بازار نقدی چیست؟

دارایی های جاری شامل :

دارایی های جاری در ترازنامه بر اساس نقدینگی نشان داده می شوند. یعنی هرکدام که زودتر به وجه نقد تبدیل شود در اولین سطر از ترازنامه قید خواهد شد.

با بورس مسکو آشنا شوید

بورس مسکو (MOEX) در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۱ با ادغام بورس معاملات ارزی بین بانکی (MICEX) و بورس RTS روسیه که خود در ابتدای دهه ۹۰ میلادی راه اندازی شده بودند، تشکیل و فعالیت های معاملاتی خود را تحت نام Moscow Exchange Group ادامه داد.

به گزارش اختصاصی «کالاخبر»؛ بورس مسکو در سال ۲۰۱۳ از طریق پذیره نویسی به بازار بورس عرضه شد و تبدیل به شرکت سهامی شد. عمده سهام این بورس تا سال ۲۰۱۶ متعلق به بانک مرکزی روسیه بود اما به موجب الزام قانونی عدم سهامداری بانک مرکزی در بورس های این کشور، بانک مرکزی روسیه سهام خود در این بورس را واگذار نمود.

بررسی ها نشان می دهد که یکی از جذابیت های بورس مسکو امکان تحویل فیزیکی در قراردادهای آتی طلا است. بورس مسکو دارای بخشی به نام بازار تحویل فیزیکی است که علاوه بر انجام معاملات نقدی وظیفه تحویل در قراردادهای آتی را هم بر عهده دارد. همچنین یکی از بخش های کلیدی بورس مسکو بازار معاملات ارزی آن است. اهمیت این بخش در این است که بانک مرکزی روسیه کلیه سیاست های پولی و ارزی خود را از طریق زیرساخت این بورس اعمال و نقدینگی ارزی لازم را از طریق معاملات بازخرید و معاملات سوآپ ارزی به بازار تزریق و در اختیار فعالان اقتصادی قرار می دهد.

بورس مسکو بسته به نوع متقاضیان ارز اعم از مشتریان داخلی و یا خارجی بسته ای از محصولات ارزی را برای پوشش ریسک شرکت ها و موسسات تجاری ارائه می کند. به گزارش «کالاخبر» در سال ۲۰۱۴ روزانه بطور متوسط بیش از ۲۲ میلیارد دلار قرارداد ارزی در این بورس مبادله و تسویه گردیده است. ارزش معاملات بورس در سال ۲۰۱۸ به رقم ۸۳۴ هزار میلیارد روبل معادل ۱۳۵۰۰ میلیارد دلار رسید.

شرط افزایش یارانه نقدی چیست؟

به گزارش جهان نيوز، فرهاد دژپسند به مناسبت هفته دولت در برنامه تیتر امشب حاضر شد و به سوالات ضبط شده برخی شهروندان در خصوص وضعیت اقتصادی کشور پاسخ داد.

دژپسند درباره برنامه دولت برای استفاده از ظرفیت‌های جامعه گفت: ظرفیت های جامعه اعم از توانمندی انسانی، ظرفیت مالی، فیزیکی و طبیعی است. در بهره گیری از ظرفیت های جامعه تجربه‌های خوبی پس از انقلاب داریم و توانستیم از ظرفیت مردمی برای جنگ طولانی و نامتقارن استفاده کنیم و به پیروزی برسیم. الان هم می توانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.

وی درخصوص چگونگی استفاده از این ظرفیت ها تصریح کرد: به طور مثال بازار نقدی چیست؟ اکنون حجم نقدینگی حدود 2 هزار هزار میلیارد تومان است. اگر اقتصاد عمیق داشتیم زیاد نبود، اما اکنون این میزان بالا است اما می توان به این تهدید از زاویه مثبت هم نگاه کرد به طوری که از ظرفیت‌های مالی درون جامعه برای رونق تولید بهره بگیریم.

دژپسند بازار نقدی چیست؟ ادامه داد: برای استفاده از نقدینگی موجود در جامعه باید بنگاه‌های بزرگ مقیاس همچون صنایع معدنی، پالایشگاه و پتروشیمی از سوی بخش خصوصی ایجاد شود و روشی طراحی شود تا بخش خصوصی20 درصد آورده داشته باشد و مابقی را از سرمایه‌های مردمی بازار بورس تهیه کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا مردم از روش‌های سرمایه گذاری در بورس اطلاع دارند گفت: بورس طی یک سال گذشته رشد 140 درصدی داشته است و مردم بورس را به عنوان تکیه گاهی برای حفظ ارزش دارایی‌های خود می‌دانند. شرکت‌های بورسی نسبت به سال گذشته 7 درصد رشد داشتند. سرمایه گذاری در بورس علاوه بر اینکه تهدید نقدینگی را تبدیل به فرصت می‌کند، تهدیدهای دیگر را هم برطرف می‌کند.

