سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟

انواع روش های انتقال پول در بانکها

کلرینگ یا پایاپای
که در این سیستم اشخاص برای وصول چک خود به شعبه ای که در ان حساب دارند مراجعه کرده (شعبه ای از حسابها ی خود که میخواهند وجه چک به ان واریز شود) و چک را به همراه فرمی در اختیار متصدی بانک قرار میدهند.این گونه چکها دو نمونه هستند:
۱-چک سایر شعب از همان بانک
۲-چک سایر بانکها
در نوع اول در پایان هر روز ویا ابتدای روز بعد چک ها جمع اوری شده و به شعبه وصول کننده عودت داده میشوند(اتاق پایاپای بانک صاحب چک)
در نوع دوم چک ها توسط مسول کلر به مرکزی به نام اتاق پایاپای ارسال میشوند و مسولین کلر بانکها در انجا چک های مربوط به بانک خود را جدا کرده و به شعب صاحب حساب جهت تایید ارسال میکنند و این عملیات بدون کارمزد و ۴۸ساعت به طول می انجامد.

✅ساتنا(سامانه تسویه ناخالص انی):

سامانه الکترونیکی است که پردازش و تسویه تراکنش های بین بانکی و دستور پرداخت سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟ های فوری را بصورت انفرادی و انی انجام میدهد.این سامانه به مشتریان بانک امکان میدهد با مراجعه به شعب خود و یا ار طریق اینترنت بانک حواله هایی با مبلغ بیش از ۱۵۰/۰۰۰/۰۰۰ریال به هر حسابی در هر بانکی انتقال دهند و تفاوت ان با چک رمز دار اینست که دیگر نیازی به شعبه دریافت کننده وجه نیست و نیز میتوان عملیات ساتنا را الکترونیکی انجام داد و حواله الکترونیکی بین بانکی صادر کرد(سبا).

روش پرداخت الکترونیکی برای پرداخت خرد و کوچک بر خلاف ساتنا که انی انجام میشود پایا با تاخیر یک یا دو ساعته انجام میشود و هردو بدون کارمزدند.پایا با هر مبلغی امکان پذیر می باشد و پایا به ساتنا متصل بوده است.و سقف انتقال برای پایا مبلغ ۱۵۰/۰۰۰/۰۰۰ریال است.

شبا راه ساده انتقال پول/محاسبه و دریافت شماره شبا فقط با یک کلیک

شناسه حساب بانکی ایران یا همان شبا، فرآیند انتقال پول به حسابی از بانک مبدا در بانک دیگر را از دریافت نقدی و واریز به آن حساب ساده تر نمود.

به گزارش خبرگزاری موج، بانک مرکزی جمهوری اسلامی، ایران شناسه حساب بانکی ایران، شبا را در تاریخ ۱۲ خرداد ماه ۱۳۸۸ به منظور تسریع در واریز وجه حساب مقصد، بعنوان ساختار یک شناسه منحصر به فرد برای هر حساب بانکی اعلام کرد.

به این ترتیب انتقال پول به حسابی از بانک مبدا در بانک دیگر، از دریافت نقدی و واریز به آن حساب نیز فرآیند ساده تری خواهد داشت.

شبا چیست؟

شناسه حساب بانکی ایران که به اختصار شبا نامیده می شود ، شماره سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟ 24 رقمی است که یک حساب بانکی را به صورت منحصر به فرد در تمام نظام بانکی ایران مشخص می نماید.

مزایای شبا

شبا یک شماره ی استاندارد بوده و جایگزین شماره حساب های فعلی نمی شود ، بلکه تنها به عنوان یک شماره در کنار آن ها قرار می گیرد.

شبا برای انواع حساب ها مانند: جاری، سپرده، تسهیلات و نظایر آن می تواند مورد استفاده قرار گیرد. این در حالی است که میتوان برای هر حسابی یک شبا ی مخصوص به آن حساب دریافت کرد.

شبا راه ساده انتقال پول

تمام اطلاعات یک شماره حساب معمولی درون شبا نیز وجود دارد. با در اختیار داشتن شماره شبا می توان وجه مورد نظر را به شبا منتقل کرده یا از طریق آن پول دریافت کرد، بدون این که نگران سایر جزئیات حساب بود.

شبا حاوی تمام داده های بانکی مورد نیاز برای انتقال است

برای حواله هایی که توسط شبا صورت می گیرد، نیازی به کنترل هیچگونه اطلاعاتی نظیر نام بانک، نام یا کد شعبه، شماره حساب، نوع حساب و سایر اطلاعات بانکی و نیز درگیری با کدهای مختلف و گوناگون نیست، زیرا تمامی این داده ها در شبا وجود دارد .

