همیت سادگی می باشد ولای یادتون باشه که این ارزش خالص به فاکتور های مختلفی بستگی داره و این شاخص میتونه هر لحظه تغییر کنه. اما به طور کلی اگر می خواهید ارزش خالص خود را محاسبه کنید بهتر است در هر سال ۲ روز به فاصله ۶ ماهه با هم را تعیین کرده و در این ۲ روز ارزش خالص خود را حساب کنید.

دانلود فایل صوتی

برمیگردیم به مثالمون: لازمه بدونید که ارزش خالص دستخوش ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ تغییر می شود. شاید آقای جان تا یک سال بعد، ۵ هزار دلار از بدهی اش را به برادرش بپردازد. و بعد از آن، کل بدهی اش ۱۰ هزار دلار خواهد شد.

حتما بخوانید : یارانه یا همان سوبسید چیست؟

در بخش اموال تصور می کنیم ارزش خانه اش همان ۱۰۰ هزار دلار و ارزش وسایل دیگر او، همان ۵ هزار ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ دلار باقی بماند

ولی ارزش خودرو او به ۷ هزار دلار پایین آمده است در نهایت او ۱۱۲ هزار دلار اموال و ۱۰ هزار دلار بدهی دارد.

پس ارزش خالص امسال او، مبلغ ۱۰۲ هزار دلار خواهد بود.

همان طور که دیدید. محابسه ارزش خالص هر شخص، بسیار آسان است.

در ارزیابی ها، به خصوص ارزیابی ارزش خانه و خودرو، محافظه کار باشید. تورمِ ارزش دارایی های بزرگ ممکن است بر روی کاغذ خوب باشد، اما ممکن است تصویر دقیقی از محاسبه ارزش خالص شما را نشان ندهد!

ارزش خالص هر انسان چگونه محاسبه می شود؟

محاسبه ارزش خالص هر انسان ساده است. فقط باید بدهی را از ارزش ترکیبی تمامی اموال شخص، کم کنیم. یعنی اگز شما می خواهید ارزش خالص خود را محاسبه کنید باید ارزش فعلی تمام دارایی های خود را مشخص کنید. سپس تمام بدهی های خود را محاسبه کنید. خیلی ساده بگم ارزش خالص هر انسان برابر است با دارایی منهای بدهی. سعی میکنم این مفهوم را با یک مثال ساده برای شما توضیح بدم.

حتما بخوانید : صرفه جویی یا ساده گرایی؟ کدام سبک زندگی بهتر است؟

بیایید تصور کنیم آقای جان خانه ای به ارزش ۱۰۰ هزار دلار و خودرویی با ارزش فعلی ۱۰ هزار دلار و وسایل دیگری به جمع کل ۵ هزار دلار.

در جمع، تمامی ارزش اموال آقای جان یکصد و پانزده هزار دلار می شود.

و حالا تنها بدهی آقای جان به برادرش به مبلغ ۱۵ هزار دلار می باشد.

و حالا وقتی جمع کل اموال که ۱۱۵ هزار دلار است را از ۱۵ هزار دلار بدهی او کم کنیم. ارزش خالص آقای جان، مبلغ ۱۰۰ هزار دلار می شود.

محاسبه ارزش خالص در انسان به همیت سادگی می باشد ولای یادتون باشه که این ارزش خالص به فاکتور های مختلفی بستگی داره و این شاخص میتونه هر لحظه تغییر کنه. اما به طور کلی اگر می خواهید ارزش خالص خود را محاسبه کنید بهتر است در هر سال ۲ روز به فاصله ۶ ماهه با هم را تعیین کرده و در این ۲ روز ارزش خالص خود را حساب کنید.

دانلود فایل صوتی

برمیگردیم به مثالمون: لازمه بدونید که ارزش خالص دستخوش تغییر می شود. شاید آقای جان تا یک سال بعد، ۵ هزار دلار از بدهی اش را به برادرش بپردازد. و بعد از آن، کل بدهی اش ۱۰ هزار دلار خواهد شد.

