تهدیدی برای نقدشوندگی بازار

اما در حال حاضر کار بسیار ساده شده است و شما میتوانید تنها با یک کلیک معاملات مشکوک در نمادها، فیلترهای ورود و خروج پول هوشمند و کلی امکانات کاربردی دیگر را ربات تابلو خوانی بورس مشاهده کنید. ابتدا فیلتر شکن خود را روشن کرده و سپس بر روی لینک یا کلیک کنید تا مستقیما وارد صفحه ربات شوید و از امکانات فراوان این ربات بهره مند شوید.

تهدیدی برای نقدشوندگی بازار

این روزها بازار سرمایه در حال توسعه هر چه بیشتر بوده و روز به‌روز محبوبیت بیشتری بین عموم جامعه کسب می‌کند. به‌طوری که شاهد صدور کدهای جدیدی بورسی، ورود سرمایه‌گذاران تازه به این بازار و در نهایت افزایش تعداد فعالان بازار سرمایه هستیم. اما در این میان باید توجه داشت که سرمایه‌گذاری در بازار سهام و ورود به بازار سرمایه، تنها به داشتن کد بورسی ختم نمی‌شود.

به عبارت دقیق‌تر یک سرمایه‌گذار بازار سرمایه باید آموزش های لازم برای سرمایه‌گذاری در این بازار را کسب کرده باشد و با تحلیل‌های مناسب و به‌موقع، بداند که بر اساس چه معیارهایی و چگونه در این بازار به خرید و فروش بپردازد.

در سال‌های اخیر شاهد رشد و توسعه هر چه بیشتر بازار سرمایه و ورود سرمایه‌گذاران جدید به این بازار بوده‌ایم. به ان ترتیب پس از توسعه همه‌جانبه بازارهای مالی و حضور گسترده مردم در بورس، نیاز به خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری بیش از پیش احساس شده است. در واقع معامله‌گران کم‌تجربه و فاقد تخصص مالی نیاز بیشتری به آموزش و برخورداری از تحلیل‌های مشاوران بورسی دارند تا در راستای سرمایه‌گذاری صحیح و کم‌ریسک، راهنمایی‌های لازم را کسب کنند و بتوانند خرید و فروش‌های مناسب و براساس تحلیل‌ انجام دهند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در گذشته تمام امور بازارهای مالی و به‌ویژه سرمایه‌گذاری در بازار سهام با مراجعه حضوری یا تماس تلفنی سرمایه‌گذاران به تالارهای بورس و شعب کارگزاری‌ها انجام می‌گرفت. بر این اساس اجرای سفارش‌های معاملاتی سرمایه‌گذاران نیز از سرعت بالایی برخوردار نبود و با کندی و اختلال زیادی همراه بود. اما با توجه به پیشرفت فناوری طی سال‌های اخیر و پدید آمدن امکاناتی نظیر معاملات برخط، به تدریج اکثر فعالیت‌های جانبی بازار سرمایه به‌خصوص مشاوره سرمایه‌گذاری نیز ماهیت اینترنتی پیدا کرد. استفاده گسترده از فناوری‌های نوین در بازارهای مالی سبب پیدایش تعداد نامحدودی از مشاوران مالی و سرمایه‌گذاری در فضای مبتنی بر وب و شبکه‌های اجتماعی شد. عمده خدمات ارائه شده توسط این مشاوران آنلاین، پیشنهادهای خرید و فروش دارایی‌های مختلف است که اصطلاحا سیگنال‌فروشی نامیده می‌شود. البته واضح است که اعتماد به سیگنال‌های ارائه‌ شده در فضای مجازی و در شرایط صعودی بازار، بازدهی کوتاه‌مدتی را نصیب سرمایه‌گذاران خواهد کرد، اما غفلت سرمایه‌گذاران تازه‌وارد از دریافت مشاوره و تخصص نهادهای مالی دارای مجوز برای سرمایه‌گذاری صحیح و اصولی در بازار سرمایه طبیعتا مشکلات و تبعاتی را تهدیدی برای نقدشوندگی بازار برای آنها در میان‌مدت تا بلندمدت به همراه دارد. ولی در این میان نباید غفلت سیاست‌گذار بورسی را نیز نادیده گرفت؛ همان‌طور که می‌دانیم سازمان بورس در سنوات اخیر در صدور مجوزها، به‌ویژه صدور مجوز مشاور سرمایه‌گذاری، همراستا و همسو با رشد صدور کدهای سرمایه‌گذاری عمل نکرده و این امر سبب شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به‌ویژه قشر عام جامعه که با مفاهیم اولیه سرمایه‌گذاری در بورس و بازار سرمایه ناآشنا هستند، ناگزیر به رجوع و خرید سیگنال در فضای مجازی باشند.

از طرفی نیز طبیعی است که طیف عظیمی از افراد باتجربه که سابقه طولانی‌مدت فعالیت در بازار سرمایه ‌دارند و نیز بعضا بسیاری از آنها دارای سوابق آکادمیک مالی در سطوح بالا هستند، اقدام به انتشار دانسته‌های علمی خود در بازار سرمایه نمایند. به این ترتیب اطلاعات منتشر شده در فضای مجازی و قرار گرفتن اطلاعات، آموزش‌ها، تحلیل و بعضا سیگنال‌فروشی، پاسخگوی بخشی از نیازهای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد در این بازار بوده است.

اما در این میان سوال اساسی که مطرح می شود و در اذهان فعالان بازار سرمایه به وجود می‌آید، این است که آیا واقعا خرید و فروش سیگنال در فضای مجازی خوب است یا مخرب؟! با تمام احترامی که به نظر منتقدین دارم که آنها فضای مجازی را مخرب می‌دانند، معتقدم وجود فضای مجازی و اطلاعات ردوبدل شده منجر به افزایش سطح سواد مالی جامعه و افراد فعال در این بازار و در این حوزه شده است.

