پول فیات چیست؟
رمز ارز یک ارز رمز نگاری شده است که توسط یک رشته رمزنگاری مورد حفاظت قرار میگیرند. پول فیات (Fiat Currency) به واحد پولی گفته میشود که دولتها آن را منتشر میکنند، اما پشتوانه فیزیکی (مانند طلا، نقره) ندارد.
به گزارش خبرنگار بانک و بیمه گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان ، ارز فیات یا پول بیپشتوانه مانند دلار آمریکا، در واقع یک پول قانونی است که ارزش خود را از دولت صادرکنندهاش میگیرد و برخلاف پول کالایی، ارزش آن به یک کالای فیزیکی بستگی ندارد. فیات از واژه لاتین به همین نام و به معنی «بگذارید انجام شود» گرفته شده است. دولتی که پول فیات را چاپ میکند، عامل تعیینکننده در ارزش آن است و در حال حاضر بسیاری از کشورها از سیستم ارز فیات برای خرید کالا، خدمات، سرمایهگذاری و سپردهگذاری استفاده میکنند. این سیستم پولی در واقع جایگزین استاندارد طلا و پول کالایی شده است.
در واقع پول فیات (Fiat Currency) به واحد پولی گفته میشود که دولتها آن را منتشر میکنند، اما پشتوانه فیزیکی (مانند طلا، نقره) ندارد. ارزش این نوع پول بهجای آنکه وابسته به ارزش ذاتی داراییهایی دیگر به عنوان پشتوانه باشد، ناشی از ارتباط بین میزان عرضه و تقاضاست.
- تفاوت ارز سنا و نیما چیست؟
رمز ارز چیست؟
رمز ارز یک ارز رمز نگاری شده است که توسط یک رشته رمزنگاری مورد حفاظت قرار میگیرند. این حفاظت جلوی تقریباً هرگونه جعل یا دو بار خرج کردن را میگیرد.
بسیاری از رمز ارزها از شبکههای غیر متمرکزی مبنی بر تکنولوژی بلاک چین استفاده میکنند. این تکنولوژی مانند دفتر کلی است که در کامپیوترهای پخششده در شبکه اجرا میشود.
یکی از شاخصههای سیستم بلاکچین آن است که تابع هیچ یک از قدرتهای مرکزی (دولتها) نیست، که آنها را از دخالتهای دولتی و دستکاری محفوظ نگه میدارد.
تفاوت رمزارز و پول فیات چیست؟
رمزارز برخلاف پول فیات توسط مقامات مرکزی تنظیم، و توسط دولتها پشتیبانی نمیشود. این امر باعث میشود که ارز مجازی نسبت به پول واقعی (پول نقد یا پول واقعی در حسابهای بانکی) اعتبار کمتری داشته باشد. همچنین رمزارز نسبت به پول فیات نوسانات بیشتری دارد. این نوسانات در درجه اول ناشی از ماهیت پرمخاطره آن در داد و ستد بوده و سرمایه گذاران با تکیه بر سود، بر ایجاد ثروت در کوتاهترین زمان ممکن تمرکز میکنند.
سکههای کریپتو مانند یک بانک، نیازی به واسطه برای تایید معامله ندارند. تراکنشهای رمزارزها با استفاده از فناوری بلاک چین تایید میشوند و از این رو تمام فعالیتهای تجاری به طور دائم ثبت شده و امنیت هر صرافی را افزایش میدهند.
شباهت رمزارز و پول فیات چیست؟
ارزش هر دوی این ارزها، از استقبال گسترده در سراسر جهان نشات میگیرد. پذیرش بیشتر به معنای اعتبار بیشتر است. همچنین آنها قابل تقسیم شدن هستند؛ به عنوان مثال، یک دلار را میتوان به صد سنت و بیت کوین را به ۰.۰۰۰۰۰۰۰۱بیت کوین تقسیم کرد. از رمزارزها، مانند پول فیات میتوان برای پرداخت خدمات یا خرید کالاها استفاده کرد. همچنین میتوان آنها را برای هدیه دادن یا پس انداز کردن مورد استفاده قرار داد.
پول بدون پشتوانه یا ارز فیات چیست؟
پول بدون پشتوانه یا ارز فیات در حقیقت نوعی پول قانونی است که ارزش آن با توجه به دولت صادرکننده آن تعیین میشود. ارزش ارز فیات بر خلاف سایر پولها به کالاهای فیزیکی وابسته نیست. برای آشنایی بیشتر با این پول بدون پشتوانه پیشنهاد میکنم که تا انتهای این مطلب از دارا ماینر همراه ما باشید.
ارز فیات چیست؟
فیات برگرفته از واژه لاتین با معنی بگذارید انجام شود است. بنابراین ارز فیات نیز به ارزی اطلاق خواهد شد که عامل تعیین ارزش آن دولت ایجاد کننده آن خواهد بود.
استفاده از ارز فیات در بسیاری از کشورها برای خرید کالا، دریافت خدمات، سرمایهگذاری و سپردهگذاری رایج است. بنابراین میتوان آن را جایگزینی برای کالاهای ارزشمند و استانداردی چون طلا دانست.
تاریخچه پول بدون پشتوانه فیات
شاید برایتان جالب باشد که بدانید منشا پیدایش ارز فیات به کشور چین باز میگردد. این پول در ابتدای پیدایش خود به ابریشم، طلا یا نقره نیز قابل تغییر بود. اما سیستم ارزی حاکم بر آن بسیار گران تمام شد. به همین دلیل نیز این سیستم به مرور زمان از دور خارج شد. این در حالی است که کشورهای مختلفی همچون هلند، فرانسه و ایالات متحده نیز قوانین مختلفی را برای استفاده از این سیستم در نظر گرفته و استفاده از آن را بر اساس قوانین خود پیش میبرند.
مقایسه ارز فیات با سایر استانداردهایی نظیر طلا
یکی از اصلیترین نکاتی که در خصوص داراییهای استانداردی نظیر طلا وجود دارد این است که این استانداردها به راحتی امکان تغییر به اسکناسهای رایج و کاغذی را دارند. در واقع میتوان گفت که پشتوانه تمامی پولهای کاغذی رایج دولتها طلای استاندارد بوده است. اما داشتن پشتوانه طلا برای تمامی ارزهای دیجیتالی و به ویژه ارز فیات کافی نبود. زیرا این منبع نیز همواره با محدودیتهایی همراه بوده است.