حتما بخوانید : یارانه یا همان سوبسید چیست؟

در بخش اموال تصور می کنیم ارزش خانه اش همان ۱۰۰ هزار دلار و ارزش وسایل دیگر او، همان ۵ هزار دلار باقی بماند

ولی ارزش خودرو او به ۷ هزار دلار پایین آمده است در نهایت او ۱۱۲ هزار دلار اموال و ۱۰ هزار دلار بدهی دارد.

پس ارزش خالص امسال او، مبلغ ۱۰۲ هزار دلار خواهد بود.

همان طور که دیدید. محابسه ارزش خالص هر شخص، بسیار آسان است.

در ارزیابی ها، به خصوص ارزیابی ارزش خانه و خودرو، محافظه کار باشید. تورمِ ارزش دارایی های بزرگ ممکن است بر روی کاغذ ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ خوب باشد، اما ممکن است تصویر دقیقی از محاسبه ارزش خالص شما را نشان ندهد!

نرخ بازگشت سرمایه یا ROI چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

امروزه افراد بیشتری با مفهوم سرمایه گذاری آشنا هستند و همواره به دنبال یافتن بهترین گزینه سرمایه گذاری اند تا علاوه بر اینکه مانع کاهش ارزش ثروت خود شوند، بتوانند از سرمایه خود کسب سود کنند. با وجود گزینه های بسیار زیاد و متنوع سرمایه گذاری، سردرگمی افراد برای انتخاب بیشتر می‌شود، بنابراین وجود معیاری برای سنجش فرصت های سرمایه گذاری ضروری است. یک معیار ساده و بسیار کاربردی در سنجش گزینه ها و فرصت های مختلف سرمایه گذاری، مفهومی به نام نرخ بازگشت سرمایه (نرخ بازده سرمایه) یا ROI است.

به احتمال زیاد شما به هنگام سرمایه گذاری یا صرف هزینه برای یک پروژه خاص به این نکته توجه کرده اید که بازدهی سرمایه گذاری مورد نظر چقدر خواهد بود که عموما به صورت درصد نیز بیان می‌شود. در این مواقع شما در حال محاسبه نرخ بازگشت سرمایه یا همان ROI هستید. اولین و بدیهی‌ترین سوال این است که تعریف نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟ مطالعه این ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ مقاله به شما کمک خواهد که بدانید مفهوم نرخ بازده سرمایه گذاری (Return Of Investment) چیست؟ نحوه محاسبه ROI را بدانید و مزایا و معایب آن را بشناسید.

نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟

نرخ بازگشت سرمایه (نرخ بازده سرمایه) یا ROI که مخفف عبارت (Return of Investment) است، بدین معنی است که اگر مبلغ مشخصی از پول را سرمایه گذاری کنیم چه مقدار عایدی برای سرمایه گذار خواهد داشت و به بیانی دیگر به ازای هر ریال هزینه ای که می‌کنید، چند ریال به شما بازمی‌گردد؟

در واقع نرخ بازگشت سرمایه نسبتی است که سود حاصل از سرمایه گذاری را در قالب درصدی از هزینه اولیه به شخص سرمایه گذار نشان می‌دهد. همانطور که گفته شد این نرخ از معیارها و شاخص های مهم برای ارزیابی میزان موفقیت و سودآوری یک فرصت سرمایه گذاری، پروژه سرمایه گذاری یا حتی کمپین های تبلیغاتی و بازاریابی استفاده می‌شود.

به عنوان مثال نرخ بازگشت سرمایه را می‌توان برای انتخاب بین سرمایه گذاری در بورس یا خرید یک واحد آپارتمان محاسبه کرد. نکته قابل توجه این است که در اینجا بین ماهیت سرمایه گذاری‌ها تفاوتی قائل نمی‌شوند. در واقع شخص سرمایه گذار می‌خواهد بداند میزان هزینه ای که داشته تا چه حد برایش سودآوری داشته است. این سرمایه گذاری می‌تواند در بورس یا مسکن و دیگر گزینه های سرمایه گذاری و پروژه ها باشد.