وزیر اقتصاد درباره واگذاری‌ها گفت: الان دولت شرکت‌های زیادی دارد که باید واگذار کند، یک روش این است که آن‌ها را به قیمت نازل بفروشیم، اما در روش دیگر می‌توانیم از ظرفیت انسانی استفاده کنیم و واگذاری مدیریت شرکت را انجام دهیم یعنی مدیریت شرکت‌ها را به بهترین طرح و برنامه مدیریتی واگذار کنیم.

وی در پاسخ به سوال شهروندی مبنی بر کمبود اعتبار بانک‌ها برای ارائه وام گفت: بعید می‌دانم بانک‌ها اعتبار وام نداشته باشند، اما منابع قرض الحسنه محدود است و بنابر اولویت به زوج‌های جوان و خسارت دیدگان از حوادث طبیعی پرداخت می‌شود. ممکن است گلایه مردم از دوندگی برای دریافت وام باشد که دستورالعمل‌های فعلی، همراهی با مردم و تسهیل شرایط است.

سوال یک شهروند دیگر از وزیر اقتصاد این بود که آیا می‌توانید جای یک بازنشسته یک روز زندگی کنید که دژپسند پاسخ داد: بازنشستگان از افراد مظلوم جامعه هستند. ما در دولت همیشه سعی کردیم تامین مطالبات بازنشستگان در اولویت باشد چنانچه چند روز پیش اعلام شد پرداخت پاداش بازنشستگان در اولویت قرار گرفته است. من واقعا شرایط بازنشستگان را درک می‌کنم. در دولت یازدهم و دوازدهم یکی از مواردی که خوب به آن توجه شده، رفع مشکلات بازنشستگان بوده و دولت بیش از وسع خود در این زمینه تلاش کرده است البته محدودیت منابع وجود دارد.

دژپسند درباره حفظ ارزش پول ملی گفت: این بازار نقدی چیست؟ امر بستگی به چند متغیر دارد، ارزش پول ملی به قدرت و توان تولید، وضعیت اقتصاد کشور و بخشی هم به تورم بر می‌گردد.

وی ادامه داد: به واسطه نوع نگرش حاکمیتی در کشور، دشمنان در کمین آسیب رساندن به اقتصاد ما هستند و این کارشکنی‌ها در سال گذشته باعث شوک به اقتصاد شد. وظیفه دولت در این شرایط کنترل و مدیریت شوک‌های بیرونی است که این اقدامات انجام گرفته و امروز هر کارشناس منصفی قبول دارد که یک ثبات در بازار ارز حاکم شده و ارزش پول ملی در حال تقویت است.

وی ادامه داد: بانک مرکزی ابزار مختلفی برای کنترل بازار ارز تعیین کرده است. دولت برای سیاست ارز کمیته 5 نفره تشکیل داد و مقرر شد به گونه‌ای سیاستگذاری کند تا تقاضای غیرمعمول کنترل و عرضه ارز از کانال‌های مختلف بیشتر شود.

دژپسند تصریح کرد: هرچه بتوانیم نرخ ارز را به سمت واقعی شدن ببریم، زمینه ساز کاهش هزینه تولید و قیمت کالاها می‌شود و مردم آن را در زندگی خود حس می‌کند. تلاش می‌کنیم تقویت ارزش پول ملی برای مردم محسوس شود.

عضو کابینه دولت درپاسخ به سوال شهروندی مبنی بر وضعیت بازار مسکن و افزایش بی رویه قیمت آن گفت: در خصوص قیمت مسکن اقداماتی از سوی وزارت راه و شهرسازی انجام گرفته که بازار را سامان خواهد داد و این برنامه ها از سوی وزیر راه و شهرسازی آخر این هفته اعلام می شود.

وی ادامه داد: به طور کلی ما در دولت تلاش داریم از طریق عرضه مسکن و ایجاد تسهیلات برای رونق در ساخت مسکن، بازار را متعادل کنیم.

وزیر اقتصاد در پاسخ به سوالی درخصوص مشکلات ترخیص کالا از گمرک گفت: باید بین گمرک و پایانه‌ها و بنادر تفکیک صورت گیرد. برخی مشکلات ترخیص کالاها مربوط به بنادر است نه گمرک به گونه‌ای که در برخی بنادر مواردی بوده که ثبت سفارش نشده یا مبدا ارز مشخص نبوده در واقع کالا به مرحله اظهار نامه گمرکی نرسیده است که ترخیص شود.

وی ادامه داد: گمرک توانسته کاهش قابل توجه‌ای در زمان ترخیص کالاها ایجاد کند به گونه‌ای که دوره زمانی 26 روزه برای ترخیص کالا به 4 روز کاهش یافته است.

وی در پاسخ به سوالی درباره اخذ مالیات از پردرآمدها توضیح داد: جامعه حقوق بگیران به طور ثابت مالیات می‌پردازند، آیا در چنین شرایطی اجازه داریم از افرادی که درآمد زیاد دارند مالیات نگیریم. مالیات دین یک صاحب درآمد به 80 میلیون جمعیت کشور است.