بنابراین فاکتورهای اقتصادی دیگری برای ارزش دادن به ارز فیات مورد نیاز خواهد بود. اما مسئله اینجاست که ارز فیات به دارایی و کالای به خصوصی قابل تبدیل نیست. از این رو در این زمینه دولت و بانک مرکزی هر کشور، نیاز به بررسی شرایط اقتصادی و ارزشهای ملی خواهند داشت تا در مواجهه با رویدادهای مالی با کسری ذخیره و تسهیلات مواجه نشوند. چرا که مسئولیت کنترل رویدادهای مالی وظیفه خطیری است که بر عهده آنها گذاشته میشود.
در حالت کلی داشتن پشتوانه فیزیکی با ارزش برای هر ارزی بسیار حائز اهمیت است. اما حقیقت اینجاست که ارزش داراییهایی مثل طلا نیز بیثبات است. بنابراین داشتن نوسان قیمتی امری اجتناب ناپذیر است. اما انعطافپذیری در تعیین قیمت یکی از ضروریترین نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
ارز فیات چه مزایا و معایبی دارد؟
بر اساس اطلاعات به دست آمده از فعالان حوزه مالی و اقتصادی میتوان مزایا و معایب زیر را برای ارزهای فیات در نظر گرفت:
کمیاب نبودن پشتوانه
یکی از نکات مثبتی که در خصوص فیات وجود دارد، عدم تاثیرپذیری آن از کمیابی کالا یا داراییهای فیزیکی است.
هزینه نسبتا پایین
ایجاد ارز فیات از نظر اقتصادی بسیار باصرفهتر از پول کالایی است.
انعطافپذیری
انعطافپذیر بودن نسبت به بحرانهای اقتصادی یکی از اصلیترین نکاتی است که در مورد ارز فیات میتواند مورد توجه قرار بگیرد.
فراهم کردن امکان مبادلات بینالمللی
با توجه به رواج استفاده از ارز فیات در کشورهای مختلف، میتوان گفت که این ارز یکی از ابزارهای لازم برای مبادلات بینالمللی را فراهم میکند.
سهولت استفاده
ارز فیات بر خلاف طلا و سایر استانداردهای با ارزش به هزینهی نگهداری، محافظت، نظارت و … نیازی ندارد.
نداشتن ارزش اولیه
فیات نیز مانند سایر ارزهای دیجیتالی به خودی خود فاقد ارزش ذاتی و اولیه است. اما همین که امکان خلق پول از داراییهای بی ارزش وجود دارد، ممکن است در طولانی مدت سبب سقوط اقتصادی یک کشور شود.
عقبه تاریخی نامطلوب
پیادهسازی سیستم ارزی مشابه با ارزهای فیاتی تا کنون منجر به سقوط نظامهای مالی بسیاری شده است. به همبن دلیل است که بسیاری از دولتها استفاده از این سیستم مالی را خطرناک میدانند و تا جای ممکن از آن اجتناب میکنند.
ارز فیات در مقابل ارز دیجیتال
یکی از اصلیترین شباهتهای میان ارزهای دیجیتال و فیات نداشتن پشتوانه فیزیکی است. اما مسئله اینجاست که ارزهای دیجیتال ماهیتی غیرمتمرکز دارند اما ارز فیات توسط بانک مرکزی کنترل میشود.
مشخصترین تفاوت میان ارز دیجیتال و فیات را میتوان نحوه پولسازی آنها دانست. به عنوان مثال بیتکوین که یکی از شناختهشدهترین ارزهای دیجیتالی است، در مقایسه با فیات که تحت کنترل بانک مرکزی است، همواره با محدودیتهایی نظیر عرضه و تعداد سکه مواجه است.
از سوی دیگر میتوان گفت که ارزهای دیجیتال هیچ محدودیت مرزی ندارند و نیاز به معادل فیزیکی ندارند. همین امر در کنار برگشتناپذیر بودن تراکنشهای آنها سبب میشود که به نسبت ارزهای فیات با تفاوتهای عمدهای مواجه باشند.
البته ناگفته نماند که بازار ارزهای دیجیتال نیز به نسبت بازارهای سنتی بسیار کوچک و پرنوسان است. بنابراین گسترش و فراگیر شدن این ارزها در عرصه بینالمللی با محدودیتهای جدی مواجه شده است. از این رو با رشد ارزهای دیجیتال نیز میتوان گفت که احتمال بروز نوسان در آن به مراتب کمتر خواهد شد.
نتیجهگیری
با توجه به آنچه که تا کنون در این مطلب به آن اشاره شد، میتوان گفت که هیچ یک از سیستمهای ارزی قطعیت لازم و کافی را دارا نیستند. بنابراین راه زیادی برای پیمودن و مواجهه با موانع پیش روی این داراییهای دیجیتال خواهد بود. از سوی دیگر نیز با توجه به عقبه تاریخی ارز فیات در حقیقت آسیبپذیر بودن این ارزها همواره ملموس بوده است. شاید هم دلیل استقبال مردم از سیستم ارزهای دیجیتال به این موضوع باز میگردد.
میتوان گفت که پشتوانه اصلی بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال، ایجاد شکل جدیدی از پول یا دارایی بر روی شبکه توزیع شده همتا به همتا است. بنابراین هر یک میتوانند به نوبه خود جایگزین مناسبی برای پول در آینده اقتصاد جهانی باشند.
دارا در حقیقت یک پلتفرم استخراج بیتکوین است. دغدغههای مدیریت و تامین برق ماینرها را رها کنید و ماینینگ را با خیال راحت به ما بسپارید!
مقایسۀ ارز فیات و ارزدیجیتال
با داغ شدن مبحث ارز دیجیتال، موضوع مقایسه، پذیرش و بهکارگیری این ارزهای جدید نیز در جامعه شدت گرفته است. برخی از افراد پیشتر نسبت به پذیرش این ارزها اقدام کردهاند و در مورد آنها اطلاعات کاملی دارند.
اما عده دیگری با این پرسش و سردرگمی مواجهند که بهترین گزینه برای آنها چه میتواند باشد؟ اگر به صورت مسئله نگاه کنیم، ارزهای دیجیتال قابلیت پسانداز در بانکها را ندارند و در هر فروشگاهی به سادگی نمیتوان از آنها استفاده کرد.
