رمز ریال یا همان ارز دیجیتال ریال چیست
رمز ریال ( ارز دیجیتال ریال ) چیست؟
حتما خبر اجرایی شدن رمز ریال یا همان ارز دیجیتال ریال توسط بانک مرکزی تا شهریور امسال (۱۴۰۱) به گوشتان خورده است. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا صفر تا صد رمز ریال را مورد بررسی قرار دهیم.
علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی، در آخرین اظهارنظرهای خود گفت: رمز ریال یا ریال دیجیتال جایگزین اسکناس ریال است و کارهای آن انجام شده است.
رمز ریال ( ارز دیجیتال ریال ) (ریال دیجیتال ) طبق وعده به صورت آزمایشی در شهریور ماه اجرایی می‌شود. ناشر ریال دیجیتال بانک مرکزی است و مردم می‌توانند بجای اسکناس از آن استفاده کنند. در چین نیز چنین اقدامی انجام شده و ۷۵ میلیون نفر از یوآن دیجیتال استفاده می‌کنند.
اتمام پروژه رمز ریال و یا ریال دیجیتال ( ارز دیجیتال ریال ) در ایران که این روزها بحث آن داغ شده است به سال ۱۳۹۹ باز می‌گردد و شرکت خدمات انفورماتیک بانک مرکزی وظیفه انجام این پروژه را برعهده داشته است.
زمانی که ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ بیت کوین را اختراع کرد هیچکس گمان نمی‌کرد که ۱۳ سال پس از آن بانک‌های مرکزی نیز راه مشابهی را بپیمایند؛
از آن زمان تاکنون اختراع هزاران رمز ارز دیگر در سراسر دنیا به ثبت رسیده است و در این میان بانک های مرکزی در سراسر دنیا نیز نمیخواهند از فناوری نوینی که کارایی آنها را به حداقل می رساند عقب بمانند.
رمزارز بانک مرکزی را می توان پدیده قرن ۲۱ نامید؛ فناوری که بانک های مرکزی در سراسر جهان در صدد دسترسی به آن هستند.
رمزارز بانک مرکزی چیست و چه کارایی دارد؟
ارز دیجیتال بانک مرکزی که به آن ارز دیجیتال فیات یا پول پایه دیجیتال نیز گفته می‌شود، ارز دیجیتالی است که توسط یک بانک مرکزی صادر می‌شود؛
مفهوم فعلی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی از بیت کوین و ارزهای رمزپایه مبتنی بر بلاک چین الهام گرفته شده است اما عملکرد آن با ارز های دیجیتال موجود در بازار متفاوت است.
در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد از بانک های مرکزی در سراسر جهان پروژه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را عملیاتی کرده‌اند و در این بین چین اولین کشوری بود که یوان دیجیتال را راه اندازی کرد؛
طبق بررسی های به عمل آمده یکی از سریع‌ترین برنامه‌هایی که در حال حاضر از نظر تعداد نصب در چین در رتبه اول قرار گرفته است، کیف پول یوان دیجیتال بانک مرکزی است.
لازم به ذکر است که ۲۶۱ میلیون کاربر، حدود یک پنجم جمعیت چین، کیف پول‌های الکترونیکی CNY را بر روی تلفن های همراه خود راه اندازی کرده اند.
اتمام پروژه رمز ریال و یا ریال دیجیتال در ایران نیز که این روزها بحث آن داغ شده است به سال ۱۳۹۹ باز می‌گردد و شرکت خدمات انفورماتیک بانک مرکزی وظیفه انجام این پروژه را برعهده داشته است؛
به گفته معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی هدف از طراحی رمز ریال یا همان ارز دیجیتال ریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی است و با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد.
پشتوانه این ارز دیجیتال ریال است و در واقع به ازای هر واحد ارز ملی معادل ریال آن در حساب بانک مرکزی بلوکه خواهد ماند و صدور آن نقدینگی جدید خلق نخواهد کرد و از طرفی با صدور این رمز از در بلاک چین خصوصی امکان استخراج نیز نخواهد داشت.
کدام کشورها در این عرصه گام برداشته‌اند؟
ارزهای دیجیتال روزهای خوبی را تجربه کردند، تهاجم روسیه به اوکراین، باور به بیت کوین به عنوان یک دارایی امن را ۲.۱ درصد از بین برد و این ارز دیجیتال در اوایل ژوئیه به قیمتی حدود ۱۸۰۰۰ دلار رسید که پایین ترین قیمت از دسامبر ۲۰۲۰ بود.
یکی دیگر از دارایی های بلاک چین، NFT ها نیز با کاهش قابل توجه ارزش ها در بازاری که زمانی بیش از حد تبلیغات شده بود، سقوط غیرمنتظره ای را تجربه کردند.
با این حال، رویکرد دیگری به ارزهای دیجیتال در حال افزایش محبوبیت در سراسر جهان است و در عین حال چهره کاملاً متفاوتی از پرداخت های بلاک چین را به نمایش می گذارد.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی، بر خلاف بیت کوین و سایر محصولات رمزنگاری نسل اول، به همان روشی که ارزهای سنتی کنترل می شوند، توسط دولت ها کنترل می شوند.
علیرغم اینکه این نقطه مقابل ایده بیت کوین های غیرمتمرکز و غیرقابل ردیابی است، این دو محصول ارزی می توانند از یک فناوری بلاک چین استفاده کنند.
چندین کشور کوچک از جمله نیجریه از اکتبر ۲۰۲۱، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی خود را راه‌اندازی کرده‌اند و چندین کشور پرجمعیت دیگر در حال آماده شدن برای سوار شدن به قطار تبلیغاتی کریپتو هستند.
