قوانین معامله با الگوهای سر و شانه

سر و شانه در سقف

نحوه معامله درست در الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه که به الگوی HEAD AND SHOULDER معروف می باشد یکی از الگوهای برگشتی پرکاربرد در بورس تهران می باشد. این الگو در انتهای روند رخ میدهد و روند صعودی را به روند نزولی و روند نزولی را به روند صعودی تبدیل می کند.

شکل زیر یک الگوی سر و شانه را نشان میدهد.

در الگوی سر و شانه سه بخش وجود دارد که شامل شانه چپ، سر و شانه راست می باشد. همانطور که در شکل نشان داده شده است در الگوی سر و شانه، شانه ها در یک راستای یکسان قرار دارند و اگر بخواهیم به لحاظ اعتبار هم بررسی کنیم باید فاصله شانه چپ تا سر با شانه راست تا سر در یک رنج زمانی باشد. ( برای این کار بهتر است تعداد کندل های شکل گرفته در این دو محدوده را با هم بررسی کنید) چون هر چقدر تقارن بین دو طرف بیشتر باشد اعتبار الگوی سر و شانه بیشتر خواهد بود.

نکات مهم در الگوی سر و شانه

یک نکته بسیار مهم که در بسیاری از مطالب آموزشی واگرایی ها به آن توجه نمی شود واگرایی ایجاد شده در نمودار می باشد به گونه ای که برای بین شانه چپ و سر باید یک واگرایی منفی ایجاد شود که نشان از ضعف خریدار در نمودار می باشد.

از طرفی بهتر است شانه های چپ و راست شکل گرفته در نمودار در یک رنج قیمتی باشند.

در این الگو برای رسم خط گردن کافی است کف های قیمتی شکل گرفته بین سه اوج قیمتی را به هم وصل کنیم تا خط گردن به دست آید. نکته ای که باید در خط گردن مورد توجه قرار داد این است که خط گردن می تواند بدون زاویه و یا دارای زاویه 5 تا 10 درجه باشد.

برای تکمیل الگوی سر و شانه در روند صعودی بهتر است که شانه راست به زیر خط گردن نفوذ کند و تثبیت شود. این نشان میدهد که الگوی سر و شانه تکمیل شده است.

هدف قیمتی شکل گرفته در الگوی سر و شانه حداقل به اندازه “خط گردن تا سر” در الگو می باشد که در شکل بالا با فلش قرمز رنگ نشان داده شده است.

در بازارهای دو طرفه باید در هنگام گرفتن موقعیت، باید علاوه بر تعیین حد سود، حد ضرر خود را نیز در معامله تعیین کنیم. در الگوهای سر و شانه بعد از گرفتن موقعیت فروش می توان حد ضرر را در بالای شانه راست قرار داد.

الگوی سر و شانه معکوس

تمامی توضیحاتی که در خصوص سر و شانه گفتیم در بحث سر و شانه معکوس هم کاربرد دارد.

نکات مهم در الگوی سر و شانه معکوس

این الگو در امتداد روند نزولی در نمودار تشکیل می شود و میتواند موجب تغییر روند نزولی شود.

در این الگو بعد از شکست خط گردن وارد معامله می شویم.

هدف قیمتی در نظر گرفته نیز حداقل به انداز فاصله سر تا خط گردن می باشد.

واگرایی که در بالا توضیح دادیم در سر و شانه معکوس هم وجود دارد.

یک نکته را باید در شکست خط گردن مد نظر قرار داد و آن هم مربوط به شکست آن می باشد. زمانی میتوانیم بگوییم که خط گردن شکسته شده است که شکست پرقدرت باشد. گاهی اوقات ممکن است هنگام شکست خط گردن سهم صف خرید باشد و امکان خرید سهم هم توسط سرمایه گذار موجود نباشد. در این حالت بهتر است صبر کنید تا نمودار پولبک کند و پس از آن وارد معامله خرید شوید.