پس این ارزها دقیقاً چه استفادهای دارند؟ پیش از آن که به بررسی دقیقتر جزئیات رمزارزها و موارد استفاده از آنها بپردازیم، ابتدا نگاهی خواهیم داشت به تفاوتها و شباهتهای این ارزها با ارزهای رایج بین المللی یا همان پول فیات (fiat).
پول فیات
پول فیات، پولی است که از جانب دولت و حکومت بعنوان ارز قانونی اعلام شده و توسط یک کالای فیزیکی پشتیبانی نمیشود. اغلب مردم در سراسر جهان در کارهای روزمره خود از پول فیات استفاده میکنند. اما از آنجاییکه این پول توسط یک کالای فیزیکی (مانند طلا و نقره) پشتیبانی نمیشود، ارزش آن به اعتقاد و اعتباری است که از طرف دولت مربوطه القا شده است.
مزایا:
مدیریت اعتبار : پول فیات نیازی به پشتیبانی توسط منابع ثابت و مادی ندارد، از این رو بانکهای مرکزی میتوانند میزان عرضه آن را به نسبت شرایط مدیریت کنند. این مسئله باعث خواهد شد تا بانکهای مرکزی از قدرت اقتصادی برای مدیریت اعتبار، نرخ بهره و نقدینگی برخوردار شوند.
کمک به بحران اقتصادی : چاپ و نگهداری از پول فیات میتواند در شرایط رکود اقتصادی محلی نقشی نجاتبخش داشته باشد. بااینحال استفاده از این روش در مقیاس وسیع و یا در شرایط رکود جهانی موثر نیست.
پایداری نسبی : برخلاف طلا و یا ارزهای دیجیتال که ارزش آنها بسته به شرایط بازار تغییر میکند، ارزش پول فیات معمولاً با پایداری نسبی همراه است. بااینحال ارزش این نوع از ارز عمدتاً به قدرت دولت و حکومت وابسته است.
معایب:
درصورت عرضه نامحدود پول فیات ممکن است تورم افسار گسیختهای ایجاد شود. ارزهای وابسته به منابع ثابتی مانند طلا و نقره، باتوجه به عرضه محدود این منابع، در بلندمدت پایداری بیشتری دارند.
بسته به میزان انباشتگی ثروت و محل عرضه، ممکن است مالیات بالایی داشته باشد.
بهدلیل عدم پشتیبانی توسط یک کالای فیزیکی، امکان بازخرید آن وجود ندارد.
ثبات آن وابسته به دولت است . درصورتیکه یک دولت از لحاظ اقتصادی عملکرد مثبتی داشته و بانکهای آن به خوبی کار کنند، پول فیات کارکرد مناسبی خواهد داشت؛ ولی زمانیکه یک کشور بهدلیل ضعف مدیریتی و یا هر دغدغه دیگری دچار مشکل شود، پول فیات آن نیز دچار عدم ثبات شده و مردم آن کشور از لحاظ تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ مالی متضرر خواهند شد.
سرعت تراکنش کند : باوجود پیشرفتهای فناوری و اینترنت و درنتیجه کاهش زمان تراکنشها، تراکنشهای الکترونیکی این نوع از پول معمولاً چندین روز به طول میانجامند و همچنین شامل تاخیرهای بانکی و کارمزد نیز میشوند.
امکان چاپ غیرقانونی و جعل آن وجود دارد. پولهای فیات چاپی و چکها آسانترین اهداف برای جعل به شمار میروند.
مقایسۀ ارز فیات و ارزدیجیتال
ارز دیجیتال
رمزارزها از نوع ارزهای دیجیتالی بهشمار میروند. اغلب این ارزها بر مبنای فناوری بلاکچین ایجاد شده و برای حفظ امنیت آنها از رمزنگاری استفاده میشود. این ویژگی امنیتی امکان کنترل و ایجاد واحدهای جدید و انتقال امن داراییها را فراهم میکند.
برخلاف پول فیات که توسط بانکهای مرکزی و دولتها کنترل میشوند، رمزارزها بهصورت غیرمتمرکز کنترل میشوند. بیتکوین اولین ارز رمزنگاری شده غیرمتمرکز بود که در سال ۲۰۰۹ پدید آمد. از زمان توسعه آن به بعد، هزاران آلتکوین و توکن رمزنگاری شده دیگر برای اهداف مختلفی ایجاد شدهاند.
مزایا:
تعداد ارزهای رمزنگاری شده به سرعت افزایش نیافته و دچار تورم نمیشوند . دولتها و بانکهای مرکزی به هراندازهای که بخواهند قادر به چاپ پول رایج خود هستند. همین مسئله باعث میشود تا پول فیات در دام تورم گرفتار شود.
دسترسی جهانی : ماهیت غیرمتمرکز ارزهای رمزنگاری شده باعث شده تا دسترسی به آنها برای افراد سراسر جهان مقدور شود. درنتیجه برای استفاده از این ارزها محدودیت وجود ندارد و نیازی نیست که برای بکارگیری آنها به خدمات بانکی دسترسی داشته باشیم.
تراکنشهای شفاف : یکی از مهمترین مزایای رمزارزها شفافیت تراکنشهای آن است. به لطف وجود دفترکل باز یا همان بلاکچین، تراکنشهای ثبت شده به صورت عمومی تایید شده و غیرقابل تغییر و بازگشت هستند.
این ارزها به سادگی مشمول مالیات نمیشوند .
رمزارزها بهراحتی قابل انتقال هستند . انتقال این ارزها بهصورت نامحدود و تقریباً آنی انجام میپذیرد.
غیرقابل جعل : ماهیت غیرمتمرکز رمزارزها باعث شده تا ایجاد هر توکن و سکه دیجیتالی جدید نیازمند تایید عمومی باشد. درنتیجه تکثیر غیرمجاز و جعل این ارزهای دیجیتالی غیرممکن است.
فاقد کارمزد بانکی : بانکها به دلایل مختلفی همچون هزینه انتقال، نگهداری ماهانه، هزینه برداشت، هزینههای بینالمللی بانکی و اضافه برداشت، اقدام به دریافت مبالغ اضافی از مشتریان خود میکنند. این درحالی است که کل هزینههای مرتبط با رمزارزها، به هزینههای شبکه مربوط بوده و به نسبت مبالغ دریافتی از جانب بانکها بسیار پایین است.