وزیر اقتصاد گفت: امسال رویکرد سازمان امور مالیاتی با راه اندازی سیستم‌های هوشمند، افزایش درآمد مالیاتی از طریق به تور انداختن فرارهای مالیاتی است، اما این امر نباید به اقتصاد و تولید و تجارت درست آسیب بزند. در واقع امسال وصولی مالیات را با حفظ اصول افزایش می‌دهیم.

دژپسند در ادامه تصریح کرد: ما هنوز وابسته به نفت هستیم و باید از بودجه نفتی رهایی یابیم. چون متکی به نفت هستیم اگر درآمد نفتی آسیب ببیند روی اقتصاد اثرگذار است.

وی ادامه داد: تراز تجاری در چند سال اخیر مثبت شده و این امر سبب می‌شود به نیازمندی‌های تولید کمک کنیم. رشد اقتصادی در سال 91 و 92 خیلی منفی بود. در دولت یازدهم بسته‌ای برای تولید در نظر گرفته شد در سال 93 رشد مثبت شد و تا 96 ادامه داشت در سال 97 رشد اقتصادی منفی شد.

وزیر اقتصاد تاکید کرد: ما باید به سمت درست کردن محیط کسب و کار برویم و سرمایه گذار وارد میدان شود. باید تامین منابع را از نظام بانکی جدا کنیم و به سراغ بازار سرمایه برویم. باید اقتصاد را مردمی کنیم.

دژپسند در پاسخ به درخواست یکی از شهروندان مبنی بر افزایش یارانه نقدی گفت: افزایش یارانه از بودجه دولتی، نقدینگی را افزایش می‌دهد و اثر تورمی دارد . برای این کار باید قیمت حامل‌ها را افزایش دهیم و این یک پکیجی است که باید آنالیز شود.
عضو کابینه دولت درباره امکان ثبت نام مجدد بازار نقدی چیست؟ بازار نقدی چیست؟ سهام عدالت توضیح داد: طبق قانون در حال حاضر مجاز به بازگشایی سایت ثبت نام سهام عدالت نیستیم این موضوع در لایحه دولت آمده و اگر به تصویب مجلس برسد اجرایی می‌شود.

دارایی نقد (Liquid Asset) در حسابداری چیست؟

ارزیابی صورت های مالی یکی از مهم ترین معیار های سنجش وضعیت مالی و سوددهی شرکت هاست. زیرا بررسی این ارزیابی سبب شفاف سازی اطلاعات مالی و شرایط دارایی ها و بدهی های یک شرکت خواهد بود. در این مقاله قصد داریم به بررسی دارایی ها و به ویژه دارایی های نقد بپردازیم.

دارایی چیست؟

به هر منبع کسب درآمدی که شرکت ها یا دولت ها آن را در اختیار دارند و قرار است این منبع در آینده به آن ها سود رساند، دارایی گفته می شود.
دارایی‌ها به‌ منظور افزایش ارزش شرکت یا بهره ‌مندی از منافع حاصل ازعملیات شرکت خریداری می‌شوند.
دارایی های شرکت را می توان به عنوان منابعی که سبب ایجاد جریانات نقدی می شود، به حساب آورد. تفاوتی ندارد که دارایی شرکت یک کارخانه تولید مواد غذایی است یا یک واحد مغازه 20 متری، هر دو این‌ها برای شرکت درآمد نقدی ایجاد خواهند کرد.

دارایی نقد چیست؟

دارایی نقد (Liquid Asset) به تمام دارایی‌هایی گویند که در کوتاه‌ ترین زمان و بدون کمترین تاثیر در قیمت آنها قابل تبدیل به پول نقد می‌باشند.
با دارایی نقدشونده عموما به همان شکل وجه نقد برخورد می‌شود زیرا قیمت این نوع دارایی تقریبا در هر زمانی که در بازار آزاد فروخته می‌شوند، ثابت و پایدار است.
بازار ارز به‌عنوان نقدشونده ترین بازار جهان در نظر گرفته می شود، زیرا تریلیون ها دلار به‌ صورت روزانه در آن مورد معامله قرار می‌گیرد.

ویژگی دارایی نقد شونده چیست؟

برای اینکه یک دارایی نقدشونده باشد، به بازار قدرتمندی با خریداران و فروشندگان کافی نیاز دارد تا بدون تأثیر بر قیمت دارایی، آن دارایی را به فروش برساند.

انواع دارایی ها:

دارایی ها در ترازنامه ها شامل همه اموال و پول نقدی است که شرکت در اختیار دارد.

معمولا دارایی ها در ترازنامه به دو دسته تقسیم می شوند:

دارایی های جاری شامل :

دارایی های جاری در ترازنامه بر اساس نقدینگی نشان داده می شوند. یعنی هرکدام که زودتر به وجه نقد تبدیل شود در اولین سطر از ترازنامه قید خواهد شد.