آموزش الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال و نحوه‌ی معامله

الگوهای قیمتی (Price Pattern) یا الگوهای کلاسیک، شکل‌های تکرارشونده در نمودارهای قیمت هستند. این الگوها در تحلیل تکنیکال بسیار کاربردی هستند و معامله‌گران زیادی در بازارهای مختلف از این الگوها استفاده می‌کنند. در این مطلب از چشم بورس یکی از قدرتمندترین الگوهای بازگشتی با نام الگوی سر و شانه (Head & Shoulders) را بررسی خواهیم کرد. فرقی ‌نمی‌کند معامله‌گر بازار بورس، فارکس یا ارز دیجیتال باشید، با یادگیری الگوی سر و شانه می‌توانید سینگال خرید، فروش و یا ادامه‎‌ی روند را شناسایی کنید.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوهای سر و شانه چیست؟

تحلیلگران تکنیکال معتقدند الگوی سر و شانه یکی از معتبرترین الگوها برای شناسایی سطوح تغییر روند است (سطوح ورود و خروج). مانند همه‌ی الگوهای نموداری، در پشت پرده‌ی این الگو نیز داستان همیشگی نبرد خریداران و فروشندگان نهفته است. این الگو در سه مرحله تشکیل می‌شود:

• سقف اول: پس از یک روند صعودی و ثبت یک سقف جدید، با افزایش قدرت فروشندگان سهم وارد یک روند نزولی کوتاه‌مدت می‌شود.
• سقف دوم: در مرحله‌ی دوم شاهد صعود دوباره‌ی قیمت به سطحی بالاتر از سقف اول هستیم. خریداران می‌خواهند قیمت سهم‌ را بالاتر ببرند اما دوباره فروشندگان قیمت را کاهش می‌دهند.
• سقف سوم: برای سومین بار خریداران تلاش می کنند تا قیمت را به سمت بالا بکشند، اما حتی در رسیدن به سقف دوم ناکام هستند. این ناکامی در عبور از بالاترین سطح، نشان‌دهنده شکست خریدارن و پیروزی فروشندگان است. در نهایت سهم وارد روند نزولی می‌شود.

اجزای الگوی سر و شانه

این الگو از یک خط پایه (Baseline) و سه قله (یا دره) تشکیل می‌شود.

قله‌ی میانی از دو قله‌ی دیگر بزرگتر است و سر (Head) نام دارد. دو قله‌ی کوچکتر نیز شانه‌ی چپ (Left Shoulder) و شانه‌ی راست (Right Shoulder) را تشکیل می‌دهند. خطی که این سه قله را به هم وصل می‌کند خط گردن یا بیس‌لاین است. به تصویر زیر نگاه کنید:

اجزای الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه در سقف

الگوی سر و شانه‌ی سقف تغییر روند از صعودی به نزولی را پیش‌بینی می‌کند. این الگو در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود و به معنای سیگنالی برای فروش است. در این الگو شانه‌ی راست در رسیدن به سقف قبلی (سر) ناکام است. این به معنای عدم تمایل سهم برای صعود بیشتر خواهد بود.

نقطه‌ی ورود

باید صبر کنید تا خط گردن شکسته شود. شکسته شدن خط گردن به معنای تایید الگو است. در بازارهای دوطرفه اینجا نقطه‌ی ورود است. در بازار یک طرفه نیز در این نقطه روند نزولی تایید می‌شود و از معامله خودداری کنید.

حد زیان و سود

در بازارهای دوطرفه حد زیان را در سقف شانه‌ی راست قرار دهید. سقف سر نیز می‌تواند به عنوان حد زیان مطمئن‌تر انتخاب شود البته ریسک به ریوارد کاهش می‌یابد.

میزان ریزش سهم به اندازه فاصله‌ی خط گردن تا بلندترین قله (سر) است و برای بازارهای دو طرفه می‌توانید نقطه‌ی خروج خود را اینجا تعیین کنید.

سر و شانه در سقف

الگوی سر و شانه در کف (معکوس)

سر و شانه‌ی معکوس بسیار شبیه به الگوی سر و شانه‌ی سقف است. این الگو نیز نشانه‌ی برگشت روند است با این تفاوت که برای تایید شروع یک روند صعودی از آن استفاده می‌کنیم. در این الگو، شانه‌ی معکوس راست به اندازه پایین‌تر کف (سر) ریزش نمی‌کند. این به معنای عدم تمایل سهم به ریزش بیشتر است.

نقطه‌ی ورود

برای تایید سر و شانه‌ی معکوس نیز باید تا شکست خط گردن صبر کنید. با شکست الگو تایید و سیگنال خرید صادر می‌شود.