مقایسۀ ارز فیات و ارزدیجیتال
معایب:
ارزش یک رمزارز مستقیماً به میزان تقاضای آن بستگی داشته و قابل کنترل نیست.
این ارزها هنوز از محبوبیت بالایی برخوردار نیستند . از آنجایی که اغلب مردم هنوز درک درستی از کاربرد رمزارزها ندارند، درحالحاضر بسیاری از افراد و کسبوکارها این نوع ارزها را بهعنوان یک پول رایج نپذیرفتهاند. درنتیجه استفاده از ارزهای رمزنگاری شده هنوز در مرحلهای محدود قرار دارد.
امکان انجام فعالیتهای مجرمانه در دنیای ارزهای رمزنگاری شده وجود دارد. از آنجایی که این نوع از ارزها بسیار جدید هستند، رگولاتورها هنوز در مرحله توسعه راهکارهایی برای جلوگیری از فعالیتهای جنایی از طریق آنها قرار دارند. پیش از آن که مقررات مشخصی برای شناسایی مشتری (KYC) در مبادلات ارزهای رمزنگاری شده تبیین شود، مجرمان به سادگی و بدون لو رفتن هویت واقعی خود قادر به انجام معاملات با این ارزهای دیجیتال بودند.
ارزش ناپایدار : همانطور که اشاره شد رمزارزها توسط یک دولت یا بانک مرکزی کنترل نمیشوند. از همین رو ممکن است ارزش این ارزهای بسیار ناپایدار بوده و به سرعت تغییر یابد. برخی از مردم این ویژگی ارزهای دیجیتال را ستایش میکنند؛ چراکه امکان ریسک و دریافت سود بالا را فراهم میکند. این درحالی است که عده دیگری از مردم داراییهای باثباتتر را ترجیح میدهند.
امکان دستکاری در بازار : گاهی در بازار رمزارزها شاهد پیادهسازی طرحهایی مانند پمپ و تخلیه (Pump and dump) هستیم که به دلیل ماهیت تراکنشهای این ارزهای دیجیتال، امکان ردیابی آنها بسیار دشوار است.
مقایسۀ ارز فیات و ارزدیجیتال
چگونه میتوان از رمزارزها استفاده کرد؟
در کنار مواردی چون تجارت ارزهای دیجیتال و اندوختن ثروت، استفاده از این ارزهای دیجیتالی به روشهای متعددی امکانپذیر بوده و همه روزه کانالهای بسیار و روشهای متنوعتری برای بهرهگیری از آنها ایجاد میشود. در ادامه به معرفی برخی از این روشها میپردازیم:
سرمایهگذاری : ارزهای رمزنگاری شده باعث شدهاند تا راه برای کسانی که قصد سرمایهگذاری در استارتآپهای جدید را دارند، آسانتر شده و موانع آنها برای تعامل با سایر سرمایهگذاران برطرف شود.
ارسال پول در مقیاس جهانی بدون پرداخت کارمزدهای بانکی و بینالمللی: همه روزه برای افرادی که از دسترسی به بانکها محروم هستند، راهکارهای جدیدی ابداع میشود. ارسال پول به صورت بینالمللی از طریق ارزهای رمزنگاری شده به ویژه اهمیت بالایی برای جمعیتهای فقیر و کشورهای محروم در سراسر جهان دارد.
استفاده در سفر : صنعت سفر و توریسم یکی از بزرگترین حوزههایی است که میتوان در آن از رمزارزها استفاده کرد. این مسئله به لطف وجود ماهیت غیرمتمرکز و جهانی این ارزها حاصل شده است.
شرکتهای مسافرتی زیادی ازجمله چیپایر (CheapAir)، بیتکوین تراول (bitoin.travel) و تراوالا (travala) از رمزارزها پشتیبانی میکنند. در نتیجه مسافران قادراند تا با کمک این ارزها یک سفر جهانی را برنامهریزی کرده و هزینههای خود را با آن بپردازند. حتی برای پرداخت هزینههای سفر به فضا نیز میتوانید از ارزهای دیجیتال استفاده کنید!
فرصتهای بازاریابی: تعداد شرکتهای جدید افزایش پیدا کرده و صنعت بازاریابی و تولید محتوا در بخش بازار ارزهای رمزنگاری شده رشد یافته است. شرکت در برنامههای ایر دراپ (Airdrop) و باونتی(Bounty) این فرصت را برای مردم فراهم میکند که از تلاشهای بازاریابی مشترک سود ببرند.
خرید: فروشگاههای آنلاین زیادی درحال پذیرش رمزارزها بهعنوان روشی برای پرداخت هستند. برخی از بازارهای مبتنی بر بلاکچین نیز برای پرداخت هزینههای خرید کالا و دریافت خدمات، تنها از این ارزهای دیجیتال پشتیبانی میکنند.
بازی و تفریح: تعداد بازیهای آنلاینی که در آنها از رمزارزها استفاده میشود، درحال افزایش است. حتی برخی از این بازیها امکان تبدیل ارزهای رمزنگاری شده به پول فیات و یا نوع دیگری از داراییها را نیز امکانپذیر ساختهاند.
خرید خانه: صنعت املاک و مستغلات یکی دیگر از صنایعی است که در بازار ارزهای دیجیتال رشد سریعی دارد. بسیاری از شرکتهای مبتنی بر توکن و سکههای دیجیتال در حوزههایی چون به اشتراکگذاری زمین و ساخت و ساز فعالیت دارند.
نتیجهگیری
هنگامیکه بحث کاربرد به میان میآید، ارز دیجیتال و پول فیات عملکرد یکسانی دارند. از هر دوی این ارزها میتوان برای اموری چون تبادل، خرید کالاها و خدمات، اعتبار، ذخیرهسازی و یا انتقال استفاده کرد. هردوی آنها وابسته به عوامل اقتصادی بوده و بسته به این عوامل ممکن است افزایش و یا کاهش یابند. هیچ یک از این ارزها توسط یک کالای فیزیکی پشتیبانی نمیشوند و ارزش آنها وابسته به شرایط خاصی همچون میزان تامین و تقاضا تغییر میکند.