• وجه نقد: نقد شونده ترین نوع دارایی است که یک شرکت می تواند داشته باشد. این نوع دارایی شامل هرگونه نقدینگی است که بدون درنگ در معامله قابل استفاده باشد از جمله پول نقد، چک، سفارشات پولی و حساب های بانکی.
• حساب های دریافتنی: حساب های دریافتنی یک دارایی است که از فروش کالا یا خدمات بر مبنای اعتبار به شخصی شکل می گیرد. حساب های دریافتنی و فاکتورهای مشتریان که هنوز باید پرداخت شوند تا زمانی که در طول یک سال انتظار پرداخت شوند، به‌عنوان دارایی های جاری در نظر گرفته می‌شوند.
• اسناد دریافتنی: سند یک تعهد کتبی برای پس گرفتن پول است. زمانی که یک شرکت سندی را داشته باشد که توسط شخص یا شرکتی دیگر امضا شده باشد می تواند آن را به عنوان یک سند ثبت کند. برخلاف حساب های دریافتنی، اسناد دریافتنی را می توان یک دارایی بلند مدت با نرخ بهره معین در نظر گرفت.
• سرمایه گذاری های کوتاه مدت: سرمایه‌گذاری‌ که تا تاریخ سررسید آن کمتر از یکسال باقی‌مانده باشد. : سهام، اوراق قرضه و هر اوراق دیگری که برای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرند و به راحتی قابل معامله هستند.
• فهرست موجودی: عبارت است از مواد اولیه، محصولات در حال تولید و محصولات تولید شده و آماده شده برای فروش.
• پیش پرداخت: مبالغ مصرفی برای بیمه یا سایر هزینه ها که باید در عرض یک سال پرداخت شوند.
• ملزومات اداری و مصرفی: دارایی های گوناگونی در شرکت ها وجود دارد که بدون توجه به کم ارزش یا پر ارزش بودن، همه در تولید محصولات دخیل اند. مانند: پیچ و مهره مورد استفاده در فرایند مونتاژ در کارخانه خودروسازی

در کل اگر شرکتی انتظار داشته باشد که اقلامی از دارایی های آن در دوره جاری به وجه نقد تبدیل شود و یا برای پرداخت یک بدهی جاری مورد استفاده قرار گیرد در این صورت می تواند آن اقلام را در دسته دارایی های جاری خود طبقه بندی کند.

اهمیت دارایی های جاری برای شرکت ها چیست؟

اهمیت دارایی های جاری برای هر شرکت و کسب و کاری را می توان در تامین منابع مالی روزانه مورد استفاده آن به صورت پرداخت هزینه های آن دانست. بسته به نوع شرکت، دارایی های جاری آن می تواند از بشکه های نفت خام تا کالاهای تولیدشده و ارز خارجی متغیر باشد. در یک ترازنامه، دارایی های جاری به‌ صورت عادی به خاطر نقد شوندگی بالا یا سهولت تبدیل‌شدن به پول نقد، نمایش داده می‌شوند.
دارایی های غیر جاری شامل :

• اموال مشهود: دارایی های ثابت (تجهیزات و ماشین آلات، ساختمان ها و زمین، مبلمان و وسایل)، منابع طبیعی
• اموال نا مشهود: شامل حق مالکیت، حق اختراع و علائم تجاری

آیا همه حساب ها شرایط قرار گرفتن در موجودی نقد را دارند؟
برخی از حساب ها شرایط این که در موجودی نقد و بانک قرار بگیرند را ندارند مانند:

1- چک های وعده داری که تنها به عنوان مطالبات قابل قبول است، نه وجه نقد.
2- سپرده هایی که نزد کارگزار برای معاملات خاص است. این گونه سپرده ها را نمی توان بدون اجازه شخص کارگزار برداشت کرد.
3- تمبر اوراق بهادار در ردیف ملزومات قرار میگرد، نه وجه نقد.
4- وجوه مسدود شده بانکی
5- وجوه اندوخته شده برای مقاصد خاص

بازار سکه در وضعیت تازه/ شمارش معکوس برای فروش سکه کاغذی آغاز شد

سیاست جدید بانک مرکزی برای مهار بازار سکه از فردا آغاز خواهد شد .

ایمان ربیعی- بر اساس اعلام بانک مرکزی مقرر است دولت از فردا نسبت به فروش اوراق سکه در بورس کالا اقدام کند.
بر این اساس دولت قصد دارد با این اقدام نسبت به هزار قیمت سکه در بازار اقدام کند. بهای هر قطعه سکه تمام بهار آزادی 16 میلیون و 450 هزار تومان است. حباب سکه بهار آزادی نیز در این میان دو میلیون و 132 هزار تومان است. به نظر می‌رسد بانک مرکزی با سیاست جدید خود قصد دارد حباب بیش از دو میلیون تومانی سکه را از میان ببرد. در شرایط کنونی هر خریدار سکه برای خرید یک قطعه سکه تمام بهار آزادی دو میلیون و صد و سی دو هزار تومان بیشتر پرداخت می‌کند. این حباب در دوره‌هایی شکل می‌گیرد که تقاضا بیش از عرضه است از این رو فروش اوراق سکه با این هدف در دستور کار قرار گرفته است.