اما نکته بسیار مهمی که نباید از آن غافل شد اینکه نباید اجازه داد فضای مجازی تبدیل به فضای قمار و سیگنال‌فروشی یا فضایی برای کلاهبرداری از سرمایه‌گذار شود. همچنین باید توجه داشت، اصولا بازارهای مالی به دلیل ماهیت پرنوسان خود، امکان پیش‌بینی قطعی ندارند. متغیرهای آماری فراوان، تعدد معامله‌گران خرد و کلان و… پتانسیل نقدشوندگی و تحرک قیمتی بالایی را برای این بازار فراهم آورده است که همین موضوع سبب شده پیش‌بینی قطعی و زمان‌بندی بازار ناممکن باشد. حتی معامله‌گران موفق و بسیار شناخته شده نیز هیچ‌گونه تضمینی در موقعیت‌های معاملاتی خود نداشته و صرفا روی فرآیند مثبت سرمایه‌گذاری در بلندمدت متمرکزند. در واقع عملکرد معاملاتی هیچ‌کس عاری از خطا و اشتباه نیست. با این وجود سرمایه‌گذار خرد باید به این نکات توجه داشته و به همین منظور سعی در افزایش سواد مالی خود داشته باشد.

چگونه ورود نقدینگی به بورس را تشخیص دهیم؟

تشخیص ورود نقدینگی به بورس یکی از راه‌هایی است که سرمایه‌گذاران با استفاده از آن می‌توانند وارد بازار شوند و معامله کنند. یکی از مشکلاتی که سرمایه گذاران در بورس دارند این است که در زمان نامناسب اقدام به خرید سهم می‌کنند و این موجب می‌شوند با وجود این‌که شرایط تکنیکال یا بنیادی سهم مناسب است ولی در نهایت قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند و سرمایه‌گذار هم متضرر می‌شود. به همین دلیل هم نیاز است یک سرمایه گذار ابتدا ورود نقدینگی به بورس را تشخیص دهد و سپس اقدام به معامله کند ولی در بازار سرمایه ایران بزرگ‌ترین ضعف بازار عدم دانش در این خصوص است. در این مقاله قصد داریم درباره تشخیص ورود نقدینگی به بازار سرمایه صحبت کنیم و بگوییم یک سرمایه‌گذار باید مولفه‌های ورود به بازار سرمایه را بداند و سپس اقدام به معامله کند. برای بررسی ورود نقدینگی به بورس باید در خصوص ارزش معاملات و ارتباط آن با ورود نقدینگی به بورس، ورود پول هوشمند به سهم و در نهایت فیلتر ورود نقدینگی به سهم اطلاعاتی داشته باشید.

1) استفاده از ارزش معاملات برای تشخیص ورود نقدینگی

ورود نقدینگی به بورس می‌تواند همگام با ارزش معاملات هم باشد. یکی از سیگنال‌هایی که تعیین می‌کند ورود نقدینگی به بازار سرمایه اتفاق افتاده یا خیر، ارزش معاملات روزانه بازار است. ارزش معاملات یک شرکت معمولا از ضرب حجم معاملات روزانه سهم در قیمت آن به دست می‌آید. حال فرض کنید اگر این فرمول را برای کل شرکت‌هایی که در روز معامله می‌شوند محاسبه کنیم، ارزش معاملات کل بازار به‌دست می‌آید.

معمولا و طبق تجربه، در بازار سرمایه زمانی که ارزش معاملات خالص روزانه بازار یعنی ارزش کل معاملات منهای معاملات بلوکی بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان باشد می توان گفت بازار شادابی لازم را دارا می باشد و فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری وجود دارد. البته بیان این جمله نشان دهنده این نیست که در روزهایی که بازار تا ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان معامله می‌کند برای سرمایه‌گذاری مناسب نیست بلکه در بازارهای با ارزش معاملات تهدیدی برای نقدشوندگی بازار پایین هم امکان نوسان‌گیری و خلق فرصت مناسب در بازار وجود دارد. اما زمانی که ارزش معاملات بازار بالا می‌رود این امکان برای همه فراهم می‌شود که از فرصت‌های موجود و خریدن سهم و کسب سود استفاده کنند.

2) تشخیص ورود پول هوشمند به سهم

ورود پول هوشمند به سهم و تشخیص آن می‌تواند کمک زیادی به سرمایه‌گذار برای شناخت سهام یا گروهی باشد که نقدینگی وارد آن شده است. شناسایی پول هوشمند یکی از روش‌هایی است که برخی از سرمایه‌گذاران برای تشخیص ورود نقدینگی به یک صنعت یا سهم از آن استفاده می‌کنند. ممکن است شنیده باشید که پول هوشمند وارد بورس شده یا پول هوشمند وارد فلان صنعت شده است. آیا تا به حال با خود فکر کرده‌اید که چگونه می‌توان و رود پول هوشمند به سهم را تشخیص داد؟ پول هوشمند تحت یکی از شرایط زیر وارد بازار بورس می‌شود که در ادامه ذکر می‌کنیم:

نشانه های ورود پول هوشمند به سهم

1. زمانی که وضعیت بازار نامساعد است و همه اظهار نا امیدی می‌کنند و به نوعی فشار فروش در سهم بالاست و تقاضایی برای سهام شرکت‌ها وجود ندارد آنجاست که پول هوشمند می‌تواند وارد بازار شود.
2. جایی که قیمت‌ها به پایین‌ترین حد خود رسیده و اصطلاحا قیمت‌ها کف هستند.

در تشخیص نشانه‌های ورود پول هوشمند در سهم، بازیگران اصلی سهم تحت عنوان سرمایه نهادی وارد بازار می‌شوند و شروع به خرید سهام شرکت‌ها می‌کنند و یک موج قوی را در سهام شرکت‌ها ایجاد می‌کنند. زمانی که قیمت‌ها حدود ۱۰ درصد افزایش پیدا کرد در بازیگران ثانویه و خرد بازار هیجان زیادی برای خرید سهام ایجاد می‌شود تا از رالی ایجاد شده در بازار جا نمانند. این زمان همان زمانی است که اخبار و شایعات بازار حسابی داغ و بهترین خبرهایی که در صنعت وجود دارد منتشر می‌شوند و اینجاست که هدف‌گذاری در خصوص قیمت سهم بسیار افزایش یافته و به محدوده ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد می‌رسد و همه سرمایه‌گذاران از رشد قیمت سهام صحبت می‌کنند.