با وجود اینکه یوان دیجیتال چینی در آوریل ۲۰۲۱ سرفصل های مهمی را به خود اختصاص داد، بیش از یک سال پس از راه اندازی فاز آزمایشی خود را ترک نکرده است.
چین نیز مانند نیجریه دارای زیرساخت های پرداخت دیجیتالی و موبایلی است. بخش بزرگی از جمعیت در هر دو کشور پرداخت‌های کارتی را جهش داده‌اند و مستقیماً از پول نقد به پرداخت‌های دیجیتالی رفتند، که طرفداران زیادی در میان جمعیت‌های مربوطه به دست آوردند.
یکی دیگر از دلایلی که دولت ها از ارزهای دیجیتال حمایت می کنند، جمع آوری داده ها است. در مورد چین، مقامات هنگام آزمایش گفتند که ناشناس ماندن را تضمین می کنند، اما تردیدها در این خصوص همچنان وجود دارد.
در هر صورت، داده‌های جمع‌آوری‌شده در مورد پرداخت‌های رسمی بلاکچین می‌تواند برای دولت‌ها ارزشمند باشد.
سایر کشورهایی که در مرحله آزمایشی یک ارز دیجیتال بانک مرکزی هستند، روسیه، تایلند، مالزی، کره جنوبی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی هستند
و مشخص نیست کدام یک از این کشورها می‌تواند ورود درخشانی به بازار داشته باشد؛ همچنین بررسی‌ها حاکی از آن است که کانادا، استرالیا، برزیل و هند نیز در این مسیر همراه شده‌اند.
تولید رمزپول ملی انرژی بر خواهد بود؟
برای پاسخ به این پرسش باید به تفاوت های رمزپول ملی و ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین پرداخت؛ بیت کوین در اختیار شخص خاصی نیست بلکه در اختیار پروتکل شبکه است و برای تولید آن باید هزینه سنگینی در نظر گرفته شود چراکه برق بالایی را مصرف می کند.
اما ارز دیجیتال بانک مرکزی پدیده ای پابلیک نیست و در دنیا به عنوان ارزی که بانک مرکزی آن را تولید می کند تعریف می شود. دقیقا مانند ریال در ایران و در نتیجه تولید آن در اختیار بانک مرکزی است.
و الگوریتم ها و روش هایی که برای رسیدن به اجماع در شبکه بلاکچین از آن استفاده می شود مانند الگوریتم ها و روش هایی که بسیار پرهزینه و انرژی بر هستند و در شبکه بیت کوین و امثال آنها مورد استفاده قرار می گیرند در این شبکه کاربردی ندارند.
چراکه این شبکه ها به اصطلاح تفاوت رمزپول ملی با رمزارز پرایویت و یا شناسا هستند به این معنا که بازیگر های کلیدی این شبکه ها شناخته شده هستند.
رمز ریال یا همان ریال دیجیتال می تواند تحریم ها را دور بزند؟
ارز دیجیتال بانک مرکزی و یا پول دیجیتال بانک مرکزی در دنیا چنین تعریفی ندارد و برای دور زدن تحریم ها ساخته نشده است و دقیقا همان ریالی است که در معاملات روزانه مورد استفاده قرار می گیرد منتها در تولید آن از زیر ساخت های بلاکچینی استفاده شده است.
و برای مجموعه ای از مزایایی که سمت مردم نیست و قابلیت های حاکمیتی دارد ساخته شده است؛ مانند قابلیت رهگیری بهتر، مبارزه با پولشویی به صورت بهتر و یا ایجاد سیستم هایی که به لحاظ فنی پایداری بیشتری داشته باشند.
از میان مزایای مختلف دیگر ارز دیجیتال ریال می توان به استفاده از آن در توسعه پذیری و امکان سرویس دهی به سینتک ها اشاره کرد و همان قدر که با ریال می توان تحریم دور زد همان قدر نیز با ارز دیجیتال بانک مرکزی می توان تحریم ها را دور زد.
رمز ریال در واقع ارز دیجیتال بانک مرکزی است که پول نقد الکترونیکی به شمار می‌رود و نسخه الکترونیکی اسکناس‌های رایج در ایران خواهد بود. ارزش آن نیز به ریال کاغذی سنتی موجود متصل می‌شود.
البته کارت‌های نقدی یا اعتباری که بسیاری از مردم برای خریدهای روزانه از مغازه‌ها یا پرداخت‌های بانکی خود استفاده می‌کنند، نوعی پول دیجیتالی است.
اما تاکنون صدور این پول‌های دیجیتالی از سوی بانک‌های تجاری و بر پایه اعتبار الکترونیکی که بانک مرکزی به آنها می‌داده، انجام می‌شده است.
به گفته کارشناسان آن چه که در حوزه رمز ریال اهمیت پیدا می کند ضوابط مشخص و تاثیرات اقتصادی آن است ولی به لحاظ تکنیکال حداقل در کوتاه و میان مدت تولید و عرضه ارز دیجیتال ملی در ایران چالش ساز نخواهد بود.
حالا رئیس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرده است دستورالعمل رمز ریال (ریال دیجیتال) در شورای پول و اعتبار مصوب شده است و احتمال می‌رود در شهریورماه اجرایی شود.
تفاوت رمزپول ملی با رمزارز
به تازگی رئیس کل بانک مرکزی، در بیست و نهمین همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی، از اجرای رمز ریال در آینده نزدیک خبر داد و گفت: طبق قولی که همکارانم در بانک مرکزی داده اند، رمزریال از شهریورماه به اجرا می رسد.