زمان خیلی زیادی صرف شده تا پول فیات به ثبات برسد و به عنوان یک روش مرسوم جهانی مورد استفاده قرار بگیرد. بر همین اساس میتوان نتیجه گرفت که رمزارزها درحالحاضر در مراحل ابتدایی چرخه زندگی خود قرار داشته و در طول سالیان آینده رایجتر خواهند شد.
هر یک از این ارزها مزایا و معایب مربوط به خود را دارند؛ بااینحال، حجم عظیم قابلیتهای معرفی شده توسط یک سیستم ارز غیرمتمرکز چیزی نیست که به سادگی بتوان از آن چشمپوشی کرد. ارزهای دیجیتالی ممکن است درحالحاضر نتوانند یک ساختارشکنی عظیم را در جهان ایجاد کنند، ولی با گذر زمان تاثیر خود را خواهند گذاشت.
ارز فیات(Fiat) چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟
ارز فیات در واقع همان ارز یا پول رایج یک کشور فاقد پشتوانه بوده و دارای ارزشی مشخص است و ارزش خود را از دولت صادر کننده خود می گیرد.
پول فیات یا ارز فیات در واقع پول رایج هر کشور است که دارای یک ارزش مشخص بوده و این ارزش را از دولت خود می گیرد. ارزش ارز فیات وابسته به یک کالای فیزیکی نیست. در واقع همان دولتی که ارز فیات را چاپ می کند ارزش آن را تعیین می کند. در دنیای کنونی اکثر کشورها به منظور خرید کالا، خدمات، سرمایه گذاری و سپرده گذاری از سیستم ارز فیات استفاده می کنند. این سیستم به عنوان یک روش جایگزین برای طلا و کالا مورد استفاده قرار می گیرد.
تاریخچه پیدایش ارز فیات
ظهور پول فیات به قرن 11 در کشور چین برمی گردد. زمانی که استان سیچوآن تصمیم به چاپ پول کاغذی گرفت. اوایل این پول قابل تبدیل به طلا، نقره یا ابریشم بود. پس از روی کار آمدن قوبلای خان سیستم ارز فیات در قرن 13 راه اندازی شد. روی کار آمدن این سیستم ارزی به دلیل هزینه کردن های بی رویه و تورم های شدید ناشی از آن منجر به سقوط امپراطوری مغول شد.
پس از گذشت مدت ها در قرن 17 ام استفاده از سیستم ارز فیات در قاره اروپا و کشورهای هلند، سوئد و اسپانیا به کار تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ گرفته شد. این سیستم در کشور سوئد دچار شکست شد و دولت آن کشور آن را با نقره جایگزین کرد. در قرن های بعدی کشور فرانسه و مستعمرات سیزده گانه در آمریکای شمالی و پس از آن دولت فدرال ایالات متحده از این سیستم استفاده کردند. مجددا در قرن 20 میلادی ایالات متحده دوباره به سیستم پول کالایی روی آورد. همچنین از سال 1993 به بعد اقدام به توقف تبادل پول کاغذی با طلا نمود. در سال 1972 نیز توسط دستور رئیس جمهور وقت، ریچارد نیکسون استفاده از استاندارد طلا را کنار گذاشته و پول فیات را جایگزین سیستم پولی با پشتوانه نمود.
تعریف ارز فیات
واژه فیات به لاتین به معنی "باید بشود" یا "بگذار بشود" است. به واحد پولی کشورها ارز فیات یا پول بدون پشتوانه می گویند. این ارز هیچ پشتوانه ای ندارد. میزان اعتبار این ارز به میزان عرضه و تقاضای مردم و ثبات اقتصادی آن کشور وابسته است. بنابراین اعتبار ارزهای فیات از دولت صادر کننده آنها گرفته می شود.
می توان گفت ارزهای فیات دارای هیچ ارزش فیزیکی نبوده و تنها یک تکه کاغذ یا سکه هستند. در واقع همان اسکناس ها و سکه های رایج امروزی هستند که به منظور انجام مبادلات تجاری و خرید و فروش کالا در سراسر جهان استفاده می گردد. در حال حاضر ارزهای فیات به عنوان یک جایگزین برای پول کالایی و استاندارد طلا محسوب می گردند. مشکل اصلی ارزهای فیات امکان چاپ آنها بدون محدودیت است که منجر به افزایش تورم می شود.
ارز فیات یا پول بدون پشتوانه چگونه کار می کند؟
دولت صادر کننده ارز فیات برای حفظ ارزش آن تلاش زیادی می کند. در دهه های قبلی دولت ها از یک کالای فیزیکی با ارزش مانند طلا یا نقره استفاده می کردند و سکه ضرب می کردند. اسکناس های کاغذی به عنوان یک روش جایگزین ضرب سکه بود که برای مقدار مشخصی از کالاهای فیزیکی بازخرید میشد. ارزهای فیات اما به عنوان یک پول بدون پشتوانه بوده که هیچ پشتوانه فیزیکی با ارزشی ندارند. ارز فیات قابل تبدیل نبوده و غیرقابل بازخرید است.
در صورت رخداد تورم امکان کاهش ارزش ارزهای فیات وجود دارد. حتی ممکن است با وقوع ابرتورم در یک جامعه کاملا بی ارزش شود.
اکثر ارزهای مهم دنیا نظیر دلار آمریکا یک پول فیات به شمار می روند.
مزایای ارز فیات
استفاده از سیستم ارز فیات مزایایی را به همراه دارد:
- کم هزینه: چاپ کردن پول های کاغذی یا همان ارز فیات در مقایسه با ذخیره طلا هزینه بسیار کمتری دارد.
- کمیابی: طلا و پول های کالایی چون به صورت کالا و شیء هستند ممکن است در یک زمانی کمیاب شوند. اما امکان تولید پول های فیات بدون محدودیت وجود دارد.
- مبادلات بین المللی: به رسمیت شناخته شدن ارزهای فیات توسط اکثر کشورهای دنیا امکان انجام مبادلات بین المللی را به راحتی فراهم کرده است.
- ذخیره آسان: نگهداری طلا و پول های کالایی نیاز به مکانی امن و مطمئن دارد. این در حالی است که نگهداری پول های کاغذی و ارزهای فیات به فضا و هزینه کمتر نیاز خواهند داشت.