در تهدیدی برای نقدشوندگی بازار مرحله بعدی بعد از یک رشد خوب در قیمت سهام، پول هوشمند از سهم خارج می‌شود و معمولا هم در طی چند روز اتفاق می‌افتد. معمولا هم شاهد کاهش سریع قیمت سهم هستیم و سرمایه گذاران خرد بازار که صرفا با استفاده از تبلیغات و جو هیجانی بازار وارد سهم شده‌اند؛ آخرین بازندگان سهم به حساب می‌آیند. معمولا این سرمایه‌گذاران متوجه خروج پول بعد از رشد قیمتی نمی‌شوند و از آنجایی که حجم هم در ریزش‌های قیمتی بالاست پیش خود می‌گویند که ”حجم‌ها بالاست و به نظر این اصلاح قیمتی است و انتظار رشد قیمت سهم در آینده وجود دارد” در صورتی که این تفکر اشتباه است و کاهش قیمت به همراه حجم‌های سنگین در واقع قسمتی از بازی است که بخشی از رویه ورود و خروج پول هوشمند است.

فیلتر ورود نقدینگی به بورس

گاهی اوقات می‌توان با استفاده از فیلترها در دیده بان بازار ورود نقدینگی به بورس را تشخیص داد. به همین جهت باید عواملی را که در ورود نقدینگی به بورس موثر است تشخیص داد و فیلترهای مربوط به آن را نوشته و در دیده بان بازار اجرا کرد. یکی از عواملی که می‌تواند ورود نقدینگی به سهم را مشخص کند حجم معاملات است که استفاده از آن می‌تواند کمک بسیاری به سرمایه‌گذار کند و با استفاده از آن سهامی که به یک باره حجم معاملات آن افزایش پیدا می‌کند را در فیلتر مشخص کرد. دستور زیر فیلتر ورود نقدینگی به سهم را نشان می‌دهد. اما به خاطر داشته باشید که باید وضعیت تکنیکال و تابلو خوانی سهم را هم مد نظر داشته باشید تا با استفاده از آن قادر باشید سهامی که ورود نقدینگی در آن اتفاق افتاده است را تشخیص دهید و سپس اقدام به معامله کنید. به همین منظور کافی است دستور زیر را در بخش فیلتر سایت tse تایپ کنید.

چه عواملی در ورود و خروج نقدینگی تاثیر دارند؟

ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات یکی از تکنیک های موثر در تابلو خوانی برای انتخاب سهم می باشد. در این مقاله آموزشی آموزش میدهم که چگونه حجم معاملات می تواند به عنوان یکی از فاکتور های موثر در انتخاب سهم به سرمایه گذار کمک کند. البته این موضوع را مد نظر داشته باشید که ارزش معاملات نیز میتواند در یک سهم به عنوان فاکتور ورود نقدینگی مد نظر قرار گیرد چرا که ارزش معاملات از ضرب حجم معاملات در قیمت سهم به دست می آید.

1) حجم معاملات

یکی از موضوعات قابل توجه در خرید و فروش سهام، حجم معاملات سهم است. حجم معاملات سهم تعداد سهامی می باشد که روزانه بین خریدار و فروشنده مبادله می شود. اما نکته اصلی اینجاست که کارکرد حجم معاملات در بازار سرمایه چیست و چگونه می توان از آن استفاده کرد. حجم معاملات هر سهم را به صورت روزانه میتوان در صفحه سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com مشاهده کرد. به عنوان مثال در شکل زیر حجم معاملات شرکت آریان نشان داده شده است.

در صورتی که بخواهیم حجم معاملات سهم را در روزهای گذشته (به عنوان مثال یک هفته گذشته) نیز مشاهده کنیم یا می‌توانیم با استفاده از نمودار حجم- قیمت آن را مشاهده کنیم و یا با استفاده از سابقه معاملات در صفحه هر نماد، حجم معاملات سهم در روزهای گذشته را مورد رصد و بررسی قرار دهیم. اما نکته اصلی اینجاست که کارکرد استفاده از حجم معاملات سهم در بازار سرمایه چیست و چگونه می توان از آن در معاملات بازار سهام استفاده کرد که در این بخش سعی می‌کنیم با یک مثال آن را به بیان ساده توضیح دهیم. فرض کنید حجم معاملات روزانه سهمی به صورت میانگین همواره بین 3 الی 4 میلیون سهم است. حال حجم معاملات سهم به یکباره افزایش پیدا کرده و به 13 میلیون سهم رسیده است. تا اینجای کار سرمایه گذار به این نتیجه می رسد که حجم معاملات سهم به صورت غیر عادی افزایش پیدا کرده و باید به دنبال دلیل آن و بررسی سهم باشد و افزایش حجم معاملات را به عنوان یک هشدار برای خود به حساب آورد که یا ورود نقدینگی به سهم اتفاق افتاده است و یا خروج نقدینگی.

گاهی اوقات می‌بینیم که حجم معاملات در نمادی به صورت غیرعادی افزایش پیدا می‌کند و به یکباره چندین برابر میانگین چند روز گذشته، در طول یک روز معامله می‌شود. این نکته با احتمال زیاد می‌تواند اولین سیگنال در خصوص ایجاد تحرکات و وقوع اتفاقاتی مهم در سهم باشد. از طرفی همگام با این موضوع، باید جهت حرکت قیمتی سهم را در نظر داشت که آیا همگام با افزایش حجم شاهد کاهش قیمت سهم بوده ایم و یا افزایش قیمت سهم. به عنوان مثال حجم معاملات سهم در کادر قرمز به طور میانگین حدود 6 میلیون می باشد ولی به یکباره حجم معاملات سهم در باکس سبز رنگ به 14 و 11 میلیون رسیده است و این نشان از یک هشدار و بررسی روند حرکتی سهم می باشد.