شبا عاری از هرگونه اشتباه

سهل انگاری و یا اشتباه در ورود شبا نگرانی چندانی ندارد؛ سامانه های بانکی از اشتباه مشتری در اعلام شبا و یا نیز اشتباه متصدی بانک در ورود اطلاعات شبا آگاه شده و بلافاصله آن را گزارش می کنند؛ به این معنی که اگر مشتری یا متصدی بانک یک یا چند رقم از شبا را به اشتباه وارد کنند، سیستم با کنترل محتوای شبا به او اعلام می کند که اشتباهی رخ داده است و باید شبا ی وارد شده مجددا کنترل شود .

این ساز و کار شبا امکان خطای مشتری و متصدی بانک در ورود اطلاعات حساب و ارسال وجه به حساب های دیگر را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد .

شبا پایه و اساس سامانه های الکترونیکی کشور"ساتنا و پایا"

انتقال پول بصورت الکترونیکی از هر حساب بانکی در هر یک از بانک ها، به حساب دیگری در دیگر بانک ها، با پیاده سازی سامانه تسویه ناخالص آنی "ساتنا" و سامانه پایاپای الکترونیک "پایا" در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران امکان پذیر شده است که شبا پایه واساسی برای سامانه های حواله الکترونیکی کشور ساتنا و پایا بوده و این سامانه های حواله الکترونیکی بر اساس شبا فعالیت می نمایند، بنابراین دانستن شبا حساب برای انجام حواله بین بانک ها برای همه مشتریان بانک ها یک ضرورت است.

شکل و محتوا

یک شبا به صورت زیر دیده می شود :

27 0170 0000 0010 0324 2000 01

شبا از دو قسمت دو رقمی و پنج قسمت چهار رقمی تشکیل می شود، تنها یک فاصله این قسمت ها را از هم جدا کرده است.

نوزده رقم سمت راست شبا، شباهت زیادی به شماره حساب داخلی بانک ها داشته و در واقع از آن ساخته می شود و سایر ارقام نیز انواع حساب، کد بانک و ارقام کنترل کننده ی صحت ( Chek Digit ) شبا را تشکیل می دهند.

مطابق با دستور العمل بانک مرکزی، بانک ها مکلف هستند، شبا تمامی حساب های مشتریان خود را محاسبه و در اختیار آنها قرار دهند و همچنین امکان محاسبه شبا را بر روی وب سایت اطلاع رسانی خود فراهم آورند.

دارندگان انواع حساب های بانکی میتوانند با مراجعه به شعبه، وب سایت اینترنتی و یا خود پردازهای بانک خود، شبا حساب یا حساب های خود را دریافت نمایند.

شبا بین المللی

مبادلات بین المللی نیز سرشار از عملیات شبا است و شبا در این مبادلات کاربرد بسیار مهمی دارد. شبا مبتنی بر استاندارد IBAN (مخفف International Bank Account Number) است که در حال حاضر در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان استاندارد شماره ی حساب بانکی مورد استفاده قرار می گیرد.

شبا بین المللی با افزودن IR به شبای داخلی تبدیل می شود.

IR27 0170 0000 0010 0324 2000 01

شبا بین المللی می تواند در مبادلات بین المللی استفاده شود.

تفاوت شماره‌ حساب، شماره‌ شبا و شماره‌ کارت چیست؟

شماره حساب، شماره شناسایی حساب افراد در بانک صاحب حساب است و برای انتقال وجه داخلی بین حساب‌های یک بانک کاربرد دارد. تمامی حساب‌ها شامل حقوقی و حقیقی و اعم از سپرده سرمایه‌گذاری و جاری یک شماره حساب دارند.

شماره شبا نیز به تعریف ساده، هر شماره حساب یک شماره‌ شبا یکتا دارد که برای انتقال وجه بین بانکی استفاده می‌شود.

معمولا به حساب‌های جاری و حقوقی کارت تعلق نمی‌گیرد و تنها برای حساب های سپرده کوتاه مدت شخصی کارت صادر می‌شود. شماره کارت نیز در سیستم بانکی ایران یکتا است و می‌توان برای جابجایی بین بانکی از آن نیز استفاده کرد. شماره کارت تاریخ انقضا دارد اما شماره حساب و شبا منقضی نمی‌شوند.