- انعطاف پذیری: در یک سری شرایط و بحران های اقتصادی ممکن است دولت ها و بانک ها روی ارزش پول فیات تاثیر بگذارند.
معایب ارزهای فیات
استفاده از ارزهای فیات در بازار و اقتصاد مشکلات و چالش هایی را به همراه دارد:
- تورم: با توجه به امکان تولید ارزهای فیات بدون محدودیت امکان ایجاد تورم وجود دارد.
- پیشینه بد: تا به حال بسیاری از دولت ها به دلیل تولید بیش از حد ارزهای فیات و اتکا به آنها دچار ورشکستگی اقتصادی شدند.
مثالی از سقوط ارزش پول فیات
در اوایل قرن بیست و یکم کشور زیمباوه با مشکلات اقتصادی زیادی مواجه شد. بانک مرکزی این کشور تصمیم به افزایش چاپ ارز فیات خود گرفت. این تصمیم اشتباه منجر به افزایش نرخ تورم این کشور از 230 تا 500 میلیارد درصد شد.
نتیجه این اتفاق افزایش سریع قیمت ها و به وجود آمدن شرایط بسیار دشوار بود. به اندازه ای که مردم به منظور خرید یک خوراک ساده نیاز به حمل کیسه های پر از پول پیدا کردند. در چنین وضعیت و بحران اقتصادی به وجود آمده برای این کشور، هر 100 تریلیون دلار زیمباوه برابر با 40 سنت آمریکا بود.
تفاوت ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال
ارزهای فیات تفاوت عمده ای با ارزهای دیجیتال دارند. در ادامه به بررسی این تفاوت ها می پردازیم:
- اکثر رمزارزها مقدار محدود و مشخصی تولید می گردند. دیگر رمزارزها نیز دارای پروتکل هایی برای جلوگیری از ایجاد تورم هستند. در حالی که ارزهای فیات در تولید هیچ محدودیتی ندارند.
- ارزهای فیات تحت کنترل دولت مردان و بانک های مرکزی هستند. اما ارزهای دیجیتال با هدف تمرکززدایی به وجود آمده اند.
- پول های فیات برای استفاده وابسته به مرزهای جغرافیایی و پذیرش در کشورهای دیگر هستند. اما ارزهای دیجیتال بدون محدودیت مرزی در کل جهان قابل استفاده اند.
- امنیت ارزهای دیجیتال به دلیل سیستم رمزنگاری بسیار بالاست. بنابراین نمی توان آنها را هک یا جعل نمود و امکان سرقت آنها بسیار کم است. اما امکان جعل ارزهای فیات به راحتی وجود دارد. قابلیت هک شدن حساب های بانکی که در آنها پول فیات نگهداری می شود وجود دارد. همچنین این ارزهای فیات به راحتی قابل سرقت هستند.
- پذیرش ارزهای فیات در مقایسه با ارزهای دیجیتال در میان عموم مردم بیشتر بوده است. این در حالی است که ارزهای دیجیتال هنوز توسط افکار عمومی به رسمیت شناخته نمی شود. بنابراین پول فیات دارای مقبولیت بیشتری است.
- ارزهای فیات در مقایسه با ارزهای دیجیتال دارای نوسانات بسیار کمتری هستند. اما ارزهای دیجیتال دنیای پر نوسانی دارند. بنابراین میزان اطمینان مردم برای سرمایه گذاری در این بازار کمتر است.
می توان گفت تنها وجه اشتراک ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال نداشتن پشتوانه فیزیکی این دو سیستم پولی است.
بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست؟
سوالات متداول درباره ارز فیات
- آیا ارز فیات قابلیت استخراج دارد؟
این ارز به عنوان ارز ملی هر کشور توسط بانک های مرکزی تولید می گردد. به طور نمونه ارز فیات ایران ریال است. به همین خاطر استخراج این ارز معنی نداشته و توسط دولت ها در هر زمانی قابل تولید است. - بزرگ ترین مشکل ارزهای فیات چیست؟
امکان تولید ارزهای فیات بدون هیچ محدودیتی مهم ترین عیب این ارزهاست که منجر به کاهش ارزش دارایی افراد و افزایش تورم می شود. - معایب ارزهای فیات نسبت به ارزهای دیجیتال کدام است؟
تولید بدون محدویت آنها که منجر به ایجاد تورم و کاهش ارزش ارزهای فیات می شود.
استفاده از ارزهای فیات محدود به مناطق جغرافیایی مختلف و پذیرش آن توسط کشورهاست.
ارزهای فیات توسط دولت ها و بانک های مرکزی کنترل و نظارت می گردند.
قابلیت جهل ارزهای فیات، هک شدن حساب های بانکی نگهدارنده ارزهای فیات و سرقت این ارزها وجود دارد. در حالی که ارزهای دیجیتال به دلیل استفاده از سیستم رمزنگاری امنیت بالایی دارند. - مزیت های ارز فیات نسبت به ارز دیجیتال چیست؟
ارزهای فیات در مقایسه با رمزارزها نوسانات بسیار کمتری دارند.
نگهداری ارزهای فیات کم هزینه تر و راحت تر است.
ارزهای فیات نسبت به ارزهای دیجیتال مورد پذیرش بیشتری از عموم مردم قرار گرفته اند.
جمع بندی
با وجود پیدایش ارزهای دیجیتال اما همچنان رایج ترین سیستم مالی دنیا ارزهای فیات نظیر دلار، پوند و یورو هستند. این ارزها به عنوان رکن اصلی فعالیت های اقتصادی در کل دنیا مورد استفاده قرار می گیرند. پول فیات با وجود تاریخچه و پیشینه نه چندان خوب و مشکلات فراوان اما همچنان نسبت به ارزهای دیجیتال مورد پذیرش عمومی بیشتری قرار گرفته اند. همانطور که گفتیم ارزهای فیات هیچ پشتوانه فیزیکی نداشته و توسط دولت هر کشور صادر می شوند. ارزش پول فیات هر کشور وابسته به وضعیت اقتصادی آن کشور داشته و متغیر است.