دوره بازگشت سرمایه چیست؟

دوره بازگشت سرمایه در واقع نگاهی از زوایه ای دیگر به نرخ بازگشت سرمایه است. دوره بازگشت سرمایه بدین معنی است که سرمایه اولیه طی چه مدت زمانی به ما برمی‌گردد. به عنوان مثال دوره بازگشت سرمایه یک پروژه 5 سال است. این مثال به ما می‌گوید 5 سال زمان لازم است تا مبلغ اولیه سرمایه گذاری به ما برگردد یعنی بازده سرمایه گذاری مورد نظر 20 درصد است و در انتهای سال پنجم تمام مبلغ سرمایه گذاری به ما برمی‌گردد.

نرخ بازگشت سرمایه چه کاربردی دارد؟

برای اینکه بدانید کاربرد نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟ خوب است به این مثال توجه کنید. فرض کنید فرد الف که دارنده کد معاملاتی است اقدام به خرید یک سهم یا صندوق سرمایه گذاری در بازار بورس می‌کند. فرد ب نیز با مبلغ سرمایه خود اقدام به خرید یک واحد آپارتمان می‌کند و قصد دارد آن را در آینده به فروش برساند. حال سوال این است که چطور می‌توان این دو گزینه را با یکدیگر مقایسه کرد در حالیکه سرمایه اولیه این دو متفاوت است؟ پاسخ این سوال به نرخ بازگشت سرمایه یا نرخ بازده سرمایه مربوط می‌شود. اگر شخص الف با فروش سهام یا صندوق سرمایه گذاری 50 درصد بازدهی کسب کند اما شخص ب تنها 30 درصد بازدهی داشته باشد، بنا به نرخ بازده سرمایه سرمایه گذاری اول بهتر است حتی اگر مبلغ بازدهی از لحاظ ریالی کمتر باشد. در واقع هر سرمایه گذاری بدون در نظر گرفتن بزرگی یا کوچکی هزینه اولیه سنجیده می‌شود.

به زبان ساده‌تر، نرخ بازگشت سرمایه یعنی نسبت سود به‌دست‌آمده به هزینه پرداختی چقدر بوده است؛ بنابراین هر چه بتوانیم در ازای سرمایه گذاری انجام‌شده، خروجی بهتری بگیریم و از روش‌های مقرون‌به‌صرفه ولی با بازده بالاتر، استفاده کنیم، می‌توانیم بیشتر به بازگشت سرمایه خود امیدوار باشیم. درواقع باید بررسی کنیم هزینه‌ها صرف چه چیزی شده است و آیا عملکرد ما خوب بوده یا خیر.

بنابراین به طور کلی سرمایه‌گذاران، نه‌تنها برای ارزیابیِ چگونگی عملکردِ سرمایه گذاری‌شان، بلکه برای مقایسه‌ عملکرد سرمایه گذاری‌های مختلف در انواع و اندازه‌های متفاوت هم از این نسبت استفاده می‌کنند.

نرخ بازده سرمایه گذاری (نرخ بازگشت سرمایه) در بورس

همانطور که گفته شد این نرخ را می‌توان برای محاسبه بازدهی انواع فرصت های سرمایه گذاری یا حتی پروژه های تبلیغاتی و بازاریابی استفاده کرد. یکی از بیشترین کاربردهای نرخ بازده سرمایه گذاری (نرخ بازگشت سرمایه) در بورس اوراق بهادار است و معامله گران از این نرخ برای ارزیابی سهام خریداری شده بسیار استفاده می‌کنند.

نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه

حال که با مفهوم نرخ بازگشت سرمایه (ROI) آشنا شدید خوب است نحوه محاسبه آن را بدانید. فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری یا همان نرخ بازگشت سرمایه به حاصل تقسیم سود حاصل از سرمایه گذاری یا عایدی‌های حاصل از آن به میزان هزینه و سرمایه پرداخت شده اولیه است. نرخ بازگشت سرمایه همواره به صورت درصد محاسبه می‌شود و بنابراین می‌بایست آن را در 100 ضرب کرد.