با شنیدن این خبر برخی متصور شدند که رمزریال درست همانند رمز ارز است و تنها تفاوت ملی دارد. در این راستا شایان ذکر است تا بگوییم رمزریال یک رمزارز جهانی مانند بیت کوین و بی پشتوانه و نیازمند استخراج نیست. تمام رمزارزهای جهانی نیز قابل استخراج نیستند، اما بیت کوین به عنوان مشهورترین رمزارز قابلیت استخراج دارد.
رمز ارزها با رویکرد ایجاد فضای نوین در ساختار پولی و مالی تشکیل و مبادله شدند. مسئله حائز اهمیت دراین باره این است که در حوزه پولی در هر کشوری گفته می شود، درصورتی که بانک های مرکزی نباشند، تمام اسکناس های رایج، سکه ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می شوند. به عبارت دیگر، هر پولی که در هر کشوری تبادل می شود، به اعتبار بانک مرکزی آن کشور ارزش می یابد.
درحال حاضر بانک مرکزی هیچ کشوری از رمز ارزها پشتیبانی نمی کند. بنابراین علی رغم رویکرد ابتدایی این نوع از ارز اما ارزش فیزیکی و پشتوانه ای برای رمز ارزها وجود ندارد.
مهم ترین تفاوت رمز ریال و رمز ارز موضوع پشتیبانی بانک مرکزی است. در این راستا مهران محرمیان، معاون فناوری های نوین بانک مرکزی عنوان کرده است که در ایران از چند سال گذشته بررسی ها در این حوزه را آغاز کردیم و از سال 1399 به حوزه مقررات گذاری ورود کردیم.
نکته جالب توجه آنکه، رمزپول تنها دارای بعد فنی نیست بلکه دارای ابعاد نظارتی، اقتصادی، ارزی، ریالی و به خصوص حقوقی است که تمام این موارد مورد ارزیابی قرارگرفته و پس از جلسات مداوم تخصصی، مقررات رمزپول بانک مرکزی دی ماه سال 1400 در شورای پول و اعتبار به تصویب رسیده است.
محرمیان درخصوص نحوه اجرای رمزپول بانک مرکزی ادامه داد: از زمان تصویب مقررات به دلیل آنکه در زمان تصویب تغییراتی بر روی مقررات رخ می دهد، فرصت زمانی برای اعمال آن تغییرات بر روی امور فنی لازم است و بانک های مشارکت کننده نیز تغییرات را اعمال می کنند و امیدواریم که ظرف مدت چند ماه رمزپول بانک مرکزی را به صورت آزمایشی عملیاتی و عرضه کنیم و آن را در اختیار مردم قرار دهیم.
وی تصریح کرد: شهروندان مختارند پول و درآمد خود را در شکل های مختلف نگهداری کنند. برخی افراد ترجیح می دهند که ترکیبی از اشکال مختلف دارایی اعم از اسکناس، طلا، حساب بانکی را برای این منظور به کار برند. رمزریال درواقع یک انتخاب جدید به امکان های شهروندان برای نگهداری دارایی اضافه می کند و مردم می توانند بخشی از پول خود را به صورت رمزریال نگهداری کنند.
بر این اساس هر فرد می تواند با مراجعه به بانک، رمزریال در کیف پول الکترونیکی خود را دریافت کند. همچنین میزان رمزریال نگهداری شده در کیف پول بسته به نوع کیف پول تجاری یا شخصی متفاوت خواهد بود.
کارشناسان اقتصادی براین باورند که می بایست منتظر تولد رمزریال بود و سپس نسبت به جزئیات آن اظهارکرد. بااین حال برخی معتقدند که هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه ریزی و برنامه نویسی است و با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد.
رمز پول یا رمز ریال حسابی به صورت الکترونیکی است. در واقع بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می کند، حذف می شود و رمزپول مانند پول و اسکناس به صورت الکترونیک منتقل می شود.
«رسالت» در بررسی بیشتر این موضوع به گفت وگو با امید پورمحمود، تحلیلگر بورس و رمز ارز به گفت وگو پرداخت. پورمحمود درتشریح تولد رمزریال در کشور عنوان کرد: جزئیات شکل گیری رمزریال در دسترس نیست. بنابراین ضرورت دارد منتظر اجرای رمز ریال و تولد آن باشیم و سپس به بررسی معایب و مزایای آن بپردازیم.
وی افزود: درحال حاضر مهم ترین نکته درباره رمزپول عدم تولید و استخراج توسط افراد است و تنها بانک مرکزی قادر به چنین کاری است. نکته دیگر این است که رمز پول درست معادل ریال است.
پورمحمود تصریح کرد: تصور می شود رمزپول پروژه ای برای موجودیت هوشمند باشد. دراین راستا ممکن است افراد بسیاری از آن بی اطلاع و تاثیرخاصی در زندگی شان ایجاد نشود. رمز پول معادل ریال و به همین خاطر ریال پشتوانه آن است. به موجب این امر می توان دریافت کرد که رمز پول یا رمز ریال عملکردی مشابه کارت های اعتباری بانک ها داشته باشد. تحلیلگر بورس و بازار رمز ارزها همچنین خاطرنشان کرد: رمزپول ها نوعی از پول الکترونیکی است. این ارز قابلیت معامله ندارد و گویا به منظور جایگزینی LC در نظرگرفته شده است. او اضافه کرد: به دلیل شرایط تحریمی از LC محروم هستیم. چنانچه رمز ریال جایگزین شود می توان در معاملات خارجی از آن بهره مند شد و به عنوان ریال الکترونیکی استفاده کرد.