حد زیان و سود

حد زیان را در نقطه کف شانه‌ی راست قرار دهید. البته می‌توانید راس سر را هم به عنوان حد زیان تعیین کنید هر چند ریسک به ریوارد مناسبی ندارد. میزان رشد سهم نیز به اندازه فاصله خط گردن تا دره‌ی بزرگتر (سر) است؛ نقطه‌ی خروج و سیو سود را در این نقطه قرار دهید.

سر و شانه در کف (معکوس)

الگوی سر و شانه‌ی در میانه‌ی روند

الگوهای سر و شانه از معروف‌ترین الگوهای برگشتی هستند، اما مهم است که بدانید در میانه‌ی یک روند و به عنوان یک الگوی ادامه‌دهنده نیز ظاهر شود. پس باید منتظر بمانید تا خط گردن شکسته شود. خط گردن در اصل نقش یک سطح حمایت و یا مقاومت معتبر را ایفا می‌کند.

زاویه‌ی خط گردن

مدرسان تحلیل تکنیال معمولا از مثال‌های ایده‌آل استفاده می‌کنند که به کامل‌ترین شکل الگوها را نشان می‌دهند. در این مطلب ما در مورد یک الگوی ایده‌آل صحبت کردیم، اما ممکن است ارتفاع دو شانه راست و چپ دقیقا به یک اندازه نباشد. نکته‌ی مهم دیگر زاویه‌دار بودن خط گردن است. لزومی ندارد خط گردن کاملا افقی باشد. البته این نکته را به یاد داشته باشید هر چقدر زاویه‌ی خط گردن کمتر باشد، الگو معتبرتر است.

نکات مهم در مورد الگوی سر و شانه

• در حین تشکیل الگو شاهد کاهش حجم هستیم. حجم در شانه‌ی راست کمتر از سر و شانه‌ی چپ است. پس از شکسته شدن خط گردن حجم به طور محسوسی افزایش می‌یابد.
• معمولا پس از شکست خط گردن در روند نزولی پولبک (Pullback) و در روند صعودی تروبک (Throwback) اتفاق می‌افتد. پولبک و تروبک به خط گردن یک نقطه‌ی خرید و یا فروش بسیار امن است.
• الگوهای سر و شانه یک الگوی برگشتی است، پس آن را در سطوح حمایت و مقاومت جستجو کنید. می‌توانید قوانین معامله با الگوهای سر و شانه با استفاده از گذشته‌ی نمودار، سطوح احتمالی برگشت بازار را مشخص کنید.

سوالات متداول الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه (Head & Shoulder) یک الگوی قیمتیِ برگشتی است و در انتهای روندها ظاهر می‌شود. الگوهای قیمتی شکل‌های تکرارشونده در نمودار قیمت هستند.

این الگوها به دو دسته‌ی الگوی سر و شانه‌ی سقف و الگوی سر و شانه‌ی کف (معکوس) تقسیم می‌شود.

این الگوها از چهار بخش تشکیل شده‌اند: شانه‌ی چپ، سر، شانه‌ی راست و خط گردن.

الگوی سر و شانه چیست؟ آموزش روش معامله با الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه یکی از ساده ترین الگوهای معاملاتی در بازارهای سرمایه ای محسوب می شود که شما می توانید از آن در انواع بازارهای سرمایه ای، به خصوص بازار دو طرفه استفاده کنید. این الگو در هر تایم فریمی قابل استفاده است و تقریبا از اطمینان خوبی برخوردار است. در ادامه خواهیم دانست الگوی سر و شانه و چگونه می توان از الگوی سر و شانه در معامله استفاده کرد. با ما همراه باشید.

الگوی سر و شانه چیست؟

به طور کلی الگوی سر و شانه یکی از انواع الگوهای بازگشتی محسوب می شود. به عبارت ساده تر الگوی سر و شانه در دسته الگوهایی قرار می گیرد که می تواند به ما نشان دهد یک روند صعودی یا نزولی تمام شده است و قرار است روند دیگری شروع شود.

اما بیایید کمی مفهومی تر بدانیم الگوی سر و شانه چیست. چرا که برای معامله با الگوی سر و شانه همواره لازم نیست دنبال چند قله پی در پی یا چند دره پی در پی باشیم. با یادگیری مفهوم و با استفاده از چند نشانه می توانیم این الگو را به سادگی پیدا کنیم.