افزایش حجم معاملات سهم در جهت مثبت، می‌تواند انتظار برای حرکت صعودی سهم در روزهای آینده باشد و حرکت نزولی هم نشان از احتمال انتشار خبر منفی در سهم است که عده ای از این موضوع مطلع هستند و زودتر به فروش سهام اقدام کردند اما این موضوع نمی تواند قطعی باشد که در ادامه در خصوص آن صحبت می کنیم. پس تا اینجا بدانید که حجم در معاملات بسیار مهم می باشد. در ربات تابلو خوانی ما این امکان را فراهم کردیم که شما قادر باشید تمامی حجم های مهم در معاملات را تنها با چند کلیلک مشاهده کنید و در نهایت با بررسی سهام ان شرکت تصمیم به معامله در مورد آن بگیرید.
✅ برای استفاده از این بخش فوق العاده کاربردی در ربات تابلو خوانی بورس کافی است بر روی ” خدمات اختصاصی ” کلیک کرده و سپس بر روی ” سیگنال حجم معاملات ” کلیک کنید. پس از آن شما با 4 گزینه متفاوت مواجه می شوید که شامل بیشترین حجم معاملات به میانگین هفتگی و میانگین ماه و سال و نسبت به حجم شناور می باشد ( در انتهای مقاله در خصوص استفاده از ربات توضیح دادیم)

2) وضعیت تکنیکال سهم

ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات اولین موضوع در بررسی پتانسیل سهم برای رشد قیمت می باشد. دومین عامل وضعیت تکنیکالی سهم است. افزایش حجم معاملات سهم در محدوده های حمایت و مقاومت تکنیکالی، نکته مهمی هست که باید مد نظر قرار گیرد. از نظر تکنیکالی با رسیدن قیمت به حمایت های معتبر در سهم، انتظار افزایش تقاضا و حجم معاملات را داریم و در مقاومت ها هم شاهد افزایش حجم فروش و عرضه های فراوان هستیم . بنابراین ممکن است در سهمی افزایش یکباره حجم معاملات را داشته باشیم و قیمت سهم هم مثبت شود ولی با مشاهده نمودار سهم می‌بینیم که سهم در محدوده مقاومتی خود در حال معامله می باشد و احتمال کاهش قیمت بعد ازآن وجود دارد و این به عنوان یک سیگنال خرید در سهم به حساب نمی‌آید.

فرض کنید در سهمی افزایش یکباره حجم معاملات را داشته باشیم و این افزایش سهم در محدوده حمایت تکنیکالی اتفاق افتاه باشد. در این حالت می‌توان گفت که با افزایش یکباره حجم معاملات و آن هم در محدوده مثبت انتظار رشد قیمت سهم وجود دارد. بنابراین در محدوده های حمایتی سهم حجم معاملات باید بالاتر از میانگین حجم معاملات روزانه باشد. فرض کنید میانگین حجم معاملات در یک هفته کاری گذشته 400،000 سهم باشد؛ بنابراین در محدوده حمایت تکنیکالی نیز باید حداقل 400،000 سهم ( معمولا در حمایت ها حجم به شدت افزایش می یابد) معامله شود تا بتوان تایید حمایت سهم را داد و این بدین معنی است که اگز در محدوده حمایت تکنیکالی شاهد کاهش حجم معاملات باشیم احتمال شکست محدوده حمایت بسیاری بالا می باشد.

3) قدرت خریدار به فروشنده در سهم

سومین عامل در بررسی ورود و یا خروج نقدینگی به سهم با استفاده از حجم معاملات نسبت قدرت خریدار به فروشنده در سهم می باشد( مقاله نسبت قدرت خریدار به فروشنده را از قبل مطالعه کنید ) باید تعداد خریداران و فروشنده ها و به بیان دیگر قدرت خریدار و فروشنده در سهم مد نظر قرار گیرد. افزایش نسبت تعداد خریدار به فروشنده، نشان دهنده فشار فروش در سهم است که ممکن است ادامه دار باشد. پس بهتر است در این حالت از سهم دوری کنیم و به فکر خرید نباشیم و یا اگر سهم را در سبد سهام داریم، آن را بفروشیم. افزایش حجم معاملات سهم در محدوده های حمایت و مقاومت تکنیکالی، نکته مهمی هست که باید مد نظر قرار گیرد. از نظر تکنیکالی با رسیدن قیمت به حمایت های معتبر در سهم، انتظار افزایش تقاضا و حجم معاملات را داریم و در مقاومت ها هم شاهد افزایش حجم فروش و عرضه های فراوان هستیم.

جمع‌بندی

به نظر من بهتر است با افزایش حجم معاملات سهم، به دنبال علت موضوع باشیم و همزمان موارد ذکر شده را بررسی کنیم تا بتوانیم تصمیم درستی در مورد موقعیت معاملاتی بگیریم. در خصوص حجم معاملات و روند حرکتی قیمت سهم اتفاق نظر مثبتی در بین اهالی بازار وجود ندارد و من هم تا به حال مقاله علمی ندیدم که این موضوع را با روش همبستگی بررسی کند و به همین دلیل به صورت قطع نمی‌توان گفت که یک همبستگی مثبت بین حجم معاملات و روند حرکتی قیمت سهم وجود دارد.

ربات تابلو خوانی در بورس

اما در حال حاضر کار بسیار ساده شده است و شما میتوانید تنها با یک کلیک معاملات مشکوک در نمادها، فیلترهای ورود و خروج پول هوشمند و کلی امکانات کاربردی دیگر را ربات تابلو خوانی بورس مشاهده کنید. ابتدا فیلتر شکن خود را روشن کرده و سپس بر روی لینک یا کلیک کنید تا مستقیما وارد صفحه ربات شوید و از امکانات فراوان این ربات بهره مند شوید.

عدم نقدشوندگی؛ مشکل اصلی بورس/ حذف مقطعی قانون حجم مبنا؛ شایدعلاج بازار سرمایه

در شرایط امروز بورس، حذف دامنه نوسان می تواند ضربه بزرگی بر پیکر اندک تتمه پس انداز مردم بزند، اما شاید حذف موقت قانون حجم مبنا بتواند از شدت صف های فروش کاذب بکاهد. مشکل امروز بازار سرمایه ایران، اعتماد از دست رفته و پول های پارک شده و در یک کلام، عدم نقدشوندگی است و باید راه چاره ای برای آن پیدا کرد.