وی در پایان این گفت وگو متذکر شد: LC به معنای خریدهای اعتباری و قراردادهای بین المللی است که از طریق بانک ها انجام می شود.
به دلیل تحریم ها امکان تحقق این نوع از قراردادها در کشور ممکن نیست. دراین راستا پیش بینی می گردد رمزریال باهدف جایگزینی LC و به منظور استفاده از ریال در جایگاه قراردادهای بین المللی تبیین شده باشد.
ریال از شهریورماه هوشمند می‌شود
رییس کل بانک مرکزی، از اجرای رمز ریال در آینده نزدیک خبر داد و گفت: طبق قولی که همکارانم در بانک مرکزی داده‌اند، رمزریال از شهریور ماه به اجرا می‌رسد.
به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز، بسیاری افراد رمز ریال را با رمزارزهای موجود در دنیای ارزهای دیجیتال اشتباه می‌گیرند. رمزارزها مبتنی بر تمرکززدایی تشکیل شده و این ارزهای دیجیتال فضایی نوین را در حوزه پولی و سایر حوزه‌ها ایجاد کرده است.
در حوزه پولی، در صورتی که بانک‌های مرکزی نباشند، تمام اسکناس‌های رایج، سکه‌ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می‌شوند. به عبارت دیگر، هر پولی که در هر کشوری تبادل می‌شود، به اعتبار بانک مرکزی آن کشور ارزش می‌یابد، اما رمز ارزها این قانون را زیر پا گذاشته و نیازی به تائید بانک های مرکزی کشورها ندارند.
از سال‌های پیش به دلیل تغییر شرایط اقتصادی و همچنین توسعه فناوری‌های نوین طرح‌های مختلفی برای به روزرسانی واحد پولی کشور یعنی ریال در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است. حذف 4 صفر از پول ملی یکی از این طرح هاست که هنوز مورد اجماع کارشناسان قرار نگرفته است.
رمزپول های بانک مرکزی به مانند رمزارزها بی پشتوانه نیستند. در حال حاضر ۹۰ بانک مرکزی پروژه ای را بر روی رمزپول ملی تعریف کردند که برخی از آنها در مراحل تحقیقاتی قرار دارند و برخی دیگر مقررات را تصویب کرده‌اند و آماده ارائه رمزپول هستند. تعدادی دیگر از بانک‌های مرکزی نیز ارائه اولیه و آزمایشی را آغاز کرده و در کشورهای معدودی نیز رمزپول عملیاتی شده و مردم آن کشورها می‌توانند در سطح کل کشور از رمزپول ها استفاده کنند.
* شهریورماه موعد اجرای رمزریال
در اوایل پاییز سال گذشته زمزمه های راه اندازی رمزارز ملی بر پایه ریال مطرح شد و رئیس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرد رمزپول ملی از جمله موارد مهم در دستور کار بانک مرکزی است که زیرساخت و دستورالعمل های مربوط به آن تدوین شده و در آینده نزدیک به صورت آزمایشی راه‌اندازی خواهد شد.
صالح آبادی در ۲۷ دی ماه سال گذشته نیز از تصویب رمزپول ملی در شورای پول و اعتبار خبر داد و گفت: چهارچوب اصلی رمزپول یا رمزریال بانک مرکزی با نظر مثبت اعضای شورای پول و اعتبار طراحی و به زودی راه‌اندازی خواهد شد.
علی صالح آبادی، رییس کل بانک مرکزی، در بیست و نهمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، از اجرای رمز ریال در آینده نزدیک خبر داد و گفت: طبق قولی که همکارانم در بانک مرکزی داده‌اند، رمزریال از شهریور ماه به اجرا می رسد.
وی درباره اقدامات بانک مرکزی درخصوص رمزریال می گوید: بررسی ها و اقدامات لازم بــرای رمزریال در حال انجام است و مقرر شده از شهریورماه شروع شود. رمزریال به جای همین اسکناسی کــه در دست مردم است، خواهد بود. فرد به جای اینکه اسکناس داشته باشد رمزریال دارد. این مفهوم با مفهوم جهانی رمزارز متفاوت است.
* رمزریال، پول ملی را قابل برنامه ریزی می کند
بیات، کارشناس اقتصاد ایران می‌گوید: هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه ریزی و برنامه نویسی است و با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد.
وی ادامه داد: درباره تفاوت رمزپول با کارت‌های اعتباری باید گفت، کارت بانکی که در دسترس ما قرار دارد، به مثابه پول نیست و در واقع ابزار دسترسی ما به پول در حساب به صورت الکترونیکی است. ولی در رمزریالی که در داخل گوشی ما وجود دارد، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می کند، حذف می‌شود و رمزپول مانند پول و اسکناس به صورت الکترونیک منتقل می‌شود.
بیات تاکید کرد: بسیاری این تصور را دارند که رمزریال، مانند سایر رمزارزها (coin) است که قابلیت سرمایه گذاری دارد که باید گفت رمزپول ها اینگونه نیستند. زیرا هیچ فردی بر روی پول سرمایه گذاری نمی کند. به بیان بهتر رمزریال همچون اسکناس ابزار مبادله و یک ابزار پرداخت است.
تعدادی از مخاطبان خبرگزاری فارس با ثبت پویشی با عنوان «مخالفت با اجرای رمز ریال» به مخالفت با ایجاد رمزپول ملی کرده بودند. در حال پیگیری ابعاد دیگر رمزریال هستیم و به محض مشخص شدن جزئیات بیشتر اطلاع رسانی خواهد شد.