به شکل آکادمیک الگوی سر و شانه در انتهای روند صعودی به شکل دو شانه و یک سر مطابق شکل تشکیل می شود. همچنین الگوی سر و شانه در انتهای روند نزولی نیز از همین دو شانه و یک سر اما به شکل برعکس ( دره ) ایجاد می شود. آن چیزی که متداول است این است که اساسا الگوی سر و شانه در انتهای روند صعودی اطمینان بخش تر است و کمتر می توان این الگو را در انتهای یک روند نزولی پیدا کنیم.

از این روست که گفته می شود که غالبا الگوی سر و شانه کارایی خوبی در بازارهای دو طرفه دارد. زیرا شما با تشخیص این الگو در بازار هایی مانند بازار فارکس و … از نزول قیمتی سهم سود ببرید. اما در بازارهایی مانند بازار بورس ایران و … عملا شما تنها برای تشخیص زمان خروج از بازار می توانید از الگوی سر و شانه صعودی استفاده کنید.

در کنار شانه ها و سر مفهوم دیگری به نام گردن وجود دارد. گردن خطی است که شانه و سر در آن تشکیل شده است. برای درک بیشتر این مسئله به تصویر زیر توجه کنید.

اما همانطور که می دانید پیدا کردن یک الگو یا حتی یک روند ساده در بازار کار چندان ساده ای نیست. در واقع هیچ گاه الگوها در بازار به شکل شارپ و مشخص تشکیل نمی شود و حتی ممکن است یک الگو نیمه کاره بماند. از این روست که گفته می شود قوانین معامله با الگوهای سر و شانه سعی کنید در یادگیری الگوی سر و شانه و اینگونه موارد مفاهیم را بدانید تا بتوانید بر اساس این مفاهیم پیش بروید و عملا بتوانید ساده تر این الگو ها را پیدا کنید. از این رو در ادامه به شکل مفهومی می خواهیم بدانیم الگوی سر و شانه چیست و چگونه می توان بر اساس الگوی سر و شانه در معامله موفق بود.

الگوی سر و شانه و مفهوم واقعی آن

همانطور که گفته شد الگوی سر و شانه یک الگوی بازگشتی است. از این رو شما برای تشخیص این الگو باید به روند بازار نگاه کنید. در واقع شما در وسط یک روند صعودی یا نزولی نمی توانید این الگو را پیدا کنید. همچنین در یک روند متعادل و رنج نیز کمتر پیش می آید که الگوی سر و شانه تشکیل شود. اما در انتهای روند صعودی یا انتهای یک روند نزولی شما می توانید برای تایید تغییر روند به دنبال الگوی سر و شانه باشید.

در واقع شما باید به واسطه الگوها یا شاخص های دیگر متوجه انتهای مسیر صعودی یا نزولی شده باشید و یا حداقل احساس کرده باشید که این روند بنا به دلایلی مانند رسیدن به یک سطح مقاومت یا حمایتی قوی در حال تغییر روند است. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که اساسا این خط حمایتی یا مقاومتی قوی می تواند همان گردن الگوی سر و شانه را تشکیل دهد.
به عبارت ساده تر گردن الگوی سر و شانه می تواند در کانال حمایتی یا مقاومتی پیدا شود و شما بر اساس همین گردن می توانید سر و شانه های را پیدا کنید.

نکته مهم دیگری که باید بدانید این است که نقاط برخورد و بازگشت سر و شانه ها اساسا در یک خط ( خط گردن ) قرار دارد. بنابراین شما برای پیدا کردن الگوی سر و شانه باید بتوانید یک روند کوچک در انتهای روند صعودی یا نزولی پیدا کنید. این مسئله می تواند شما را برای پیدا کردن الگوی سر و شانه راهنمایی کند.

بنابراین اگر بخواهیم به شکل خلاصه تر بیان کنیم، اساسا شما می توانید بر اساس چند فاکتور ساده مانند پیدا کردن خط روند و انتهای آن، پیدا کردن خط گردن و همچنین پیدا کردن کانال های حمایتی و مقاومتی مهم عملا این الگو را پیدا کنید.

بر اساس پیدا کردن این الگو شما می توانید نسبت به تغییر روند بازار مطمئن شوید. به عبارت ساده تر در بسیاری از آموزش ها گفته می شود که شما با پیدا کردن الگوی سر و شانه می دانید که روند در حال تغییر است. اما نکته ای که وجود دارد این است که اساسا الگوهایی مانند الگوی سر و شانه در معامله نقش تایید کننده را بر عهده دارد.