صاحب نیوز– مهدی ناصری/ رشد غیر منتظره چهار ماهه بورس تهران از ابتدای سال 1399 تا اواسط مرداد ماه، سبب یک اشتیاق کاذب در بدنه جامعه برای سرمایه گذاری در بورس شد. وقتی که اکثر نمادهای بورس و فرابورس و حتی بازار پایه سبز سبز و قفل در صف خرید بودند و رییس جمهور هم ندای« همه چیز خود را به بورس بسپارید» سر داد و بسیاری از مردم از همه جا بی خبر هم پس انداز خود را به سهام تبدیل کردند تا شاید بتوانند از چنگال غول تورم بگریزند و با کاهش هر روزه ارزش پول ملی، بتوانند ارزش سرمایه خود را حفظ کنند و برخی هم با خیالاتی، خانه و اتوموبیل خود را فروختند و در قله های قیمتی وارد بورس شدند. آن روزها، برخی نوزادان یک روزه خود را به بغل گرفتند و برای احراز هویت به دفاتر پیشخوان دولت بردند تا کد بورسی بگیرند و عرضه اولیه بخرند. اما ناگهان بازار شروع به ریزش کرد و صف های خرید، متعادل شدند و فرصت خرید برای تازه واردان فراهم شد.بسیاری از مفسران و تحلیلگران، فاندامنتالیست ها و تکنیکالیست ها و صاحبان کانال های تلگرامی شاخ، هر تعادل در بازار را فرصت خرید ارزیابی کردند و مردم را ترغیب به ورود به سهام در قله های قیمتی کردند. مردم خوشحال بودند که موفق به خرید سهام نمادهایی از قبیل خودرو و خساپا و شپنا شده اند، اما غافل از اینکه به زودی این نمادها در صف فروش قفل می شوند و اتفاقاً پایانی هم پر می کنند.

اکثریت بدون دانش بورسی وارد شده بودند و حالا مأمنی جز کانال های بدون هویت VIP برای جبران ضررهای خود نداشتند و همان تتمه سرمایه خود را هم به حلقوم برخی ادمین های کلاه بردار ریختند و خاک بر سر ریختند و هر روز وعده « گر صبر کنی، زغوره حلوا سازی» شنیدند. دولت و مجلس جلسات متعددی برای بهبود بازار سرمایه برگزار کردند و حتی رییس دفتر رییس جمهور کفی را برای شاخص کل تعیین کرد که پایین تر از آن نمی آید. آن زمان عده ای ساده لوحانه فکر کردند که او یک تحلیلگر ارشد مسائل روز اقتصاد است، چرا که آن روز، هنوز اظهار نظری درباره «بیت کورن» نکرده بود.

القصه، دولت صندوقی به نام «پالایش یکم» را عَلَم کرد و در بوق و کرنا زد که ایها الناس، دولت چوب حراج به مالش زده و می خواهد عنان اقتصاد کشور را به دست مردم بسپارد. مواضع ضد و نقیض وزیر نفت و وزیر اقتصاد پیرامون این صندوق هم مدتی مردم را سرگرم کرد تا اینکه بالاخره این صندوق عرضه شد و بیچاره هایی بودند که پس انداز اندک خرید جهیزیه را برای همه اعضای خانواده خود، پالایش یکم خریدند، اما بعد از چند ماه، با قیمتی پایین تر از خرید و مجبور به فروش شدند و قیمت آن حتی تا نصف قیمت خرید هم سقوط کرد.

امروز بیش از 8 ماه از دعوت رییس جمهور می گذرد و هنوز مردم حاصل صبر خود را ندیده اند.

دامنه نامتقارن هم نتوانست اعتماد از دست رفته مردم را برگرداند تا اینکه چندی پیش، رییس سازمان بورس، از احتمال متقارن شدن مجدد دامنه نوسان سخن راند و مدیر عامل فرابورس هم راه چاره بازار سهام را در 10 درصدی شدن یا حذف دامنه نوسان جستجو کرد. در حال حاضر، 10 درصدی شدن دامنه نوسان شاید بتواند کارگشا باشد، اما با توجه به جو ناامیدی حاکم بر بازار سرمایه و امید به بازگشت آمریکا به برجام و شرایط هیجانی سهامداران کم دانش، حذف کلی دامنه نوسان می تواند تهدیدی مضاعف برای اقشار مستضعفی باشد که هنوز پس اندازی در بورس دارند تا با غلبه ترس، کورسوی امید خود را از دست بدهند و سهام خود را مفت در اختیار ثروتمندان قرار دهند.

امروز اما با توجه به حجم بسیار پایین معاملات روزانه در بورس تهران و عدم پرشدن قیمت پایانی، علیرغم صف فروش بودن اکثر نمادهای بازار، به نظر می رسد که حذف مقطعی قانون حجم مبنا می تواند مفید به فایده واقع شود و تا حدودی از میزان صف های فروش غیر واقعی بکاهد. مشکل امروز بازار سرمایه ایران، اعتماد از دست رفته و پول های پارک شده و در یک کلام، عدم نقدشوندگی است و باید راه چاره ای برای آن پیدا کرد.

ریسک نقدینگی یا نقدشوندگی (risk liquidity) چیست و چگونه آن را مدیریت کنیم؟

در ابتدا لازم است بدانید که نقدیندگی یا نقدشوندگی یعنی قابلیت تبدیل شدن به پول نقد در کمترین زمان. متعاقباً ریسک نقدشوندگی نیز ریسکی است در مورد فروش و نقد کردن یک سهم وجود دارد. هر چه این ریسک برای یک سهام کمتر باشد ما می توانیم آن سهام را راحت تر به پول نقد «مطابق با قیمت دلخواهمان» تبدیل کنیم.

ریسک نقدینگی یا نقدشوندگی (risk liquidity) چیست و چگونه آن را مدیریت کنیم؟

ریسک نقدینگی یا نقدشوندگی ( risk liquidity )

دنیای بورس هر روز در حال بزرگتر شدن است، طبیعتاً این بزرگ شدن موجب رونق بازار و استقبال بیشتر از آن می شود. طبیعیست که در این بازار بزرگ موفقیت توسط افرادی کسب می شود که آشنایی بیشتری با جزئیات این بازار دارند. در این مطلب قصد داریم تا شما را با ریسک نقدینگی آشنا کنیم که یکی از مفاهیم کاربردی در بورس است و بسیاری از فعالان و معامله گران توجهی به آن نمی کنند، اما دانستن آن کمک زیادی به موفقیت شما در بورس می کند. پس با ما باشید تا در ادامه ی این مطلب شما را بیشتر با ریسک نقدینگی آشنا کنیم .