هر آن چیزی که باید دربارهی رمزارز ملی بدانید
اپیدمی ویروس کرونا در جهان، موجب تسریع روند پیشرفت رمزارزها شده و بیشتر از قبل توجه افراد را به خود جلب کرده است. امروزه اقتصاد جهانی به ابزاری جهت پرداخت نیاز دارد که بتواند با استفاده از آن به شیوهای سریع، ارزان و بدون واسطه، کارهایی مانند اخذ ویزا، مسترکارت و غیره را انجام دهد. به همین علت اغلب کشورها در پی آن هستند که رمزارز ملی خود را پایهریزی کنند تا از این طریق، نیازهای جهانی خود را مرتفع بسازند.
به نظر میرسد در سالهای آینده ارزهای دیجیتال دولتی به طور گسترده در دسترس شهروندان عادی نیز قرار بگیرند. با این وجود هنوز هم عدهای از مردم در مورد رمزارز ملی اطلاعات چندانی ندارند. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید، پس بیایید چیستی رمزارز ملی را بررسی کنیم و دریابیم که چگونه رمزارز ملی میتواند در آیندهای نه چندان دور اتفاق مهمی را در زندگی ما رقم بزند.
رمزارز ملی چیست؟
منظور از رمزارز ملی، ارز رمزپایه با حمایت دولتی است. رمزارز ملی در واقع ارز رمزنگاری شدهای است که توسط دولت یک ملت واحد، توسعه یافته و اداره میشود. تفاوت رمزارز ملی با ارزهای رمزنگاری شده در این است که هیچ نهاد واحدی ارزهای رمزنگاری شده را کنترل نمیکند. در واقع ارزهای رمزپایه غیرمتمرکز هستند و محدودیت جغرافیایی ندارند. بنابراین رمزارز ملی تا حدودی برخلاف ارز رمزنگاری شده عمل میکند.
لازم به ذکر است که رمزارز ملی الزاما جایگزینی برای سیستم ارزی حال حاضر نیست. با این وجود، این امکان را به شهروندان میدهد که برای پرداخت هزینهی کالاها و خدمات از ارز رمزنگاری شدهای که مورد حمایت دولت است به جای ارز فیات استفاده کنند.
ارزهای ملی چقدر حائز اهمیت هستند؟
ارزهای رمزنگاری شده بیشتر در میان دولتهایی که به دنبال ایجاد ارز دیجیتال خود هستند، مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر کشورهایی مانند چین، سوئد و ژاپن دارای ارزهای دیجیتالی بوده و کشورهایی مانند استونی، فلسطین و روسیه نیز درصدد پیروی از این الگو هستند. اهمیت این ارزها تا جایی است که حتی یک کشور کوچک مانند جزایر مارشال اعلام کرده است که قصد دارد ارز دیجیتال خود را ایجاد کند تا اقتصاد خود را تقویت کند.
باتوجه به این مسائل، به نظر میرسد دولتها با دقت بیشتری در حال بررسی و ایجاد رمزارزهای ملی خود هستند. هرچند که عدهای دیگر معتقدند که پذیرش بیشتر ارزهای رمزپایه به ویژه از نوع ملی، میتواند پیامدهای جدی برای سیستم پولی بینالمللی داشته باشد.
آیا کشور ما دارای رمزارز ملی است؟
کشورهایی که تحت تاثیر تحریمهای شدید اقتصادی از جانب سایر کشورها قرار میگیرند، به ارزهای رمزنگاری شده به عنوان راهی برای فرار از این مجازاتها روی میآورند. یکی از این کشورها، کشور ما، ایران است که طبق گزارشهای به دست آمده، علاقه بسیاری به ایجاد ارز دیجیتال ملی خود دارد.
به گفته یکی از منابع خبری، دبیر شورای عالی فضای مجازی ایران پیشبینی کرده است که به دنبال تحریمهای جدید اعمال شده توسط ایالات متحده، در آینده از ارزهای رمزپایه برای آسانسازی تجارت بین ایران و شرکایش استفاده میشود. چرا که این ارز توسط همهی نهادهای دولتی و خصوصی نظیر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بانک مرکزی، وزارت نیرو، وزارت صنعت، معدن، تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی پذیرفته شده و مورد تایید است.
آیا رمزارز ملی همان استیبل کوین است؟
رمزارز ملی تا حد بسیار زیادی مانند یک استیبل کوین به نظر میرسد. از لحاظ عملکردی، این دو تا حدی شبیه به هم بوده و هر دو نمایانگر پول فیات (پول بدون پشتوانه) به صورت یک ارز دیجیتال هستند. اما با این حال با کمی دقت در هر یک متوجه تفاوتهای عمده آنها خواهید شد. استیبل کوینها را معمولا نهادهای خصوصی صادر میکنند. این ارزها نمایانگر پول فیات یا دارایی هستند و آنها را میتوان با داراییهایی معاوضه کرد که نمایانگر آن هستند؛ اما پول واقعی محسوب نمیشوند. درمقابل، رمزارزهای ملی، به عنوان پول فیات دیجیتالی یک کشور محسوب میشوند که دولت آن کشور، آنها را صادر میکند.
مزایای ایجاد رمزارز ملی برای یک کشور چیست؟
۱.معاملات آنلاین آسانتر
ایجاد امنیت و نگهداری از سیستمهای الکترونیکی بانکی امری بسیار دشوار است. مخصوصا این که امروزه همچنین اکثر کشورها با پدیدهای به نام فساد مالی نیز دست و پنجه نرم میکنند. ارزهای رمزپایه که بر بستر بلاکچین طراحی میشوند، به عنوان راهحلی برای رفع این مشکلات محسوب میشوند. این ارزها، انتقال پول، پرداخت و ردیابی معاملات را بسیار آسانتر و شفافتر میکنند. در سال 2014، اکوادور یکی از اولین کشورهایی بود که طرح ارز الکترونیکی دولتی را مورد آزمایش قرار داد. این یک سناریوی منحصر به فرد بود زیرا اکوادور از دلار آمریکا به عنوان واحد پول رسمی کشور خود استفاده میکرد. با این حال، سیستم دیجیتال دولتی به مقامات اجازه میدهد تا به راحتی سیاست پولی را برای کل کشور اجرا و کنترل کنند. بنابراین با توسعه و گسترش رمزارزهای ملی میتوان انتظار داشت که به مرور دولتها، رهگیری و اخذ مالیات را از طریق رمزارز ملی انجام دهند.