نکته امنیتی

ارائه‌ شماره‌ شبا به دیگران، امنیت حساب شما را به خطر نمی اندازد اما به دلیل اینکه شماره‌ کارت، برای خرید اینترنتی استفاده می‌شود، ارسال آن به دیگران از نظر امنیتی درست نیست.

ساتنا چیست؟

با وجود افزایش نرخ کارمزدهای خدمات بانکی، هنوز مشتریان بانک‌ها ترجیح می‌دهند از خدمات حضوری در شعبه (سنتی) استفاده کنند.
بر اساس بخشنامه مهر ماه امسال بانک مرکزی، کارمزد خدمات بانکی با هدف فرهنگ‌سازی در بین مردم افزایش یافت تا مردم به جای استفاده از خدمات در داخل شعبه، از ابزارهای بانکداری الکترونیک استفاده کنند تا به این ترتیب استفاده از بانکداری الکترونیک در بین مردم گسترش یابد. یکی از این ابزارها، سامانه سانتا (سامانه الکترونیکی تسویه ناخالص آنی است که از آذر ماه ۱۳۸۵ به منظور پوشش انتقالات بین بانکی الکترونیک راه‌اندازی شده و از شهریور ۱۳۸۶ تبادلات مشتریان بانکی به یکدیگر را نیز به انجام می‌رساند. مشتریان بانکی می‌توانند با استفاده از امکانات ساتنا بدون محدودیت مبلغ و بدون پرداخت کارمزد وجه را از یک حساب در یک بانک به حسابی دیگر در بانکی دیگر منتقل کنند.
وجوه حواله شده ساتنا حداکثر تا پایان وقت اداری درخواست حواله به حساب مقصد واریز می‌شود و جایگزینی برای انواع چک‌های رمز‌دار بین بانکی و اسکناس و چک‌های مسافرتی است.
با وجود اعلام و تشویق بانک مرکزی به استفاده مردم از سیستم ساتنا، آمار روزانه بانک‌ها نشان‌دهنده ادامه روند سنتی ارائه خدمات به مشتریان است.
آمار روزانه استفاده مردم از خدمات ساتنا در هفته گذشته در ۱۸ بانک و موسسه کشور فقط ۸هزار و ۸۳۲بار است. به این معنا که هنوز مشتریان بانک‌ها ترجیح می‌دهند کارمزدهای بالای خدمات بانکی را بپردازند.
یکی از مهم‌ترین دلایل این مساله به گفته مهران شریفی، مدیر اداره کل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی، آماده نبودن نرم‌افزارهای برخی شعب بانک‌ها است. بنابراین، سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟ این امر باعث شده مشتریان این شعب مجبور به پرداخت کارمزدهای مصوب باشند. اما به گفته شریفی تا پایان هفته جاری، اکثر شعب بانک‌ها به سامانه ساتنا متصل می‌شوند. وی معتقد است: برخی مشکلات مطرح شده از سوی مشتریان بانک‌ها مبنی بر آنی نبودن ساتنا مربوط به خود بانک‌ها است و نه سامانه ساتنا. این در حالی است که برخی مشتریان با انتقاد از افزایش یکباره نرخ کارمزدها، از عملکرد سامانه یا به گفته مدیرکل اداره نظام‌های پرداخت، از عملکرد شعب ناراضی‌اند. یکی از مشتریان بانکی با انتقاد از اینکه چرا یکباره برخی از کارمزدها تا هفت برابر افزایش پیدا کرده‌اند، از وجود سیستمی به نام ساتنا اظهار بی‌اطلاعی کرد.
حتی در پی مراجعه وی به شعبه بانک و درخواستش به منظور کسب اطلاع از سیستم ساتنا، یکی از کارمندان بانک نیز از چگونگی کار سامانه ساتنا اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت این سیستم هنوز در شعبه‌‌شان راه‌اندازی نشده است. جدا از همه کاستی‌های فوق، برخی عملکرد شعب بانک‌ها که در آمار عملکرد روزانه ساتنا در سایت بانک مرکزی منعکس می‌شود نیز حاکی از وجود مشکلاتی به عنوان نمونه بانکی باحدود سه ‌هزار شعبه در سطح کشور دارای آمار عملکرد ساتنا به میزان صفر و یا ۴۱ بار در برخی روزها است.تقریبا آمار فوق در مورد اکثر بانک‌ها صادق است و سامانه تسویه ناخالص آنی برای بسیاری از مشتریان بانک‌ها به معنای سامانه تسویه ناخالص آنی است که حتی به گفته یکی از این مشتریان آنی بودن در نظام بانکی به معنای سه‌روزه بودن تسویه است

کاهش ساعت استفاده از سامانه ساتنا از سوی بانک مرکزی

بانک مرکزی در بخشنامه ای، ساعت پذیرش دستور پرداخت از طریق سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا) را نیم ساعت در روز کاهش داد.