ریسک نقدشوندگی در چه مواقعی ظاهر می شود؟

برای شروع لازم است بدانید که نقدینگی اصطلاحی است که برای اشاره به چگونگی خرید یا فروش دارایی ها یا اوراق بهادار در بازار استفاده می شود. فاکتور نقدینگی یک دارایی اساساً توضیح می دهد که چقدر سریع می توان آن را به پول نقد تبدیل کرد. به طور کلی دو نوع نقدینگی در بازار وجود دارد که اولین مورد نقدینگی مربوط به بودجه و دومین مورد نقدینگی مربوط به بازار است .

نوسان نقدی در اثر فاکتور های مختلف موجب ایجاد مفهومی به نام ریسک نقدینگی می گردد. در واقع اگر شرایطی پیش بیاید که شما در آن نتوانید سهام خودتان را به ارزش واقعی خودش و در زمانی کوتاه بفروشید، ریسکی به نام ریسک نقدشوندگی را به جان خریده اید. این ریسک اشاره به این دارد که شما برای فروش سهم خودتان به قیمت واقعی اش چقدر زمان لازم دارید. اگر دارایی یا سهام شما برای فروش با قیمت مورد نظرتان به زمان بسیار زیادی احتیاج دارد، ریسک نقدشوندگی یا نقدینگی دارایی شما بالاست.

در طرف مقابل هم اگر شما بتوانید راحت و سریع سهام یا دارایی خودتان را به قیمت واقعی اش بفروشید، ریسک نقدینگی یا نقدشوندگی سهام شما بسیار پایین خواهد بود .

افزایش این ریسک سهام را تحت تاثیر قرار می دهد چرا که سرمایه گذاران تلاش خواهند کرد تا هر چه سریعتر سهام خودشان را بفروشند. به همین میزان عرضه به شدت بالا می رود که این اتفاق موجب می شود تا شکاف قیمت خرید فروش به وجود بیاید. در این شرایط هر کسی قصد دارد تا به هر قیمتی که شده سهامش رو بفروشد، به همین دلیل قیمت سهام به شدت کاهش می یابد .

پس می توان اینگونه گفت که افزایش ریسک نقدشوندگی، افزایش عرضه و کاهش شدید قیمت ها را به دنبال دارد؛ در سمت مقابل کاهش ریسک نقدشوندگی موجب بالا رفتن تقاضا و متعاقباً بالا رفتن قیمت ها می شود .

توجه داشته باشید که شکاف قیمت خرید و فروش و زمان لازم برای فروش، فاکتورهای اساسی در میزان ریسک نقدشوندگی به حساب می تهدیدی برای نقدشوندگی بازار آیند. (1)

انواع مختلف ریسک نقدشوندگی

ریسک نقدینگی در بودجه

این ریسک به عوامل مختلفی از جمله اندازه شرکت بستگی دارد، چرا که هرچقدر اندازه شرکت بزرگتر باشد، توان جبران بدهی ها نیز بیشتر خواهد شد و در نتیجه ریسک نقدینگی پایین خواهد آمد . (2)

ریسک نقدینگی در بازار

مسلماً در این شرایط آتش به مالتان خواهید زد! شما در این شرایط ملک خودتان را زیر ۱۰ هزار دلار خواهید فروخت، در شرایطی که ارزش واقعی آن ۱۰ هزار دلار است اما به سبب عجله شما برای فروش و کاهش تقاضا برای خرید، ریسک نقد شوندگی به وجود می آید و شما قادر نخواهید بود ملکتان را به قیمت واقعی خودش بفروشید. در نتیجه ی این اتفاقات شما برای فروش و نقد کردن دارایی خودتان دچار ضرر و زیان خواهید شد . (2)

دلایل و عوامل موثر بر ریسک نقدینگی

برای شروع لازم است بدانید که شکاف قیمت خرید و فروش وقتی اتفاق می افتد که یک سهام قیمتی درخواستی پایین تر و یا بالاتری نسبت به قیمت پیشنهادی فروشنده دارد. شکاف قیمت خرید و فروش در واقع اختلاف بین «بالاترین قیمت پیشنهادی یک خریدار برای پرداخت بابت یک سهم» و «پایین ترین قیمت پیشنهادی یک فروشنده برای یک سهم» است.

در این بین بدیهی است که خریدار به دنبال پرداخت قیمت پیشنهادی و خودش و فروشنده نیز به دنبال دریافت قیمت پیشنهادی خودش باشد. حال اگر شکاف قیمت خرید و فروش کم باشد و فاصله ی بین دو مولفه تعیین کننده میزان شکاف نزدیک باشد«یعنی قیمت پیشنهادی خریدار بالاتر از فروشنده باشد»، این برداشت برای فروشنده به وجود می آید که سهام در آینده ای نزدیک دچار افزایش قیمت خواهد شد و او برای سهم خودش مبلغ بالاتری را درخواست خواهد کرد که این موضوع نشانگر کاهش ریسک نقدینگی آن سهم است؛ یا به طور ساده می توان گفت که آن سهم توانایی بالایی برای تبدیل به پول نقد دارد . (3)

علاوه بر شکاف قیمت خرید و فروش، عمق بازار نیز یکی از فاکتورهای موثر بر ریسک نقدینگی است. در واقع عمق بازار به توانایی بازار برای جذب میزان غیر منتظره ای از فروش یا خروج یک سرمایه گذار از بازار سهامداری اشاره می کند. برای مثال وقتی یک سهامدار کوچک کمپانی اپل اقدام به فروش سهام می کند اتفاق خاصی برای قیمت آن سهم نمی افتد، اما در طرف مقابل وقتی که یک سرمایه دار بزرگ اقدام به فروش تمامی های خودش می کند روند عرضه و تقاضا را به هم می زند، طبیعتاً با این کار او میزان عرضه بالا می رود و این اتفاق موجب افزایش ریسک نقدینگی می گردد .

اندازه یک شرکت مهم در میزان ریسک نقدینگی تأثیرگذار است، چرا که شرکت های بسیار بزرگ در اثر فروش بخشی از سهام شان کمتر تحت تاثیر قرار می گیرند.

البته باید این موضوع را در نظر داشته باشید که این قیمت ها موقتی خواهند بود و پس از مدتی به حالت عادی باز می گردند. در این بین باید آگاه باشید که به توانایی بازار در بازگشت از قیمت های موقت نادرست انعطاف پذیری می گویند. انعطاف پذیری نیز ارتباط تنگاتنگی با اندازه شرکت دارد.