۲.تسهیل مبادلات ارزی
کشورهایی که در حال عملی کردن طرح ارز رمزپایه ملی خود هستند، دلیل اصلی این کار خود را سهولت در انجام مبادله ذکر کردهاند. برای یک شرکت تجاری، برقراری روابط بانکی در یک کشور کوچک، بسیار سخت و طاقت فرساست. ایجاد رمزارز ملی باعث میشود که شرکتهای بینالمللی در کشورهایی که اقتصاد ضعیفتری دارند، به راحتی نقل و انتقالات مالی خود را انجام بدهند.
eDinar تونس و ارز دیجیتال ملی سنگال هر دو به همین دلایل راهاندازی شدند. به خصوص کشور تونس که نقل و انتقالات پول به داخل و خارج از کشور در آن به سختی صورت میگرفت. در کشور سنگال نیز مقامات امیدوارند که یک ارز دیجیتال مناسب بتواند تجارت موثرتر و کارآمدتری را بین شرکای منطقه آفریقای غربی ایجاد کند.
۳.کمک به بازپرداخت قرضها
اگرچه این موضوع در بیشتر اسناد رسمی ناگفته مانده است، اما انگیزههای ایجاد ارز رمزنگاری شده ملی در بازار آزاد نیز به شدت احساس میشود. کشوری که مبادلات تجاری خود را از طریق رمزارز ملی مخصوص به خود انجام دهد، احتمالاً شاهد رشد ارزش آن خواهد بود. لازم به ذکر است که با رشد کافی رمزارز ملی یک کشور، میتوان بدهی ملی را کاهش داد.
آیا رمزارز ملی میتواند به عنوان ابزاری برای جلوگیری از پولشویی باشد؟
یکی از ویژگیهای مهم بلاکچین این است که یک نسخه کامل از تمام معاملات و تراکنشها را ارائه میدهد. این فناوری میتواند برای شناسایی پولشویی و استفادههای غیرقانونی مورد استفاده قرار بگیرد. برخی از دولتها مانند دولت چین که به دستگاه نظارتی گسترده خود معروف هستند، علاقه زیادی به استفاده از این اطلاعات مالی برای محکم نگه داشتن چارچوبهای خود دارند و میخواهند که شهروندان را از قانونشکنی دور کنند.
اما در مجموع میتوان گفت که برخی از دولتها با این سیاست موافق و برخی دیگر با آن مخالف هستند. به عنوان مثال به نظر میرسد که بانک فدرال رزرو آمریکا در صورت تصویب ارز دیجیتال ملی، به حفظ حریم خصوصی کاربران موجود در شبکه، علاقه بیشتری داشته باشد.
مثالهایی از شروع به کار آزمایشی رمزارز ملی در کشورهای مختلف
1.چین
بانک چین یکی از اولین بانکهایی است که رمزارز ملی خود به نام یوان دیجیتال را معرفی کرد. سال ۲۰۱۴ این کشور تیمی ویژه برای تحقیق و بهکارگیری یوان دیجیتال تشکیل داد. این ارز دیجیتال در سال ۲۰۲۰ و زمانی که چین نسخه اولیه آن را معرفی کرد، تمام توجهات را به خود جلب کرد. اولین آزمایش یوان دیجیتال در اکتبر ۲۰۲۰ در لوهو واقع در منطقه شنژن و دومین آزمایش آن در اوایل سال ۲۰۲۱ در شهر سوژو اتفاق افتاد. گفته شده است که یوان دیجیتال روی بازار ۲۷ تریلیون دلاری چین اثر خواهد گذاشت.
2.سوئد
قدیمیترین بانک دنیا، یعنی بانک ریکسبانک سوئد، در سال ۲۰۱۷ آغاز پروژه E-krona یا همان کرون الکترونیکی را اعلام کرد. با همکاری Accenture PLC، نسخه اولیه آن از فوریه ۲۰۲۰ تا فوریه ۲۰۲۱ آغاز به کار کرد و این پروژه تا فوریه ۲۰۲۲ گسترش داده شده است. E-krona به عنوان جایگزینی قدرتمند در وضعیت بحرانی یا آشفتگیهای تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ ارائهدهندگان خدمات پرداخت معرفی شده است و باعث ثبات سیستم پرداخت کشور سوئد خواهد شد.
3.ژاپن
بانک ژاپن در جولای ۲۰۲۰ اعلام کرد که آزمایش کاربردهای فناورانه و امکانپذیری رمزارز ملی خود، یعنی ین دیجیتال را آغاز کرده است.
پترو؛ رمزارز ملی ونزوئلا که ناکام ماند
پترو رمزارز ملی کشور ونزوئلا با پشتوانه نفت است که نتوانست این کشور را از فروپاشی اقتصادی نجات دهد. رمزارز ملی ونزوئلا در بستر بلاکچین NEM راهاندازی و ارائه شد، اما چندان موفق نبود و مورد اقبال عموم قرار نگرفت. حتی مردم کشور ونزوئلا، پترو را به عنوان ارزی کاربردی نمیشناسند، به طوری که گزارشهای جمعآوری شده توسط سازمانهای مختلف نشان میدهد که هیچ کسب و کار یا سازمانی، پترو را به عنوان یک روش پرداختی نمیپذیرد. با محرض شدن عدم استفاده و همچنین حضور نداشتن این رمزارز در پلتفرم صرافیها، هیچگونه فعالیتی در راستای بهبود وضعیت پترو انجام نگرفت. همه این موارد نشاندهنده آن است که پترو یک پروژه شکست خورده است که تنها باعث هدر رفتن سرمایه ملی شده است.
یک رمزارز ملی اگر میخواهد سرانجامی مانند پترو نداشته باشد، باید کاربردی شود و مورد استفاده قرار بگیرد و علاوه بر اینها، در بهترین صرافیهای ارز دیجیتال جهان نیز لیست شود. بنابراین حتی اگر قرار باشد کشور ما از رمزارز ملی برای دور زدن تحریم ها استفاده کند، لازم است رمزارز ملی دارای ارزش و اعتبار باشد و مورد پذیرش کشورهای طرف معامله قرار بگیرد. در این صورت است که میتوان رمزارز ملی را کاربردی و کارا دانست.
دیدگاه شما