اجرای آزمایشی رمز ریال / رمز پول ملی عملیاتی می‌شود؟
نمونه‌های خارجی به CBDC معروف هستند، می‌توان از یوان دیجیتال چین نام برد که دولت چین این کار را انجام می‌دهد، در کشورهای دیگر مانند آمریکا مصوبه‌ای در سنای این کشور وجود دارد که دلار رمزنگاری شده را منتشرکنند. به‌نظر می‌رسد در آینده باتوجه به رشد اقتصاد در زمینه دیجیتال و اهمیت مالکیت در آن با این نوع از ارزهای ملی بیشتر مواجه شویم.
اوایل پاییز سال گذشته راه‌اندازی رمز ارز ملی بر پایه ریال مطرح شد و در همان زمان رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که رمز پول ملی از جمله موارد مهم در دستور کار بانک مرکزی است، زیرساخت و دستورالعمل‌های مربوط به آن تدوین و در آینده نزدیک به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی خواهد شد.
راه‌اندازی آن مدتی مسکوت ماند اما در روزهای اخیر جلساتی در بانک مرکزی پیرامون رمز پول ملی برگزار شده و به گفته رئیس کل بانک مرکزی «در این مقطع موضوعات مهم که اکنون در سطح جهان مطرح است از جمله رمز پول ملی از نظر بانک مرکزی دور نمانده و در این خصوص تصمیمات و اقدامات مهمی انجام شده است، در همین راستا این امر به‌صورت آزمایشی حدود شش ماه عملیاتی و بعد از این بازه زمانی موضوع آسیب‌شناسی می‌شود». کارشناسان تبعات راه‌اندازی رمز پول ملی را واکاوی کردند.
اقتصاد در معرض خطر احتمالی!
حجت‌الله فرزانی، کارشناس امور اقتصادی و پولی با بیان اینکه در حال حاضر ازجمله برنامه‌های دولت جدید و بانک مرکزی انتشار رمز پول ملی است و برای تحقق آن در تلاش هستند، گفت: چالش‌های بسیاری برای راه‌اندازی رمز ریال وجود دارد به گونه‌ای که حتی کشورهای توسعه‌یافته هم اقدام به انتشار آن نکردند و یا با شکست مواجه شدند مانند کشور ونزوئلا، همچنین بانک مرکزی کشوری مانند ژاپن هم اعلام کرد که باتوجه به تبعات بسیاری که انتشار رمز پول دارد فعلا تصمیمی برای عملیاتی کردن آن ندارد.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه تحقق این امر پیامدهای بسیاری دارد باید از جنبه‌های مختلف اقتصادی به این موضوع پرداخته شود مانند اینکه باید بررسی کرد که آیا حجم پول را در کشور دچار تغییر می‌کند یا خیر، اگر تغییری ایجاد شود به این معناست که نقدینگی در کشور متحول می‌شود و ممکن است آثار و تبعات تورمی داشته باشد و اگر قابلیت کنترل داشته باشد از ویژگی‌های رمز پول بودن خارج می‌شود.
فرزانی افزود: اگر رمز پولی داشته باشیم که حجم آن توسط بانک مرکزی کنترل و ردیابی شود خاصیت رمز دار بودن آن تحت الشعاع قرار می‌گیرد و اگر قرار باشد قابلیت کنترلی نداشته باشد آثار و تبعات اقتصادی آن از جنبه تورم و نقدینگی بسیار است بنابراین، این موارد از چالش‌های عمده است که در حال حاضر بررسی‌هایی برای آن صورت گرفته است.
او گفت: ضرورت دارد زیرساخت‌های فنی و بستری که درون آن اتفاق می‌افتد روشن شود یعنی اینکه آیا به عنوان ابزاری برای پرداخت است یا قرار است توکن داشته باشد و . که البته بررسی فنی نسبت به مراحل اجرایی آن توسط نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در حال پیگیری است.
کارشناس امور اقتصادی و پولی ادامه داد: اینکه این طرح را به‌صورت آزمایشی پیش ببرند و بعد مورد استفاده قرار دهند یا اینکه به‌صورت یکباره عملیاتی کنند به نظر بانک مرکزی بستگی دارد اما اگر اجرای آزمایشی داشته باشد بازخوردهای دریافتی به بهبود و ارتقای رمز پول ملی کمک می‌کند و اگر به یکباره عملیاتی شود ممکن است آثار و تبعاتی برای کل کشور داشته باشد.
فرزانی تأکید کرد: به‌طور کلی ملاحظات نحوه اجرا، ملاحظات بسترها و زیرساخت‌ها و ملاحظات اقتصادی از مواردی است که باید در دستور کار بانک مرکزی برای تصمیم‌گیری درخصوص انتشار رمزپولی قرار گیرد.
کارشناس امور اقتصادی و پولی در پاسخ به تفاوت رمزپول ملی با رمزارز این پرسش که چه ساختاری برای راه‌اندازی رمز ریال در پیش گرفته شود، گفت: ابعاد فنی رمزپول‌ها و ابزارهای دیجیتال بسیار بالا است، بنابراین در ابتدا باید دید زیرساخت‌های مبتنی بر فناوری در کشور مهیاست یا خیر البته به‌طور کلی شبکه بانکی کشور در حوزه فناوری اطلاعات نسبت به سایر صنایع پیشرو است اما اینکه در حال حاضر چنین ظرفیتی برای استفاده از رمزپول‌ها وجود دارد یا خیر با ملاحظاتی همراه است که ضرورت دارد اطلاع رسانی‌های بیشتری در این حوزه انجام شود.