افق زمانی فروشنده هم تاثیر بسیار زیادی روی جابجایی ریسک نقدینگی دارد، چرا که اگر فروشنده ای برای فروش سهام خودش از نظر زمانی عجله داشته باشد به طرز فزاینده ای خطر کاهش نقدینگی را افزایش می دهد، در حالی که اگر فروشنده یا فروشندگان یک سهم زمانی صبور باشند خطر کاهش نقدینگی آن ها را تهدید نمی کند . (4)

در کنار تمام معیارهایی که بیان کردیم، حجم معاملات نیز یکی از معیارهای پرکاربرد برای محاسبه ریسک نقدینگی است اما در حال حاضر این فاکتور یک شخص ناقص به حساب می آید به طور کلی می توان گفت که حجم بالای خرید یا فروش در یک تجارت لزوماً به معنی بالا یا پایین رفتن ریسک نقدینگی نیست .

نحوه محاسبه ریسک نقدینگی

در این مورد می توان به جرات گفت که محاسبه خطر نقدینگی یک هنر است. پس از محاسبه ی فاکتر VaR ، باید آن را در محاسبات و پیش بینی های خودمان قرار دهیم. برای این کار معمولاً از یک روش افزودنی VaR استفاده می شود. این فرآیندها Var یا داده های در خطر را بعد از در نظر گرفتن عوامل نقدینگی تنظیم می کنند . در اثر این فرآیند، پارامترهای مختلف ما اصلاح می شوند.

باید بدانید که گاهی اوقات این فرآیند، اصلاح پارامترهای مدل VaR مانند سطح اطمینان، میزان دوره والبته حساسیت ورودی ها را شامل می شود. از طرفی محققان نیز تمایل دارند تا رویکردهای مختلفی را در یک مدل اقتصادی امتحان کنند تا برایشان اطمینان حاصل شود که میزان ریسک نقدینگی با دقت اندازه گیری می شود . اما در این بین همه ی کارشناسان معتقدند که ریسک نقدینگی بیش از هر چیزی به شکاف قیمت بستگی دارد. (5)

تاثیر ریسک نقدینگی بر بازار سهام

جالب است بدانید که قبل از بحران مالی جهانی خطر نقدینگی از طرف بسیاری از سهامداران و معامله گران، فاکتوری با اهمیت به شمار نمی رفت. اما پس از بحران بزرگ مالی در جهان همه متوجه تاثیر فاکتور نقد شوندگی روی پروژه های مالی کوتاه مدت و سیستم های بانکی و سهام شدند و همین موضوع باعث شد تا بسیاری از اقتصاددان ها دست به اصلاح مدل های مالی بزنند؛ چرا که آن ها بعد از بحران بزرگ مالی جهان دریافتند که همه موسسات کوچک و بزرگ مالی و حتی دولت ها به طور جدی می توانند تحت تاثیر ریسک نقدینگی یا نقدشوندگی قرار بگیرند .

از نظر علمی، فقدان نقد شوندگی برای سهام، ریسک نقدشوندگی را بالا می برد؛ چرا که دارندگان یک سهم خاص با فهمیدن این موضوع که ممکن است در صورت تاخیر در فروش درگیر زیان های بزرگ شوند، سریعاً اقدام به فروش سهام می کنند. همین موضوع میزان عرضه برای یک سهام به شدت بالا برده و میزان تقاضا را نزدیک به صفر می کند، این موضوع منجر به افت شدید قیمت سهام می شود.

نباید فراموش کرد که این اتفاقات در کشورهایی که در حال توسعه هستند باشدت بیشتری رخ می دهد، چراکه معامله کنندگان در این کشورها پتانسیل تصمیمات احساسی بسیار بالایی دارند و ممکن است با ایجاد صف فروش در یک سهم موجب شکسته شدن قیمت آن بشوند . (6)

نتیجه گیری و جمع بندی

آگاهی نسبت به نکات ریز و تاثیرگذار می تواند سرنوشت ما در بازار بورس را تغییر دهد. اهمیت ریسک های مختلف در بازار بورس معمولاً دست کم گرفته می شود و ذهن سرمایه گذاران و علاقه مندان در بازار بورس صرفاً روی مفهوم ریسک معمولی متمرکز می شود. این در حالی است که مفاهیمی مانند ریسک نقدینگی و ریسک قانونی نیز دارای اهمیت بالایی هستند.

همانطور که در این مطلب اشاره کردیم، ریسک نقدینگی را می توان به دو بخش ریسک نقدینگی بودجه و ریسک نقدینگی بازار تفکیک نمود. مطمئناً با دانستن مفهوم ریسک نقدینگی و تأثیر آن روی جریان بازار سهام، درک بهتری از روند بازار خواهیم داشت و این درک صحیح موجب تصمیم گیری های خوب می گردد.

نتیجه این فرایند نیز سود کردن در بازار بورس است که این روزها همه به دنبال آن هستیم. در انتها امیدواریم که از این مطلب اطلاعات مفیدی را دریافت کرده باشید تا با آگاهی بیشتر، قدم های مهمی را برای رسیدن به موفقیت بردارید.

کوچ سرمایه‌گذاران از بازار سرمایه/ افزایش شدت خروج نقدینگی در چند روز اخیر/ شورای عالی بورس درباره بازار برتر هیچ تصمیمی نگرفته است

عضو شورای عالی بورس اظهار داشت: جلسه شورای عالی فردا برگزار می‌شود و تصمیمی هم برای تشکیل بازار برتر با دامنه نوسان 10 درصد نگرفته‌ایم. سازمان بورس باید درباره تشکیل این بازار اطلاع‌رسانی کند.

سعید اسلامی بیدگلی در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به خروج پول از بازار سرمایه اظهار داشت: در چند روز اخیر شاهد خروج نقدینگی از این بازار به دلیل ریزش‌های متوالی شاخص بودیم که بخشی از این ریزش‌ها، واکنش به کاهش احتمالی قیمت ارز است.

وی ادامه داد: باید توجه داشته باشیم که سهم قابل توجهی از بازار را امروز حقیقی‌ها تشکیل دادند و طبیعتاً رفتار هیجانی این افراد و واکنش آنها به موضوعات مختلف در کلیت بازار اثرگذار است.