به گزارش ایسکانیوز ، در بخشنامه جدید بانک مرکزی، بانک ها مکلف شده اند از اول مردادماه امسال، ساعت پایان پذیرش دستور پرداخت از طریق ساتنا را در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 16 به ساعت 15:30 کاهش دهند.
ساعت پذیرش دستور پرداخت ساتنا در روزهای پنج شنبه تغییر نکرده و همان ساعت 13 است.
ساتنا سامانه ای الکترونیکی است که پردازش و تسویه تراکنش های بین بانکی و دستور پرداخت های فوری را به صورت انفرادی و آنی انجام می دهد؛ در این سامانه مشتریان می توانند نسبت به انتقال وجوه به حساب خود و یا سایر افراد در سایر بانک ها اقدام کند.
سامانه یاد شده، به مشتریان یک بانک این امکان را می دهد با مراجعه به شعب بانک خود و یا از طریق سامانه اینترنت بانک، حواله هایی را به هر حسابی در هر بانکی انتقال دهند.
از مزایای بکارگیری ساتنا امنیت، سرعت و سادگی انجام عملیات آن است.

تفاوت انتقال وجه از طریق ساتنا و پایا

حتما برای شما هم پیش آمده وارد اینترنت بانکتان شده و ببینید برای انتقال وجه دو امکان در اختیار دارید یعنی دو گزینه وجود دارد،انتقال وجه از طریق ساتنا و پایا. اما این دو سیستم چه هستند و چه تفاوت هایی با هم دارند.

هردو این سیستم ها سامانه انتقال وجه بین بانکی هستند که هم سریع اند و هم مطمئن اما هرکدام شرایط و قوانین خاص خودشان را دارند و شما با دانستن شرایط هرکدام بهتر می توانید تصمیم بگیرید.

سامانه پایاپای الکترونیکی (پایا) از روشهای الکترونیک برای پرداختهای خرد و سامانه تسویه ناخالص آنی( ساتنا) برای پرداختهای کلان و حواله های فوری است که هیچ کارمزدی نیز برای آنها در نظر گرفته نشده است. تفاوت ماهیتی این دو سیستم نیز در این است که در سیستم ساتنا عملیات طی نیم ساعت انجام می شود، اما در سیستم پایا با تاخیر یک یا دو ساعت صورت می گیرد.

** یکی از تفاوت ها سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟ در زمان انتقال است که پایا دیرتر انجام میشود و تفاوت دیگر در مبلغ است که با پایا هر مبلغی امکان پذیر است ولی ساتنا از سال ۹۱ به بعد قوانینی برایش گذاشته شده است.

«پایا» زیرساخت مبادله پیام‌های مالی مبتنی بر شماره حساب بانکی بوده و تسویه بین بانکی مبادلات انجام شده توسط این سامانه سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟ از طریق «ساتنا» صورت خواهد گرفت. به این منظور «پایا» مستقیماً به «ساتنا» متصل بوده و عملیات تسویه را در پایان هر چرخه پایاپای به صورت خودکار انجام خواهد داد.

در سیستم ساتنا تسویه حساب و واریز به حساب مشتری به صورت تک تک و درزمان درخواست به بانک مرکزی و بانک مقصد ارسال میشود و سرعت به نسبت قابل قبولی دارد که هم اکنون بین ۲ ثانیه تا ۲۰دقیقه در بانکهای مختلف متفاوت است اما در پایا ارسال به بانک در ساعتهای مشخصی و به صورت دسته ای از بانک مبدا به بانک مقصد صورت میگیرد یکی ۵/۷ صبح یکی ۵/۹ صبح و یکی ۵/۱۱ صبح و واریز به حساب مقصد بسیار با تاخیر است و تا آخر وقت اداری روز مورد تقاضا در بعضی شرایط طول میکشد

** سقف انتقال پایا ۱۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال در شعبه و از طریق ۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ريال در هر بار در سیستم سبا می باشد.