فرمول نرخ بازده سرمایه گذاری به صورت زیر است.

توجه شود که به جای سود در صورت کسر امکان شناسایی زیان نیز وجود دارد. در این حالت سرمایه گذاری با زیان همراه بوده و این بازدهی به صورت منفی بیان می‌شود که حاکی از کاهش ارزش سرمایه گذاری و هدررفت منابع است.

نحوه محاسبه سود یا زیان خالص در صورت این کسر می‌تواند بسیار پیچیده باشد اگر عایدی یا هزینه های غیرمالی از جمله برندسازی و غیره را در نظر بگیریم اما در اینجا منظور هرگونه سود یا زیان مالی است که بتواند آن را به ریال بیان کرد. برای محاسبه این مقدار می‌بایست ارزش اولیه سرمایه گذاری را از ارزش فعلی آن کم کرد و در فرمول نرخ بازگشت سرمایه قرار داد. بنابراین این فرمول را می‌توان به صورت زیر نیز نوشت.

اگر ارزش فعلی سرمایه گذاری از ارزش اولیه آن بیشتر باشد سرمایه گذاری با سود همراه است و در غیراینصورت باید زیان شناسایی کرد.

مثالی از محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه

فرض کنید یک فرد در بازار بورس تعداد 100 واحد صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر طلای کهربا را با قیمت 1000 تومان خریداری می‌کند و پس از سه ماه آن‌ها را با قیمت 1200 تومان به فروش می‌رساند. نرخ بازگشت سرمایه یا بازده سرمایه در این مثال 20 درصد خواهد بود. این ه این معنی که به ازای هر 100 تومانی که در این گزینه سرمایه گذاری می‌شود 20 تومان بازدهی کسب می‌شود.

حال فرض کنید این فرد در معامله دیگری 100 سهم 2000 تومانی شرکت الف را خریداری می‌کند و در پایان دوره نگهداری خود آن‌ها را با قیمت 2200 تومان به فروش میرساند. در این حالت اما بازده سرمایه گذاری 10 درصد است هرچند که قیمت سهم یا واحد صندوق سرمایه گذاری در هر دو مثال 200 تومان افزایش داشته است.

به طور کلی نرخ بازده سرمایه اول باید مثبت باشد و از میان گزینه های مختلف سرمایه گذاری نرخی که از بقیه بیشتر است گزینه ی بهتری محسوب می‌شود.

مزایا و معایب نرخ بازدهی سرمایه گذاری

مانند هر روش و معیار سنجشی نرخ بازدهی سرمایه گذاری یا ROI مزایا و معایبی دارد که باید از آن آگاه باشیم. در ادامه به مزایای roi اشاره خواهیم کرد و پاسخ خواهیم داد که معایب و مشکلات بازده سرمایه گذاری چیست؟

ارزش افزوده چیست و نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده چگونه است

یکی از مدرن‌ترین و متعالی‌ترین انواع مالیات، مالیات ارزش افزوده است. این شیوه اخذ مالیات که از چندین دهه قبل در کشورهای پیشرفته در حال اجرا است، از سال 1387 و با تصویب قانون مالیات ارزش افزوده در مجلس شورای اسلامی، در ایران نیز اجرایی شده است. در این یادداشت درباره ارزش افزوده نوشته‌ایم و به شما خواهیم گفت که مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

مالیات ارزش افزوده، شیوه ای از پرداخت مالیات است که هزینه مالیات را از دوش تولیدکننده برداشته و بر روی زنجیره کامل تولید، توزیع و مصرف تقسیم می‌کند. این روش که هم‌اکنون در بیش از 160 کشور جهان در حال اجرا است، در حقیقت نوعی مالیات غیرمستقیم و چندمرحله‌ای است که در هر مرحله از زنجیره تولید-توزیع-مصرف بر اساس ارزشی مبادله ای کالا اخذ می‌شود.