اسلامی با اشاره به سایر عوامل اثرگذار در ریزش شاخص گفت: ریزش شاخص دلایل مختلفی دارد که در کنار واکنش آن به اخبار اقتصادی و سیاسی و افزایش تعداد حقیقی‌های غیرحرفه‌ای، مجموع رفتار سیاست‌گذاران کلان باعث کاهش اعتماد به بازار سرمایه شده و حقوقی‌ها را هم ضعیف کرده است.

عضو شورای عالی بورس با بیان اینکه امیدواری به سیاستگذاری در بازار وجود ندارد، افزود: همین موضوعاتی که درباره قیمت‌گذاری کالا در بازار مطرح است، سهامداران و کلیت بازار را ترسانده است.

اسلامی تاکید کرد: مجموع این عوامل باعث شده سرمایه‌گذاران تصمیم به کوچ از بازار سرمایه به سایر بازارها بگیرند و شاهد خروج جریان نقدینگی به صورت جدی از بازار سرمایه هستیم.

وی درباره میزان خروج نقدینگی از بازار و میزان سرمایه پارک شده گفت: آمارهایی که از متغیرهایی مانند خروج سرمایه گفته می‌شود دقیق نیستند چراکه فقط ورود و خروج کارگزاری‌ها محاسبه می‌شود و تا ورودی و خروجی صندوق‌ها را مد نظر قرار نمی‌دهند. بنا بر این تحلیل بر روی این اعداد شاید صحیح نباشد اما به هر حال این ورودی و خروجی‌ها، روند را در بازار نشان می‌دهند.

اسلامی با بیان اینکه البته در این مقطع زمانی و در این شرایط خروج پول از بازار سرمایه نمی‌تواند تهدیدی برای تورم‌زایی در سایر بازارها باشد، یادآور شد: تمام این موضوعات از اقتصاد کلان کشور شکل می‌گیرد و کاهش تورم انتظاری در سایر بازارها هم دیده می‌شود به طوری که شاهد کاهش تعداد معاملات در بازار مسکن هستیم و همچنین ارزش معاملات هم کاهش پیدا کرده و در بازار خودرو هم ارزش معاملاتی افت پیدا کرده و همچنین رکود بر این بازارها سایه انداخته است.

وی تاکید کرد: البته در تمام این بازارها نقدشوندگی بسیار کمتر از بازار سرمایه است و وقتی که انتظارات تورمی کاهش پیدا می‌کند ممکن است سرعت کاهش قیمت‌ها مشاهده نشود چراکه بازار به سرعت وارد رکود می‌شود. اما در بازار سرمایه نقدشوندگی بیشتری وجود دارد.

عضو شورای عالی بورس گفت: در حال حاضر نگرانی ما بیشتر درباره کاهش ارز معاملاتی است که در چند روز گذشته بسیار افت پیدا کرده و نشان می‌دهد که بازار با قفل معاملاتی مواجه است و نشان‌دهنده چالش جدی در بازار سرمایه است.

اسلامی با بیان اینکه برگشت پول پارک شده به بازار به شدت به بقیه روندها وابسته است، بیان داشت: وقتی بازار با چنین سرعتی افت می‌کند، فعالان منتظر می‌مانند تا سرعت افت کمتر شود و تعداد سهام‌های ارزنده افزایش یابد و در نهایت ثبات نسبی در سایر بازارها شکل بگیرد. با بر این معمولات در این شرایط معمولا فعالان بورس، سرمایه خود را در حساب کارگزاری‌ها قفل می‌کنند.

وی با تاکید بر اینکه پیش‌بینی شرایط بازار سرمایه بسیار دشوار شده است، اظهار داشت: شرایط به شدت وابسته به سیاست‌گذاری‌های اقتصاد کلان است که این ساست‌ها از شدت فعالان بازار خارج است.

وی ادامه داد: در حال حاضر مسئله بودجه هنوز مشخص نیست و برای آینده دلار ابهامات زیادی وجود دارد. همچنین چشم‌انداز بازگشت ایران به بازارهای بین‌المللی باز مانده است و در تمام این موضوعات هیچ قطعیتی وجود ندارد بنا بر این نمی‌توان از بازار سرمایه پیش‌بینی دقیقی داشت.

عضو شورای عالی بورس ادامه داد: اما اگر پول به بازار برگردد روند ریزش شاخص متوقف خواهد شد به هر حال این روزها شاهد افزایش خروج پول از بازار سرمایه هستیم.

اسلامی همچنین با اشاره به انتشار خبری مبنی بر تشکیل بازار برتر با دامنه نوسان 10 درصد، اظهار داشت: هیچ خبری از سوی شورای عالی بورس درباره تشکیل بازار برتر منتشر نشده و سازمان بورس است که درباره ریزساختارها تصمیم می‌گیرد.

وی با بیان اینکه شورا درباره تشکیل بازار برتر هیچ جلسه‌ای تشکیل نداده، گفت: جلسه شورای عالی فردا برگزار می‌شود و تصمیمی هم برای تشکیل بازار برتر با دامنه نوسان 10 درصد نگرفته‌ایم. سازمان بورس باید درباره تشکیل این بازار اطلاع‌رسانی کند.

عضو شورای عالی بورس افزود: به هر حال موافق دستکاری در سیاست‌گذاری‌های دامنه نوسان نیستم و معتقدم باید سیاست‌گذاری‌های بلندمدتی در این باره صورت بگیرد تا بازار از شر این ماجرا خلاص شود.

اسلامی تاکید کرد: اما به دلیل نگرانی‌های اجتماعی، اقتصاد و سیاسی از ریزش بازار در کشور ما وجود دارد، معمولات سیاست‌گذاری در این بار مشکل بوده و دشوار است که درباره چنین چیزی تصمیم‌گیری کنند.

وی گفت: بنا بر این دامنه نوسان موضوعی است که هر از چند گاهی درباره آن شایعاتی منتشر می‌شود.

عضو شورای عالی بورس ادامه داد: موضوع ایجاد بازار برتر برای چند کالا این است که دامنه نوسان درباره این چند کالا بازتر شود که شورا در این باره تصمیم‌گیری نکرده است.