از این رو شما باید خودتان بیشتر مسیر را بروید و اگر در انتهای مسیر تایید کننده هایی از جنس الگوی سر و شانه را پیدا کردید می دانید که روش شما درست بوده و می توانید از آن در جهت اطمینان خاطر از ورود به بازار یا خروج از معامله استفاده کنید. این مفهوم اصلی است که شما باید آن را بدانید و بتوانید بر اساس آن شروع به معامله گری در بازار کنید.

حد سود و ضرر توسط الگوی سر و شانه

نکته مهم دیگری که شما باید در مورد الگوی سر و شانه بدانید این است که اساسا این الگو می تواند حد سود و ضرر خوبی برای ورود به بازار به شما نشان دهد.
اگر فرض کنیم شما در یک بازار دوطرفه فعالیت می کنید. یعنی می توانید از طریق نزول قیمتی نیز سود به دست بیاورید، در الگوی سر و شانه ای که انتهای روند صعودی تشکیل می شود قله ی شانه دوم یا انتهایی به عنوان حد ضرر شناسایی می شود. به عبارت ساده تر اگر روند الگو تکمیل شده باشد و بعد از آن خط گردن رو به پایین شکسته شده باشد اما بر اساس هر دلیلی این روند ادامه دار نبود و به حالت صعودی برگردد شما باید در حد ضرری به اندازه قله شانه دوم از معامله خارج شوید.

حد سود بر اساس الگوی سر و شانه نیز ساده است. به اندازه فاصله قله سر تا گردن شما می توانید حد سود خوبی در نظر بگیرید. به طور مثال اگر نقطه قله سر در عدد ۱۰۰ دلار قرار داشته باشد و خط گردن در محدود ۸۰ دلار باشد. عملا شما از محل ورود ( گردن ) به اندازه ۲۰ دلار انتظار سود می توانید داشته باشید.

بنابراین اگر شما بعد از شکسته شدن خط گردن پس از شانه دوم وارد معامله شده باشید می توانید بر اساس حد سود و ضرر گفته شده معامله خودتان را انجام دهید.
در مورد الگوی سر و شانه معکوس یا همان الگویی که در انتهای خط روند نزولی تشکیل می شود نیز تقریبا داستان بدین شکل است. در واقع در این حالت شما باید حد ضرر خود را در قعر دوم ( شانه دوم ) قرار دهید و بر اساس فاصله میان سر تا گردن ( قعر سر تا گردن ) حد سود خودتان را مشخص کنید. بر این اساس است که حد سود و ضرر شما مشخص می شود.

بنابراین اگر بخواهیم به طور کلی بیان کنیم الگوی سر و شانه یک تایید کننده و راهنما در انتهای مسیر صعودی یا نزولی است. این که شما بخواهید با جست و جوی این الگو انتهای روند صعودی یا نزولی را تشخیص دهید، اشتباه است. شما باید کار و استراتژی خودتان را پیش ببرید و در صورتی که این الگو را در انتهای روند مشاهده کردید از تایید و راهنمایی آن در جهت تعیین سود و حد ضرر استفاده کنید.

سوالات متداول

۱- آیا شیب گردن الگوی سر و شانه اهمیت دارد؟
به طور کلی شیب گردن الگوی سر و شانه در معامله تاثیری ندارد. در واقع این شیب می تواند تا حدودی قدرت بازار را نشان دهد. به طور مثال اگر شیب مثبت باشد نشان می دهد که قدرت خوبی در بازار وجود دارد و احتمالا الگوی سر و شانه سریع تر تشکیل می شود ولی اگر این شیب منفی باشد عملا قدرت بازار کم است و روند به کندی تکمیل می شود. اما این چیزی نیست که بخواهد چندان تاثیری در معاملات شما داشته باشد.

۲- آیا الگوی سر و شانه همواره کامل است؟
خیر – نه تنها الگوی سر و شانه، بلکه هیچ الگوی دیگری همواره کامل تشکیل نمی شود. در واقع در برخی از مواقع این احتمال وجود دارد که الگو نیمه رها شود و به طور کلی خاصیت خود را از دست دهد. از این رو همواره پیشنهاد می شود که بعد از تکمیل الگوی سر و شانه و شکسته شدن خط گردن بعد از شانه دوم اقدام به معامله کنید. در غیر این صورت ممکن است متضرر شوید.

الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه: الگوی سر و شانه، یک الگوی نزولی است و زمانی که در یک روند صعودی شکل بگیرد نشاندهنده پایان آن روند است.

برخلاف الگوی سر و شانه معکوس که در کف شکل میگیرد، الگوی سر و شانه در سقف شکل میگیرد.

این الگو از چهار بخش تشکیل شده است:

شانه چپ، سر، شانه راست، خط گردن. اوج اول و سوم، همان شانه ها هستند و اوج دوم، قسمت سر الگو میباشد.

خطی که کف اول و دوم را به هم وصل میکند، خط گردن نامیده میشود.

الگوی سر و شانه به شکل زیر است:

در الگوی سر و شانه، ارتفاع شانه در یک حد است و سر بالاتر از شانه ها قرار میگیرد.

این الگو که در تحلیل تکنیکال نشاندهنده برگشت روند صعودی میباشد، یکی از معتبرترین الگوهای برگشتی است.

این الگو زمانی شکل میگیرد که قیمت ها بعد از یک افزایش به سطح حمایتی برمیگردند و سپس مجدد افزایش میابد و از اوج قبلی بالاتر میرود.

بعد از اوج دوم نیز قیمت ها مجدد به آن سطح حمایت برمیگردند. در نهایت قیمت ها مجدد تا سطح اوج اول افزایش میابند و سپس مجدد ریزش میکنند.

شکل گیری الگوی سر و شانه:

-یک بازار صعودی در نهایت می­ ایستد و نیروهای عرضه و تقاضا در تعادل قرار میگیرند.

-در نقطه اوج، فروشندگان وارد بازار میشوند(شانه چپ) و بازار کاهش میابد(شکل گیری خط گردن).

-سپس خریداران وارد بازار میشوند و بازار را تا نقطه اوج جدید (سر) بالا میبرند.

-سپس نقطه اوج جدید مجدد کاهش میابد و خط گردن مجدد تست میشود.

-حال، خریداران مجدد وارد بازار میشوند، اما نمیتوانند به اوج قبلی برسند و نقطه اوجی که شکل میدهند به عنوان شانه راست شناخته میشود.

سپس بازار کاهش میابد و مجدد خط گردن را تست میکند. خط روند در این الگو باید از ابتدای خط گردن تا انتهای آن رسم شود.

در اینجا مثال دیگری داریم:

چگونه با الگوی سر و شانه معامله کنیم:

به دو طریق میتوان در این الگو معامله کرد:

۱-زمانی که قیمت ها خط گردن را میشکنند از بازار خارج شوید. در این حالت، ایست ضرر را در بالای آخرین اوج قرار دهید.

۲-اگر قیمت ها مجدد افزایش یافتند و به خط گردن رسیدند، آنگاه در یک سیگنال برگشت از بازار خارج شوید.

در این حالت، ایست ضرر را در بالای سطح مقاومت قرار دهید.

این دو روش در شکل زیر نشان داده قوانین معامله با الگوهای سر و شانه قوانین معامله با الگوهای سر و شانه شده است.

نحوه محاسبه هدف سود:

برای محاسبه سطح سود میتوان کف قبلی را در نظر گرفت. روش دیگر این است که فاصله خط گردن و سر را به عنوان سطح هدف سود در نظر بگیرید.

برای مثال، اگر فاصله بین خط گردن و سر، ۱۰۰ پیپ باشد و شما در نقطه شکست معامله کنید؛ آنگاه هدف سود را ۱۰۰ پیپ پایینتر قرار میدهیم.

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

به‌طورمعمول الگوهای عمومی قیمت، سال‌های متمادی در بین معامله گران در تحلیل تکنیکال جایگاه مناسبی داشته است و در بین ابزارهای تحلیل تکنیکال قوانین معامله با الگوهای سر و شانه از محبوبیت خاصی برخوردار است. بخشی از الگوهای قیمت تحت عنوان الگوهای بازگشتی قیمت، به شناسایی روندهای جدید در چارت تحلیل تکنیکال کمک بسزایی ‌می‌کند. به‌منظور آشنایی با الگوی سر و شانه در بورس، با ما همراه باشید.