این نوع مالیات در هر بخش از این زنجیره به بهای کالا یا خدمات افزوده‌شده و توسط خریدار پرداخت و به فروشنده که دریافت‌کننده آن محسوب می‌شود پرداخت می‌شود. دریافت‌کننده نیز مکلف است آن را به سازمان امور مالیاتی یا همان دولت پرداخت نماید.

برای اینکه درک کامل و درستی از مالیات بر ارزش افزوده داشته باشید بهتر است با مفهوم ارزش افزوده ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ آشنا شوید.

ارزش افزوده

ارزش افزوده به زبان ساده یعنی ارزشی که در هر مرحله به کالا یا خدمات افزوده می‌شود. همان‌طور که مشخص است و پیش‌تر نیز گفته شد، ارزش افزوده مربوط به کالا یا خدماتی است که زنجیره‌ای چندمرحله‌ای از تولید تا مصرف دارند.

طبعاً در هر مرحله از این زنجیره، به دلیل کاری که روی کالا انجام می‌شود، ارزشی به آن افزوده می‌شود. بهتر است با هم مثالی از ارزش افزوده را مرور کنیم.

مثال برای ارزش افزوده

در اولین مثال برای ارزش افزوده سراغ یک کالا می‌رویم و ارزش افزوده تولید تا مصرف «نان» را که یک کالای مصرفی همگانی است بررسی می‌کنیم (البته نان جزو کالاهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده است).

در ابتدای زنجیره تولید تا مصرف نان، زمین کشاورزی قرار دارد. کشاورز با کار روی زمین کشاورزی و تولید و برداشت گندم، تولید «ارزش» کرده است که در اینجا گندم ارزش اولیه این زنجیره محسوب می‌شود. سپس، کارخانه تولید آرد، گندم را از کشاورز خریده و با «انجام کار» بر روی گندم به کالا که حالا آرد است، «ارزش» می‌افزاید. سپس آرد به نانوا فروخته‌شده و نانوا با کار بر روی آرد و افزودن ارزش به آن، کالای نهایی که نان باشد را به فروش می‌رساند.

در دومین مثال برای ارزش افزوده سراغ یک خدمت و سرویس می‌رویم و زنجیره ارزش افزوده را در «فروش تلفن همراه» بررسی می‌کنیم. در این مثال در ابتدای زنجیره واردکننده تلفن همراه است که کالا را از یک کشور خارجی وارد ایران کرده و به ازای خدماتی که برای واردکردن آن انجام داده است به ارزش این کالا افزوده است.

در ادامه فروشنده عمده تلفن همراه است که کالا را از واردکننده خریده و به ازای توزیع آن در میان خرده‌فروشان موبایل، تولید ارزش کرده و به ارزش کالای نهایی می‌افزاید. در پایان زنجیره نیز خرده‌فروش تلفن همراه قرار دارد که با خرید کالا از عمده‌فروش و فروش آن به مصرف‌کننده نهایی، به ازای خدماتی که انجام می‌دهد، ارزش افزوده ایجاد می‌کند.

قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران

قانون مالیات بر ارزش افزوده اولین بار، در دهه 60 خورشیدی به‌صورت لایحه به مجلس شورای اسلامی ارسال شد. نمایندگان وقت مجلس پس از چند جلسه بررسی این لایحه، با توجه به قرارگیری کشور در شرایط وخیم اقتصادی ناشی از جنگ، تصویب این لایحه را به صلاح ندانستند و به همین دلیل دولت این لایحه را از مجلس پس گرفت.

تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده چندین سال راکد ماند تا اینکه در اواخر دهه 70، بار دیگر لایحه قانون مالیات بر ارزش افزوده شروع به تدوین شد و درنهایت این لایحه در سال 1380 تقدیم دولت شد. دولت نیز در سال 1381 ضمن تصویب این لایحه آن را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد.