سکه کاغذی به جای سکه واقعی

بانک مرکزی این بار قصد دارد برای مهار بازار سکه سنبت به فروش کاغذی سکه اقدام کند. پیش از این سکه فیزیکی نیز در قالب ثبت نام به خریداران واگذار شده است. این سیاست البته منتقدانی جدی داشت.منتقدان البته هم از میان خریداران بودند و هم از میان ناظران چرا که خریداران به وضع مالیات بر خرید سکه اعتراض داشتند و معتقد بودند که در زمان ثبت‌نام دریافت چنین مالیاتی به آنها اعلام نشده بود. منتقدان نیز فروش سکه فیزیکی را نوعی حراج منابع کشور می‌دانستند.

شرایط فروش اوراق سکه چیست؟

به موجب اعلام بانک مرکزی اوراق سکه بانک مرکزی معاف از مالیات است و کلیه اشخاص حقیقی می‌توانند حداکثر معادل ۱۰۰ سکه تمام بهار آزادی طرح جدید و همچنین صندوق‌های سرمایه گذاری طلا بدون محدودیت، نسبت به خرید این اوراق اقدام کنند.
سررسید اوراق سکه بانک مرکزی، ۶ ماه پس از عرضه اولیه، با تسویه نقدی در سررسید بوده و قیمت تسویه نقدی اوراق نیز معادل میانگین موزون قیمت‌های پایانی تمامی گواهی‌های سپرده سکه بانک‌ها و اوراق سکه بانک مرکزی در بورس کالای ایران در آخرین جلسه معاملاتی خواهد بود.
معاملات ثانویه اوراق سکه مرکزی، در بورس کالای ایران انجام می‌شود و دارندگان اوراق در صورت تمایل به فروش اوراق زودتر از سررسید، می‌توانند اوراق سکه خود را در بورس کالای ایران، به قیمت روز به فروش برسانند.
بانک مرکزی تسویه نقدی اوراق در سررسید و همچنین نقدشوندگی این بازار نقدی چیست؟ اوراق در بازار ثانویه بورس کالای ایران به قیمت روز را متعهد می‌شود.
بنابر اعلام بانک مرکزی، اوراق سکه بانک مرکزی علاوه بر امکان سرمایه گذاری در طلا، قابلیت توثیق در شبکه بانکی برای اخذ انواع تسهیلات را نیز دارد.

قیمت سکه مهار می‌شود؟

مهمترین سئوالی که برای افکار بازار نقدی چیست؟ عمومی مطرح است بر این نکته دلالت دارد که آیا فروش اوراق سکه می‌تواند منجر به کاهش تقاضای واقعی در بازار شود؟ برخی معتقدند اولین روز عرضه اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. دولت همزمان طرح‌هایی برای مهار بازار ارز را نیز در دستور کار دارد. باید دید این طرح‌ها می‌تواند در فروکش تب تند خرید سکه موثر واقع شود؟

آربیتراژ چیست | بررسی فرصت‌های آربیتراژی در بازارهای مالی مختلف

آربیتراژ چیست؟ یکی از مفاهیم مهم علم اقتصاد آربیتراژ است که می‌توان آن را کسب سود از اختلاف قیمت یک دارایی بین دو یا چند بازار تعریف کرد. در واقع می‌توان مفهوم آربیتراژ را از عدم وجود تعادل قیمت در بازارهای مختلف استنباط کرد. به بیان دیگر، هنگامی که دارایی پایه مانند کالا یا ارز و سهام در بازارهای مختلف دارای ارزش یکسان نباشد، آربیتراژگران با خرید دارایی در بازاری که قیمت کمتری دارد و فروش سریع آن در بازارهایی با قیمت بالاتر، از سطوح مختلف قیمت سود کسب می‌کنند. از آنجا که در صورت امکان فروش دارایی در حداقل زمان ممکن فراهم باشد، ریسک این روش بسیار ناچیز خواهد بود و در عمل می‌توان آن را نوعی سرمایه گذاری بدون ریسک تلقی کرد.

در مفهوم آربیتراژ شرایط باید برای خرید و فروش فراهم بوده و محصولات نیازی به معرفی یا بازاریابی نداشته باشد؛ بنابراین، صادرات کالا آربیتراژ محسوب نمی‌شود. به طور کلی ماهیت آربیتراژ بر مبنای بازده مثبت قطعی است و اگر یک دارایی در بازارهای مختلف ارزش یکسانی داشته باشد، تعادل آربیتراژی برقرار خواهد شد.

فهرست عناوین مقاله

شکل‌گیری فرصت‌های آربیتراژی

فرصت‌های آربیتراژی بر مبنای بعد مکان یا زمان به وجود می‌آید. فرصت آربیتراژی برمبنای بعد مکان در دو موقعیت جغرافیایی مختلف خواهد بود که در آن یک دارایی خاص در دو بازار ارزش ناهمسانی داشته باشند. شرط موفقیت در این شیوه، امکان خرید و فروش همزمان یا حداکثر با تفاوت زمانی کوتاه است. اما آربیتراژ بر مبنای بعد زمان، از اختلاف ارزش دارایی به دلیل تفاوت در زمان تحویل آن ناشی می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به اختلاف قیمت‌ در بازار نقد و بازار آتی اشاره کرد.