انواع الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

الگوی سر و شانه از الگوهای قیمتی بازگشتی است. همان‌طور که از نام‌گذاری آن مشخص است، الگوهای برگشتی، الگوهایی هستند که روند قیمت پس از تشکیل الگو در آن‌ها تغییر جهت می‌دهد. الگوی سر و شانه، الگویی با سه قله است که دوتای بیرونی آن در ارتفاعی برابر و قله‌ی وسط از بقیه بلندتر است. در تحلیل تکنیکال، الگوی سر و شانه، نمودار خاصی را تشکیل می‌دهد که نشان‌گر تغییر بازار و شروع روند برگشتی است. طبق اطلاعات و تجربه‌های کسب‌شده، الگوی سر و شانه یکی از قابل‌اعتمادترین الگوهای برگشتی است. این الگو یکی از چند الگوی برتری است که با سطوح مختلفی از دقت، نشان می‌دهد روند صعودی یا نزولی سهم رو به پایان است.

معمولاً الگوی سر و شانه زمانی شکل می‌گیرد که قیمت سهم به سقف خود رسیده و بعد به کف آخرین حرکت صعودی خود برمی‌گردد. سپس قیمت از سقف قبلی بالاتر می‌رود تا دماغه را ساخته و بعد دوباره به کف اولیه‌ی خود باز می‌گردد. درنهایت، قیمت یک‌بار دیگر افزایش می‌یابد، اما این بار به قله‌ی اول رسیده و روند نزولی به خود می‌گیرد. در ادامه میخواهیم به دو نوع الگوی سرو قوانین معامله با الگوهای سر و شانه شانه سقف و الگوی سر و شانه کف بپردازیم:

۱/ الگوی سر و شانه سقف

این الگو در پایان یک حرکت صعودی رخ‌داده و باعث تغییر جهت بازار و حرکت به سمت نزول قیمت می‌شود. در الگوی سر و شانه سقف، ما شاهد سه قله خواهیم بود. در بین این قله‌ها، قله وسط ارتفاع بیشتری نسبت به دو قله قبلی خود دارد که درواقع همان قسمت “سر” الگو هست و دو قله مجاور آن‌که ارتفاع کمتری دارند، شانه‌های چپ و راست را تشکیل می‌دهند. به تصاویر زیر دقت نمایید:

به‌منظور انجام معاملات با استفاده از این الگو، زمانی که حالت کلی الگو را در چارت پیدا کردید، باید منتظر شکسته شدن خط گردن بمانید. بهتر است شکست خط گردن پرقدرت انجام شود و سایر شرایط یک شکست مناسب را داشته باشد. درصورتی‌که قیمت با حرکت بسیار سریع و قوی خط گردن را شکست و شما از ورود به پوزیشن جا ماندید، بهتر است منتظر حرکت برگشتی (پولبک) به خط گردن الگو بمانید و سپس وارد پوزیشن شوید. نکته قابل‌توجه این است که در الگوهای سر و شانه، بین شانه چپ و سر باید واگرایی باشد، ایجاد واگرایی تأییدی بر تشکیل الگوی سر و شانه است.

اهمیت شیب‌خط گردن در الگوی سر و شانه سقف

خط گردن در الگوی سر و شانه سقف معمولاً شیب ملایم و رو به بالایی دارد. برخی اوقات این خط افقی می‌شود. ولی این دو حالت تفاوت چندانی باهم ندارند. هرگاه خط گردن در الگوی سر و شانه سقف دارای شیب نزولی شود، نشانه ضعیف بودن بازار است و اغلب به دنبال آن شانه راست ضعیفی نیز شکل می‌گیرد. تحلیل‌گر تا شکسته شدن خط گردن صبر می‌کند و اگر قصد فروش داشته باشد باید کمی بیشتر صبر کند؛ زیرا در حالتی که شیب‌خط کاهشی باشد اخطار فروش دیرتر صادر می‌شود. خط گردن صعودی نشانه قدرت بالای بازار است؛ ولی بازهم این مشکل وجود دارد که اخطار دیرهنگام صادر می‌شود.

تشخیص حد زیان و حد سود الگو (سر و شانه سقف)

حد زیان الگو، بالای شانه راست قرار می‌گیرد. البته در بعضی مواقع الگوهای سر و شانه‌ای به وجود می‌آیند که ارتفاع شانه راست و سر نزدیک است. در این حالت می‌توانید حد زیان را بالای قسمت سر قرار دهید تا حد ضرر مطمئن‌تری داشته باشید.