فرایند بررسی و تصویب این لایحه پروسه‌ای 5 ساله را طی کرد. در این مدت تعداد زیادی از کارشناسان، صاحب‌نظران، اساتید دانشگاه و دانشگاهیان، نمایندگان مجلس و دولت و نمایندگانی از بخش خصوصی به بررسی دقیق و جزءبه‌جزء این قانون پرداختند تا درنهایت در مهرماه 1386 این لایحه جمع بندی شده و به شورای نگهبان ارسال شد.

شورای نگهبان پس از بررسی این لایحه ایراداتی به آن وارد کرد که این ایرادات در سه مرحله توسط کمیسیون اقتصادی مجلس بررسی و مرتفع شد. در نهایت در خردادماه 1387 شورای نگهبان این لایحه را تائید کرده و در تیرماه همان سال قانون مالیات بر ارزش افزوده توسط رئیس‌جمهور به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شد.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در ایران به روش «صورتحسابی» یا به‌اصطلاح تخصصی آن روش «تفریقی غیرمستقیم» است. در این روش خریدار هنگام خرید محصول علاوه بر بهای کالا، باید مالیات ارزش افزوده آن که شامل ضریب نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بهای کالا است را به فروشنده پرداخت کند. فروشنده نیز موظف به دریافت این مبلغ بوده تا در پایان هر دوره مالیاتی آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.

طبیعی است فروشنده واسطه، خود یک بار این کالا را خریداری کرده و در آن زمان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کرده است. میزان مالیات بر ارزش افزوده پرداختی توسط فروشنده واسطه به سازمان امور مالیاتی، در واقع مابه‌التفاوت مالیات بر ارزش افزوده دریافتی و پرداختی او می شود.

فرمول محاسبه مالیات بر ارزش افزوده :

بهای کالا + (بهای کالا × نرخ مالیات بر ارزش افزوده) = بهای پرداختی نهایی توسط خریدار به فروشنده

9 درصد مالیات بر ارزش افزوده

نرخ مالیات بر ارزش افزوده در ایران 9 درصد است. از این 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده، 3 درصد عوارض سهم شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، 1 درصد سهم حوزه سلامت و 27 صدم درصد سهم توسعه ورزش همگانی در کشور است. نرخ 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده دائمی نبوده و به فراخور شرایط اقتصادی کشور ممکن است توسط قانون گذاران افزایش یا کاهش یابد.

نحوه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به سازمان امور مالیاتی

همان‌طور که گفته شد، مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت دوره‌های 3 ماهه یا فصلی محاسبه و پرداخت می‌شود. به‌طور مثال یک فروشنده باید هر 3 ماه یک بار مالیات بر ارزش افزوده‌ای که از خریداران خود دریافت کرده است را با سازمان امور مالیاتی تسویه کند.

مهلت تسویه‌حساب مالیات بر ارزش افزوده تا 15 روز پس از دوره است؛ یعنی به‌طور مثال مالیات فصل بهار باید تا 15 تیرماه همان سال تسویه شود. بدیهی است که در صورت عدم تسویه‌حساب تا مهلت مقرر، برای افراد خاطی مطابق قانون جرائمی در نظر گرفته می‌شود.

افرادی که مشمول دریافت مالیات بر ارزش افزوده از مشتریان خود هستند باید ضمن دریافت گواهی ثبت‌نام مالیات بر ارزش افزوده، در موعد مقرر و از طریق سامانه مالیات بر ارزش افزوده به نشانی evat.ir، اظهارنامه مالیاتی مالیات بر ارزش افزوده خود را تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

مالیات بر ارزش افزوده به چه مشاغلی تعلق می‌گیرد؟

در نگاه اول باید گفت که مالیات بر ارزش افزوده، شامل تمامی مشاغلی می‌شود که به‌نوعی به خریدوفروش کالا و خدمات می‌پردازند. در زیر لیستی از مشاغلی را می‌بینید که بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، موظف به پرداخت آن هستند.