معاملات آربیتراژی به طور عمده بر اساس بعد زمانی انجام می‌شود و به همین دلیل بازار آتی در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت زیادی دارند. مفهوم آربیتراژ را می‌توان دلیل و انگیزه‌ فعالیت بسیاری از سفته‌بازان و به نوعی محرک بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری دانست.

آربیتراژ یک کالا در دو بازار

می‌خواهیم مفهوم آربیتراژ یک کالا در دو بازار را با یک مثال بیان کنیم. فرض کنید خرده‌فروشی والمارت دی‌وی‌دی اصلیِ بازی ارباب حلقه‌ها را به ارزش ۴۰ دلار می‌فروشد؛ اما شخصی می‌داند که نسخه‌های آخر این دی‌وی‌دی‌ در ‌سایت eBay حدود ۵۵ تا ۱۰۰ دلار به فروش رفته است. پس این ایده وجود دارد که شخص چند دی‌وی‌دی از والمارت خریداری کرده و آن‌ها را با سود 15 تا 60 دلاری در eBay بفروشد. اما این فرد قطعا نمی‌تواند این روش را برای طولانی مدت ادامه دهد، زیرا احتمالا یکی از حالات زیر رخ خواهد داد:

• دی‌وی‌دی‌های اصلی والمارت به پایان می‌رسد.
• والمارت قیمت دی‌وی‌دی‌ها را بالا می‌برد، زیرا استقبال از این محصول افزایش یافته است.
• قیمت دی‌وی‌دی‌ها در eBay کاهش می‌یابد زیرا عرضه‌ی آن‌ها در ‌سایت eBay افزایش داشته است.

این آربیتراژ در چنین بازارهایی بسیار رایج است و فروشندگان در بازارهای اجناس دست‌دوم و حراجی‌ها، بازار نقدی چیست؟ اشیاء باارزشی را خریداری می‌کنند که فروشنده‌ آن‌ها را با قیمت پایین می‌فروشد. اما این کار نیز هزینه‌هایی را به خریدار تحمیل می‌کند؛ از جمله زمان پیدا کردن اجناس با قیمتی کمتر از ارزش واقعی‌، تحقیق‌ در مورد قیمت‌های رقابتی بازار و پذیرش ریسک کاهش قیمت اجناس پس از خرید.

آربیتراژ چند کالا در یک بازار

در نوع دوم معاملات که در مفهوم آربیتراژ وجود دارد، اشخاص چند کالا را در یک بازار خرید و فروش می‌کنند و اغلب این نوع آربیتراژ ( Arbitrage ) شامل مبادلات ارزی است. این مورد را نیز با یک مثال توضیح می‌دهیم. فرض کنید سرمایه‌گذاری ۵ دینار الجزایر را با ۱۰ لِوای بلغاری مبادله می‌کند. سپس سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۰ لوای بلغاری را مجددا به دینار الجزایر تبدیل کند؛ به صورتی که با پرداخت ۱۰ لوا، ۶ دینار دریافت کند و در نتیجه یک دینار بیشتر از تعداد اولیه خواهد داشت.

نتیجه‌ این نوع آربیتراژ به طور کلی به اقتصاد محلیِ مکان مبادله ضرر وارد خواهد کرد زیرا بین تعداد دینارها و لواهای مبادله‌شده تناسب وجود ندارد. در صورتی که با چند ارز در بازار رو به رو باشیم، این آربیتراژ پیچیده‌تر خواهد بود.

آربیتراژ در بازار نقدی

در این بخش از مفهوم آربیتراژ به انواع بازارهای نقدی می‌پردازیم و مفهوم آربیتراژ را در هر یک بررسی کرده و نحوه معاملات آن را بیان می‌کنیم. البته امروزه فرصت‌‌های معاملاتی که در مفهوم آربیتراژ قرار گیرند در بازارهای نقدی بسیار کم است و دلیل آن تولید گسترده در سراسر جهان، حذف واسطه‌ها و تجارت الکترونیک است که بازار را به شرایط تعادل می‌رساند.

بازار جهانی سهام

امروزه سهام شرکت‌های چند ملیتی و بین‌المللی در بورس‌های‌ جهانی عرضه می‌شود. این بازارها بهم متصل و فعالیت آن‌ها یکپارچه است. گاهی ممکن است در زمان کوتاهی قیمت یک سهم در بازارهای مختلف یکسان نباشد و فرصتی برای آربیتراژ ایجاد شود. از آنجا که سرمایه‌گذاران پیوسته بازارهای جهانی را رصد می‌کنند و با وجود ربات‌های معامله‌گر و حجم بالای سفارشات، این فاصله در ارزش سهام‌ها از بین می‌روند و بازار به تعادل می‌رسد.