فرزانی تصریح کرد: یعنی اگر قرار است بانک مرکزی اقدامی در این جهت انجام دهد در وهله اول باید بیشتر اطلاع رسانی، بازخوردگیری و از خبرگان نظرسنجی کند تا بتواند برنامه منسجم و موفقی در پیش داشته باشد و اگر قرار باشد آزمون و خطایی صورت گیرد ممکن است به شکست منجر شود.
رمز ریال را با رمزارز اشتباه نگیرید
عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن بلاکچین در گفت وگویی با هفته‌نامه اطلاعات بورس ساختار پیشنهادی برای راه‌اندازی رمز پول ملی و چالش‌های پیش روی بانک مرکزی را تشریح کرد.
* ارزیابی شما از جلسات برگزار شده در بانک مرکزی پیرامون رمز پول ملی چیست؟
جلسات برگزار شده در بانک مرکزی پیرامون رمزپول ملی در مسیر خوبی قرار دارد و در حال حاضر مشغول بررسی ابعاد پیدا و پنهان اقتصادی این موضوع، استفاده از این ابزار جدید و شکل جدید ریال هستند، رمز پول ملی تفاوتی با ریال ندارد و تنها شکل آن تغییر پیدا کرده است همانطور که روزی ریال در قالب سکه، اسکناس و ریال دیجیتال در کارت‌های عابر بانک وجود داشت، امروز شکل جدیدی از آن با ویژگی‌های خاص یعنی به‌صورت تکنولوژی بلاکچینی داریم.
* ویژگی شاخص رمز پول ملی چیست؟
احتمالا سیستم و نظام‌های پرداخت را دچار تحول کند چون تسویه آنها بدون نیاز به نهاد واسط انجام می‌شود بنابراین دیگر نهادهایی مانند شاپرک یا اتاق تسویه پایاپای برای این مدل از ریال وجود ندارد.
* چه تفاوتی بین رمزارزها و رمز پول ملی است؟
امروزه تمام موجودیت‌های بستر بلاکچین به غلط به اسم رمزارز شناخته می شوند در حالی که اکثر آنها طبق تعاریف بین‌المللی در دسته دارایی قرار دارند اما بخشی از آن در دسته پول یا ارز قرار می‌گیرند و صرفا موجودیت‌های رمزنگاری معادل واحد پولی یک کشور هستند که صرفا توسط بانک مرکزی یا حاکمیت آن کشور منتشر می‌شوند، این دو موضوع با یکدیگر باعث می‌شوند که موجودیت‌های بستر بلاکچین رمزپول یا معادل ارز دانسته شوند چون امروزه توکن‌ها و کوین‌هایی هم وجود دارند که شرط اول را دارا هستند اما از حاکمیت و بانک مرکزی منتشر نشده‌اند بنابراین اعتبار آنها به اندازه ارزی که اعلام می‌کنند نیست و دچار نوسان قیمت‌های هرچند اندک هم می‌شوند.
* برای راه‌اندازی چه ساختاری در پیش گرفته شود؟
برای موفقیت پروژه رمز پول ملی باید به چند نکته توجه شود اول اینکه همیشه در ابتدای ماجرا روند پذیرش عام کند است و ضرورت دارد فرهنگ‌سازی و زیرساخت‌های موردنیاز آن گسترش پیدا کند یعنی مردم با کیف پولها، نحوه امضای تراکنش رمزنگاری شده و . آشنا شوند و نباید سپید نامه رمز پول ریال تفاوت خاصی با نوع قبلی ریال به لحاظ سقف واریز، برداشت، نحوه سرعت و انتقال داشته باشد بلکه باید آن را بهبود دهد.
* تکنولوژی بلاکچین چه مزیتی دارد؟
تکنولوژی بلاکچین امکان کنترل بالایی را برای بلاکچین‌های خصوصی می‌تواند در اختیار قرار دهد مانند بازگشت‌پذیری تراکنش، محدودیت انتقال و یا بلوکه کردن اما طبیعتا هر چقدر از این امکانات و ویژگی‌ها کمتر استفاده شود از مزایای این نوع ریال بهتر می‌توان استفاده کرد، یکی از مهمترین مزایای آن شفافیت جریان نقدینگی درون کیف پولها و میزان چاپ پول است که اگر این دو مورد به‌درستی استفاده و بادقت به آن توجه شود می‌تواند ابزاری برای کنترل تورم انتظاری و توسعه کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال برای آینده باشد.
* بانک مرکزی برای راه‌اندازی رمز پول ملی با چه چالش‌هایی مواجه است؟
از جمله چالش‌هایی که بانک مرکزی با آن مواجه است آماده سازی مفاهیم اعتبار سنجی این حوزه برای بلاک‌های بلاکچین است، همچنین ابعاد فنی این موضوع هم مطرح است اما از همه مهمتر فرهنگ‌سازی آن است که باید برای مردم این ویژگی‌ها به دلیل اینکه خاص هستند شناخته شود در نتیجه مهمترین چالش فرهنگ‌سازی و آموزش برای پذیرش است و بعد از آن با چالش‌های فنی یا زیرساختی مواجه می‌شود.
* تاکنون کشوری موفق به اجرای رمز پول ملی شده است؟
نمونه‌های خارجی به CBDC معروف هستند، می‌توان از یوان دیجیتال چین نام برد که دولت چین این کار را انجام می‌دهد، در برخی کشورهای آسیا شرقی مانند سنگاپور پروژه‌ای برای دلار سنگاپور انجام شد و در کشورهای دیگر مانند آمریکا مصوبه‌ای در سنای این کشور وجود دارد که دلار رمزنگاری شده را منتشرکنند. به‌نظر می‌رسد در آینده باتوجه به رشد اقتصاد در زمینه دیجیتال و اهمیت مالکیت در آن با این نوع از ارزهای ملی بیشتر مواجه شویم.