جدول مشاغل موظف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده

• کلیه واردکنندگان
• کلیه صادرکنندگان
• کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی و صنعتی
• بهره‌برداران از معادن
• ارائه‌دهندگان خدمات حسابداری، حسابرسی، دفترداری و همچنین خدمات مالی
• حسابداران رسمی شاغل و مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران
• ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
• ارائه‌دهندگان انواع خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای، اعم از سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و طراحی سیستم
• هتل‌ها، متل‌ها، و مهمان‌پذیرها
• بنکداران، عمده‌فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها
• نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی
• مؤسسات حمل‌ونقل موتوری و باربری؛ زمینی، دریایی و هوایی (غیر از مؤسسات حمل مسافر)
• مؤسسات مهندسی و مهندسی مشاور
• مؤسسات تبلیغاتی و بازاریابی
• فروشندگان طلا و جواهر
• فروشندگان آهن‌آلات
• صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها
• صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک
• صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز خودرو
• چاپخانه‌داران
• صاحبان دفاتر اسناد رسمی
• صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی، دفاتر خدمات دولت الکترونیک و دفاتر خدمات الکترونیک شهر
• صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ و ورزشی
• چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری و سفره‌خانه‌های سنتی
• اغذیه‌فروش‌های زنجیره‌ای با مالکیت یا نام و نشان تجاری واحد
• صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی

توجه داشته باشید که این لیست به‌صورت کلی از قانون مالیات بر ارزش افزوده برداشت‌شده است. جهت حصول اطمینان از اینکه کسب‌وکار شما، مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است یا خیر، با مشاوران مالیاتی پرشین تکس تماس بگیرید.

کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده

مطابق اصل 51 قانون اساسی، هیچ نوع مالیاتی وضع نمی‌شود، مگر اینکه به‌موجب قانون معافیت‌ها و بخشودگی‌های آن مشخص‌شده باشد. مالیات بر ارزش افزوده نیز از این قانون مستثنا نیست و در خود معافیت‌هایی در نظر گرفته است.

برای اینکه فشار مالیات از دوش اقشار کم‌درآمد کاسته شود، قانون مالیات بر ارزش افزوده معافیت‌هایی را برای برخی کالاها و خدمات در نظر گرفته است. در کنار این‌ها، برخی معافیت‌ها نیز جنبه فرهنگی و ملی دارند.

لیست کالاها و خدماتی که معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند را در زیر می‌خوانید:

جدول کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده

• محصولات کشاورزی فرآوری نشده
• دام و طیور زنده، آبزیان، زنبورعسل و نوغان
• انواع کود، سم، بذر و نهال
• آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
• کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات
• کالاهای اهدایی به‌صورت بلاعوض به وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی با تأیید هیئت‌وزیران و حوزه‌های علمیه با تأیید حوزه گیرنده هدایا
• کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود
• اموال غیرمنقول
• انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توان‌بخشی و حمایتی
• خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات‌های مستقیم
• خدمات بانکی و اعتباری بانک‌ها، مؤسسات و تعاونی‌های اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه مجـاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس
• خدمات حمل‌ونقل عمومی مسافری درون و برون‌شهری جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی
• فرش دستباف
• انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آئین‌نامه‌ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش‌وپرورش و ارزش مفهومی چگونه محاسبه می شود؟ کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد
• خوراک دام و طیور
• رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه‌ها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد
• اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی بر اساس فهرستی که بـه پیشنهاد مشـترک وزارت دفاع و پشـتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد.

حالا و با خواندن این مقاله مالیات بر ارزش افزوده، به‌خوبی به چندوچون این قانون آشنا شدید. هرچند فهم کامل این قانون به دلیل پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های آن، برای همه ممکن نیست. می‌توان ادعا کرد که تنها یک حسابدار خبره در حوزه مالیات به‌طور کامل به این قانون مسلط است.

اگر کسب‌وکار شما مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده است و هنوز با پرداخت آن مشکل‌دارید، همین حالا می‌توانید از مشاور مالیاتی پرشین تکس جهت دریافت مشاوره مالیاتی در حوزه مالیات بر ارزش افزوده کمک بگیرید.