بازار غیررسمی ارز ایران

یکی از بسترهایی که معاملات در آن مطابق مفهوم آربیتراژ انجام می‌شود، بازارهای غیر رسمی است؛ اختلاف قیمت ارز دولتی در ایران و بازار آزاد آن سبب شده که آربیتراژگران که می‌توان آن‌ها را دلالان ارزی نامید، ارز سهمیه‌ای دولتی را خریداری کرده و در بازار آزاد بفروشند. علاوه بر این تفاوت نرخ ارز در بازارهای منطقه‌ای و بازارهای کشورهای همسایه فرصت دیگری برای این افراد است تا در معامله‌ای بدون ریسک، سود هنگفتی بدست بیاورند. البته چنین معاملاتی موجب خروج ارز و آسیب به نظام اقتصادی کشور می‌شود پیگرد قانونی دارد.

آربیتراژ در بازار آتی

بخش عمده‌ای از معاملات که در مفهوم Arbitrage انجام می‌شود به بازار آتی تعلق دارد. این مدل آربیتراژ ناشی از اختلاف قیمت در بازار نقد و بازار آتی است. این فرآیند به این صورت است که قیمت سهام یا کالا به عنوان دارایی سرمایه‌دار در بازار آتی نسبت به قیمت آن در بازار نقد بیشتر خواهد بود؛ فاصله قیمت در این آربیتراژ موجب شده که حاشیه سود مناسبی برای سرمایه‌داران ایجاد شود که مصداق بارزی از مفهوم آربیتراژ است.

در این بازار آربیتراژگران دارایی خود را در بازار نقد خریداری می‌کنند و معادل آن قراردادی در بازار آتی منعقد می‌کنند. اختلاف قیمت در هنگام خرید و فروش این دارایی، سود ناخالص سرمایه‌گذار خواهد بود.

آربیتراژ در بازار جهانی ارز فارکس

در بازار فارکس ، حجم بالایی از تراکنش‌ها و ابزارهای معاملاتی بسیاری وجود دارد که در مفهوم آربیتراژ صدق می‌کند؛ از طرفی تعداد زیاد معامله‌گران و سرعت بالای اجرای سفارشات موجب شده که این فرصت‌ها فورا پوشش داده ‌شود. در بازار ارز جهانی می‌توان سه روش عمده را در مفهوم آربیتراژ بررسی کرد:

آربیتراژ جفت ارزی

آربیتراژ جفت ارزی که به معنی سودآوری از قیمت‌‌های متفاوت یک جفت‌ ارز در دو کارگزاری یا صرافی است.

آربیتراژ سود تضمین شده

آربیتراژ سود تضمین شده که در آن معامله‌گر در مرحله اول نرخ سود کشورها و مناطق اقتصادی مختلف را بررسی می‌کند. سپس دارایی خود را به ارز کشوری که بیشترین نرخ سود را دارد تبدیل کرده و در سیستم بانکی آن کشور سرمایه‌گذاری می‌کند. معامله‌گر به طور همزمان، یک قرارداد آتی جهت تضمین نرخ تبدیل بازار نقدی چیست؟ ارز منعقد می‌کند تا بعد از اتمام دوره سرمایه‌گذاری، بتواند از نرخ تبدیل اولیه خود استفاده کند.

آربیتراژ مثلثی

آربیتراژ مثلثی هنگامی استفاده می‌شود که برای سه نرخ ارزی، قیمت‌های مختلفی وجود داشته باشد. معامله‌گران از طریق یک فرآیند معاملاتی سریع، سه جفت ارز مختلف را به یکدیگر تبدیل کرده و در نهایت به دارایی اولیه خود بازمی‌گردند.

مزایا آربیتراژ

مفهوم آربیتراژ یک استراتژی در امور مالی در اختیار افراد قرار می‌دهد که با بهره گیری از آن می‌توانند از تفاوت قیمت دو بازار، سود کم ریسکی بدست آوردند. در زیر برخی از مزایا و معایب آربیتراژ آورده شده است:

• بزرگترین مزیت آربیتراژ، صفر بودن ریسک آن است. بنا بر آنچه که در مفهوم آربیتراژ آمده است، این معاملات در بدترین حالت سود ندارد و سرمایه اولیه برای سرمایه‌گذار باقی می‌ماند.
• آربیتراژ کمک می‌کند تا قیمت اوراق بهادار در بازار تقریبا ثابت باقی بماند و بنابراین به قیمت بهتر دارایی کمک می‌کند. همچنین اختلاف قیمت اوراق بهادار در بازارهای مختلف را پایان می‌دهد.
• آربیتراژ به کارآیی بیشتر بازارهای مالی کمک می‌کند، زیرا اگر آربیتراژ وجود نداشت، سهام با قیمت‌های مختلف در بازارهای مختلف خرید و فروش می‌شد و با حدس و گمان توسط تعداد کمی از افراد، اعتماد سرمایه گذاران واقعی به بازار سهام آسیب می‌دید.