رمز ارز ملی در چه مرحله ای قرار دارد؟
اخبار پولی مالی_ در سال‌های اخیر توجه سرمایه‌گذاران و عامه مردم به رمزارزها برای سرمایه‌گذاری در این بازار به‌منظور حفظ ارزش پول و سرمایه جلب شد و افراد زیادی وارد این حوزه شدند که سوءاستفاده‌های زیادی نیز در پی این موضوع از استخراج غیرمجاز تا مالباختگی با مبادله رمزارز غیرقانونی صورت گرفت.
به گزارش اخبار پولی مالی، حدود ۱۲- ۱۳ سال است که گرایش جدیدی در حوزه پولی دنیا با نام رمزارزها به وجود آمده و این روزها با توجه به اینکه جنبه‌های جدیدی از رمزارزها نمود بیشتری یافته، بنابراین آنها تحت عنوان رمزدارایی‌ها شناخته می‌شوند. فلسفه اصلی رمزارزها مبتنی بر تمرکززدایی است؛ به این معنا که فضایی نوین را در حوزه پولی و سایر حوزه‌ها تصویر می‌کند که به جای آنکه یک مرکز مبدأ اعتماد مردم مانند نهادهایی همچون بانک‌های مرکزی داشته باشیم، جایگزین آن و برمبنای آنچه مردم به آن اقبال دارند، ارزشی ارائه شود.
در این فضا بیشترین حوزه‌هایی که مورد هدف قرار می‌گیرند، نهادهایی هستند که مردم برای حل مشکلاتشان به آن مراجعه می‌کنند و یکی از آنها بانک مرکزی است. هر پولی که در هر کشوری تبادل می‌شود، به اعتبار بانک مرکزی آن کشور ارزش می‌یابد؛ به بیان بهتر در صورتی که بانک‌های مرکزی نباشند، تمام اسکناس‌های رایج، سکه‌ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می‌شوند.
به گفته مهران محرمیان – معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی- در حال حاضر در حوزه رمزارزها، فضایی شکل گرفته که از آن تمرکززدایی شده بود؛ یعنی بانک مرکزی هیچ کشوری از آن ارزها پشتیبانی نمی‌کند و ارزش فیزیکی و پشتوانه‌ای ندارد. طبیعتاً در چنین فضایی بانک‌های مرکزی طی چند سال در مقابل رمزارزها، مواجهه منفی داشتند و البته در همان حال این موضوع را بررسی می‌کردند. چراکه موضوع حاکمیت پولی در هر کشوری جزو خطر قرمزهای آن کشور به حساب می‌آید. اما پس از چندی رویکردی در بانک‌های مرکزی شکل گرفته و بانک‌های مرکزی از این فناوری و برخی ویژگی‌های آن که به حاکمیت پولی لطمه‌ای وارد نمی‌کند، استفاده و مفهوم جدیدی ارائه شود. براین اساس در صورتی که پول‌های سنتی را یک سر طیف و سمت دیگر آن را رمزارزها در نظر بگیریم، رمزپول بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency) در میانه این دو طیف قرار دارد.
در سال‌های اخیر توجه سرمایه‌گذاران و عامه مردم به رمزارزها برای سرمایه‌گذاری در این بازار به‌منظور حفظ ارزش پول و سرمایه جلب شد و افراد زیادی وارد این حوزه شدند که سوءاستفاده‌های زیادی نیز در پی این موضوع از استخراج غیرمجاز تا مالباختگی با مبادله رمزارز غیرقانونی صورت گرفت.
در این بین، به‌دلیل ناشناخته بودن دنیای رمزارزها، سیاستمداران در کشورهای مختلف آگاهی کافی برای چارچوب‌گذاری و تدوین قانون در این حوزه نداشتند و تاکنون نیز تکلیف مجاز یا ممنوع بودن مبادله رمزارزها مشخص نشده است. از سوی دیگر، از آنجا که در بسیاری از کشورهای دنیا هنوز رمزارزها را به رسمیت نشناخته‌اند و عمده واکنش نسبت به این فناوری مبتنی بر قاعده‌گذاری و کنترل فعالیت کاربران تفاوت رمزپول ملی با رمزارز است، ایران نیز تلاش خود را می‌کند تا بتواند به تدوین قوانینی در این حوزه دست پیدا کند. در کنار تدوین قوانین برای رمزارزها، مسئولان در ایران به فکر راه‌اندازی رمز ارز ملی هستند که براساس اعلام رئیس کل بانک مرکزی، رمز ریال ملی از اوایل امسال راه‌اندازی و این رمز ریال توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود.
بر این اساس، در اوایل پاییز سال گذشته بود که صحبت‌هایی از سوی مسئولان مبنی بر راه‌اندازی رمز ارز ملی بر پایه ریال مطرح می‌شد و رئیس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرد رمزپول ملی از جمله موارد مهم در دستور کار بانک مرکزی است که زیرساخت و دستورالعمل‌های مربوط به آن تدوین شده و در آینده نزدیک به صورت آزمایشی راه اندازی خواهد شد.
در کنار تدوین قوانین برای رمزارزها، مسئولان در ایران به فکر راه‌اندازی رمز ارز ملی هستند که براساس اعلام رئیس کل بانک مرکزی، رمز ریال ملی از اوایل امسال راه‌اندازی و این رمز ریال توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود.