برای به دست آوردن حد سود کافی است فاصله قسمت سر تا خط گردن را اندازه‌گیری کرده و از مکانی که خط گردن شکسته می‌شود به سمت پایین اعمال کنید. به‌عنوان نمونه به تصویر زیر دقت نمایید:

۲/ الگوی سر و شانه کف

الگو سر و شانه کف بانام سر و شانه معکوس هم شناخته می‌شود و نکات ذکرشده در مورد حد سود و ضرر در الگوی سر و شانه سقف نیز شامل این الگو می‌شود. این الگو بعد از یک حرکت نزولی شکل‌گرفته و باعث تغییر جهت حرکت بازار به سمت بالا خواهد شد. ساختار این الگو نیز از سه کف تشکیل‌شده است که کف میانی، عمق بیشتری نسبت به دو کف مجاور خود داشته و اصطلاحاً تشکیل‌دهنده بخش “سر” الگو هست. به‌منظور درک بهتر توضیحات ارائه‌شده، به تصویر زیر دقت نمایید:

همین‌طور به‌منظور آشنایی با این الگو در چارت واقعی، به تصویر زیر دقت نمایید:

به‌منظور انجام معاملات با استفاده از این الگو، باید منتظر شکست خط گردن بود. به این شکل که هرچقدر شکست قوی‌تر انجام شود بهتر است. همچنین درصورتی‌که بعد از شکست خط گردن از ورود به پوزیشن جا ماندیم، باید منتظر پولبک به خط گردن ماند تا در آنجا بتوان با شرایط بهتری وارد پوزیشن خرید شد.

تشخیص حد زیان و حد سود الگو (سر و شانه کف)

در این الگو حد زیان، زیر شانه سمت راست قرار می‌گیرد؛ اما برای افرادی که قصد انتخاب حد زیان مطمئن‌تری دارند، زیر قسمت سر نیز جای مناسبی برای قرار دادن حد زیان است. البته این موضوع را در نظر داشته باشید که فاصله شانه راست تا سر بیش‌ازاندازه بزرگ نباشد. حد سود این الگو نیز برابر بافاصله سر تا خط گردن است که باید از نقطه‌ای که خط گردن شکسته می‌شود، به قوانین معامله با الگوهای سر و شانه سمت بالا اعمال کنیم. به همین منظور برای درک بهتر به تصویر زیر دقت نمایید:

تفاوت‌های الگوهای سر و شانه سقف و کف

در الگوی بازگشتی سر و شانه معکوس نیز شکسته شدن خط گردن برای کامل شدن آن ضروری است و تکنیک‌های محاسبه قیمت‌های هدف مانند الگوی سر و شانه‌ سقف است. تنها تفاوت جزئی که در کف می‌تواند وجود داشته باشد این است که تمایل بیشتری برای حرکات بازگشتی به سمت گردن وجود دارد که بعد از موج نزولی اتفاق می‌افتد.

روش مناسب‌تر برای بررسی این تفاوت، این است که هر بازار پس از فقط یک رکود یا سکون می‌تواند نزول کند. کاهش تقاضا یا تمایل برای خرید در میان معامله گران اغلب برای هدایت بازار به سمت نزول کافی است؛ اما بازار پس از سکون و ناکارایی نمی‌تواند ناگهان صعود کند. قیمت‌ها تنها در صورت برتری یافتن تقاضا بر عرضه و هجوم بیشتر خریداران نسبت به فروشندگان می‌توانند صعود کند.

چنانچه میخواهید یک معامله موفق در بازار سرمایه داشته باشید با مقاله ی استراتژی معاملاتی با ما همراه باشید.

سخن آخر

الگوی سر و شانه، یکی از الگوهای بازگشتی است که پس از تشکیل ساختار الگو در انتهای روند، انتظار چرخش روند وجود دارد. در الگوی سر و شانه سقف، انتظار ریزش و در الگوی سر و شانه کف، انتظار رشد قیمت را خواهیم داشت. از این الگو می‌توان برای تشخیص‌ اصلاح‌های مقطعی نمودار و یا چرخش روند اصلی نمودار استفاده کرد.