معایب آربیتراژ

• بسیاری از افراد فقط جنبه قیمت را در نظر می‌گیرند و هزینه‌های معاملات و مالیات مربوط به خرید و فروش دارایی را نادیده می‌گیرند که به نوبه خود منجر به تخمین اشتباه سود بازار نقدی چیست؟ می‌شود و اگر اختلاف قیمت زیاد نباشد، می‌تواند منجر به ضرر شود.
• در زندگی واقعی فرصت‌های آربیتراژ زیادی وجود ندارد. اگر فرصتی برای سودآوری در چنین شرایطی وجود داشته باشد، باید سریعترین فناوری را در اختیار داشت تا بتوانید به سرعت موقعیت خود را بدست آورید. برای انجام چنین معامله‌هایی که در اختیار افراد کمی قرار دارد، باید تخصص کافی داشته باشید.
• برای انجام آربیتراژ و سودآوری بالای آن سرمایه زیادی مورد نیاز است و با سرمایه اندک نمی‌توان به سود مورد نظر رسید.

تعادل آربیتراژی

همان طور که بیان شد، آربیتراژ مجموعه‌ای از تراکنش‌های مالی است که در هیچ حالتی به زیان منتهی نخواهد شد. این معامله می‌تواند سودی در پی داشته باشد یا بدون سود انجام شود اما ضرری در کار نخواهد بود.

در مفهوم آربیتراژ عبارت دیگری به نام تعادل آربیتراژی وجود دارد. اگر در بازارهای مختلف، تفاوت قیمت وجود نداشته باشد، تعادل آربیتراژی رخ خواهد داد. در حالت تعادل آربیتراژی، افراد نمی‌توانند فقط با معاملات سریع و با استفاده از تفاوت قیمت‌های موجود سود به دست آورند.

تعادل آربیتراژی، یک حالت ایده‌آل در اقتصاد است. البته در بسترهای مختلف، آربیتراژ به مرور به حالت تعادلی خواهد رسید. هنگامی که یک محصول در یک بازار ارزان‌تر از بازار دیگر باشد، تقاضا برای خرید از بازار ارزان‌تر بیشتر می‌شود؛ هر چه تقاضا برای این محصول بیشتر باشد، قیمت نیز افزایش خواهد داشت. در نتیجه فرصت‌های آربیتراژی کوتاه هستند و بسیار سریع از دست می‌روند.

اجتناب از آربیتراژ در جهت ثبات بازار

فرصت‌های آربیتراژی در همه جا و در زمینه‌های مختلف، از بازار سهام و بور س گرفته تا فروشگاه‌های دست دومی، وجود دارد. اما هزینه‌های پنهان فرصت‌های آربیتراژ و تعداد بالای افرادی که به دنبال این فرصت‌ها هستند، این معاملات را دشوار کرده است. سودهای آربیتراژی اغلب عمر کوتاهی دارند، زیرا معامله دارایی‌ها نرخ آن‌ها را طوری تغییر می‌دهد که بازار در فرصت کوتاهی به تعادل می‌رسد.

فرصت‌های آربیتراژی بر اقتصاد تاثیر مستقیم دارد و با ایجاد هزینه‌ برای محصولات، باعث بی‌ثباتی بازار خواهد شد. بنابراین باید در برابر تمایل خود برای رسیدن به سود سریع در بازار نقدی چیست؟ معاملات مقاومت کنیم.

آربیتراژ در ایران

با بروز اختلاف قیمت‌ در دو یا چند بازار، آربیتراژگران وارد بازارهای معاملاتی می‌شوند و در مدت کوتاهی تعادل بین عرضه و تقاضا برقرار می‌شود. هرچه بازار کارامدتر باشد، تعادل سریع‌تر ایجاد می‌شود و فرصت آربیتراژ کوتاه‌تر خواهد بود.

در واقع این فرصت‌ها و تعادل پس از آن‌، محرکی برای پویایی اقتصاد تلقی می‌شود. کشورهایی که در آن‌ها ساختار اقتصادی مناسب و بازارهای کارا وجود نداشته باشد، فرصت‌های آربیتراژ و مدت آن‌ها بیشتر خواهد بود.

با افزایش تعداد فرصت‌های آربیتراژی و پایداری آن‌ها، انگیزه سرمایه‌گذاران برای فعالیت‌های مولد اقتصادی کمتر خواهد بازار نقدی چیست؟ بود. چنین وضعیتی در حال حاضر در ایران وجود دارد و عدم تعادل در بازار، توسعه و رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است.

سخن پایانی

در این مطلب، به سوال آربیتراژ چیست پاسخ دادیم و فرصت‌های آربیتراژی را در بازارهای مختلف را همراه با شما بررسی کردیم. این فرصت‌ها اغلب باعث پویایی اقتصاد کشورها می‌شود اما در کشورهایی که وضعیت اقتصادی نامناسبی وجود دارد، همین فرصت‌ها با کاهش تمایل افراد برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های مولد، رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهند داد. همه افراد در بازارهای مختلف تمایل دارند هزینه‌ها را کاهش و سود خود را افزایش دهند. در نتیجه رقابت بسیار فشرده خواهد شد. به همین دلیل، در بیشتر مواردی که فرصتی برای آربیتراژ و سود مطمئن در کوتاه مدت وجود دارد، تنها کارشناسان حرفه‌ای و مجرب و نیز افرادی که ابزارهای قدرتمندی در اختیار دارند می‌توانند از این فرصت‌های ویژه بهره ببرند.