طبق گفته صالح‌آبادی، با انتشار رمزریال، افراد اسکناس ریال خود را تحویل بانک مرکزی می‌دهند و رمز ریال تحویل می‌گیرند که این رمز ریال قابل استفاده برای سرمایه‌گذاری نیست و صرفا جایگزین اسکناس خواهد شد.
بانک مرکزی هدف خود از طراحی رمزریال را تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی اعلام کرده تا با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند شود.
یکی از ویژگی های حائز اهمیت رمز ارز ریال در مقایسه با اسکناس سطح امنیت بالای آن است؛ در واقع طراحی رمز ریال به صورتی است که ردیابی وجوه دقیق قابل انجام است و حتی درصورت سرقت اطلاعات رمز ریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقان و هکرها انکان ردیابی وجود دارد.
به گفته رئیس کل بانک مرکزی «رمز ریال» یا «ریال دیجیتال» جایگزین اسکناس ریال است و کارهای آن انجام شده است و ریال دیجیتال طبق وعده به صورت آزمایشی در شهریور ماه اجرایی می‌شود. در چین نیز چنین اقدامی مشابه انجام شده و ۷۵ میلیون نفر از «یوآن دیجیتال» استفاده می‌کنند. ناشر ریال دیجیتال، بانک مرکزی است و مردم می‌توانند بجای اسکناس از آن استفاده کنند.
همچنین به تازگی هم علی صالح آبادی – رئیس کل بانک مرکزی- به ایسنا اعلام کرده بود ریال دیجیتال پایان شهریورماه به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد.
وجه تمایز میان رمز ریال و رمز ارزهای رایج چیست؟
در بسیاری از موارد زمانی که مردم عنوان رمزریال بانک مرکزی (رمزپول) به گوششان می‌خورد، تصوری به مانند رمزارز برای آنها ایجاد می‌شود. لازم به توضیح است که رمزریال یک رمزارز جهان روا مانند بیت کوین و بی‌پشتوانه و نیازمند استخراج نیست؛ کمااینکه تمام رمزارزهای جهان روا نیز قابل استخراج نیستند، اما بیت‌کوین به عنوان مشهورترین رمزارز قابلیت استخراج دارد. البته انتشار رمزریال مانند ریال در انحصار بانک مرکزی است.
بسیاری این تصور را دارند که رمزریال، مانند سایر رمزارزها (coin) ها است تفاوت رمزپول ملی با رمزارز که قابلیت سرمایه‌گذاری دارد، اما باید تأکید شود که اینگونه نیست زیرا هیچ فردی بر روی پول سرمایه گذاری نمی کند به بیان بهتر رمزریال همچون اسکناس ابزار مبادله، دارای قوه ابراء و یک ابزار پرداخت است.
در تشریح ویژگی‌های رمز ریال ملی اینگونه توضیح می‌دهند که در رمزریالی که در داخل گوشی قرار می‌گیرد، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می‌شود.
البته، کارشناسان یکی از ویژگی‌های حائز اهمیت رمز ریال را در مقایسه با اسکناس، سطح امنیت بالای آن می‌دانند و می‌گویند: در واقع طراحی رمز ریال به صورتی است که ردیابی وجوه به طور دقیق قابل انجام است و حتی در صورت سرقت اطلاعات رمز ریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقین و هکرها امکان ردیابی وجود دارد.
کارکرد رمزریال چگونه است؟
زمانی که اسکناسی میان مردم مبادله می‌شود، شخص سومی وجود ندارد. برای مثال فردی در شهر دیگری هست و در قبال خرید یک کالا نیاز به انتقال پول به واسطه یک روش از یک حساب به حساب دیگر دارد و برای این کار واسطه‌هایی نیاز است؛ زمانی که از رمزریال صحبت می شود واسطه‌ای در کار نیست، به عبارت دیگر همان اسکناس که بین مردم بدون حضور شخص سوم مبادله می‌شود، اینجا نیز همان اتفاق رخ می‌دهد با این تفاوت که بر روی بستر دیجیتال و در لحظه رخ می‌دهد.
چگونه می‌توان از رمزریال استفاده کرد؟
شهروندان مختارند پول و درآمد خود را در شکل های مختلف نگهداری کنند و عموما افراد ترجیح می دهند که ترکیبی از اشکال مختلف دارایی (اسکناس، طلا، حساب بانکی و …) را برای این منظور به کار برند. رمزریال در واقع یک انتخاب جدید به امکان‌های شهروندان برای نگهداری دارایی اضافه می‌کند و مردم می‌تواند بخشی از پول خود را به صورت رمزریال نگهداری کنند و هر فرد می تواند با مراجعه به بانک، رمزریال در کیف پول الکترونیکی خود را دریافت کند. همچنین میزان رمزریال نگهداری شده در کیف پول بسته به نوع کیف پول (کیف پول تجاری یا شخصی) متفاوت خواهد بود.
در مجموع می‌توان گفت که هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی است؛ با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد. به عنوان مثال هنگامی که فرد تسهیلاتی را به صورت رمزریال دریافت کند، این امکان برای بانک و تسهیلات‌دهنده فراهم می‌کند که مبلغ موردنظر دقیقاً در جایی سرمایه‌گذاری شود که هدف گذاری شده است. این در حالی است که در مورد اسکناس و سایر روش های انتقال وجوه امکان این ردیابی هوشمند برای تسهیلات‌دهنده و سیاستگذار وجود ندارد. به بیان بهتر رمز پولها فضای نوآورانه‌ای در عرصه پولی ایجاد خواهد کرد و بانک های مرکزی دنیا به سمت استفاده از ظرفیت های آن در حال حرکت هستند.
دیدگاه شما