** انتقال وجوه از طریق پایا حدود ۲ساعت و نیم طول می کشد . تا به حساب مقصد انتقال یابد.

** انتقال وجه از طریق ساتنا آنی می باشد

** حداقل انتقال وجه از طریق ساتنا ۱۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد.

** حداکثر انتقال وجه در ساتنا از طریق سبا ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد.

** انتقال وجه از طریق ساتنا از شعب بانک ملی محدودیت مبلغی ندارد.

** اگر تمایل دارید تا وجهی را به سرعت به یک سپرده در بانک دیگری انتقال دهید از ساتنا استفاده کنید.

** اگر تمایل دارید تا وجهی را به یک سپرده در بانک دیگری انتقال دهید اما نیازمند انجام این کار در تاریخ فعلی نیستید از پایا استفاده کنید.

سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا) برای دو هدف اصلی از آذرماه سال ۱۳۸۵ راه اندازی شده است:

۱- تسویه مبادلات بین بانکها
۲-انتقال وجه فوری بین حساب‌های مشتریان در دو بانک مختلف

از شهریورماه ۱۳۸۷ خدمات ساتنا برای حواله بین حساب‌های مشتریان در دو بانک مختلف معرفی شده است. مشتریان بانکها می‌توانند با مراجعه به شعب بانک خود، از متصدیان مربوط درخواست حواله ساتنا به حسابی در بانک دیگر بنمایند. خدمات ساتنا در حال حاضر بدون کارمزد در تمامی شعب همه بانکها و برای انواع حسابها (اعم از سنتی و متمرکز) ارایه می‌شود.

درباره پایاپای الکترونیک (پایا)

پایاپای الکترونیک (پایا) زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانکی حسابی انبوه به شمار آمده و ستون فقرات حواله‌هاو انتقال وجه بین بانکی را در کشور تشکیل می‌دهد. «پایا» به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند دستور پرداختهای متعدد را از طرف بانکها دریافت، پردازش و برای انجام به بانکهای مقصد ارسال نماید. متناظراً بانکها نیز می‌توانند دستور پرداختهای مشتریان خود را به صورت انفرادی یا انبوه دریافت و برای پایاپای و انجام در بانکهای مقصد به «پایا» ارسال کنند. سامانه پایاپای الکترونیک در درون خود دارای دو هسته جداگانه «انتقال اعتبار» و «برداشت مستقیم» است که سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟ ارایه خدمات ارزش‌افزوده را برای بانکها میسر می‌سازند.

به گزارش بانکی دات آی آر،هسته انتقال اعتبار یا انتقال مستقیم همانند یک سامانه حواله بین بانکی عمل می‌نماید، با این تفاوت که این سامانه علاوه بر پذیرش حواله‌های انفرادی قادر خواهد بود تا حواله‌های انبوه شامل تعداد بسیار زیادی دستور پرداخت را نیز از بانکها و مشتریان آنها دریافت و پردازش نماید. قابلیتهای «پایا» ارایه خدمات زیر را در شبکه بانکی میسر خواهد ساخت:

۱. پرداخت الکترونیکی اقساط تسهیلات: بسیاری از تسهیلا‌ت گیرندگان، دریافتی‌های مستمر خود را در بانکی غیر از بانک تسهیلات دهنده دریافت می‌کنند. بر این مبنا استفاده از خدمات «پایا» امکان واریز وجه اقساط تسهیلات را بدون نیاز به مراجعه به شعب دو بانک و انتقال فیزیکی اسکناس، ایران چک یا اسناد بانکی کاغذی میسر خواهد ساخت.

۲. پرداخت حقوق و مستمری: در حال حاضر سازمانها برای پرداخت حقوق یا مستمری کارکنان یا بازنشستگان ناچارند برای تمامی تابعان خود در یک بانک حساب افتتاح کنند. استفاده از امکانات «پایا» به سازمانها و کارکنان و بازنشستگان آنها امکان می‌دهد تا بدون نیاز به افتتاح حسابهای متعدد در بانکهای مختلف بتوانند حقوق یا مستمری خود را از طریق واریز به حسابی که مد نظر کارکنان است دریافت کنند. این ویژگی به صورت ضمنی از تعدد حسابها در شبکه بانکی کشور خواهد کاست.

۳. پرداخت سود سهام و اوراق بهادار: شرکتهایی که دارای تعداد انبوهی سهامدار هستند می‌توانند با استفاده از امکانات «پایا» بدون نیاز به افتتاح حساب برای تک تک سهامداران، یا ارایه فیش برای دریافت سود سهام، وجوه را مستقیماً به حساب سهامداران واریز کنند.